7 điều một người con gái từng thiếu tình thương khao khát khi trưởng thành

Dù câu chuyện của mỗi người con gái từng bị mẹ lạnh nhạt hay ngó lơ đều có những khác biệt riêng, vẫn tồn tại những điểm chung sâu sắc. Hiểu được những điểm chung ấy, và nhận ra vai trò của chúng trong cuộc đời mình, có thể là bước khởi đầu cho hành trình chữa lành lâu dài và đầy yêu thương.

Có những mong mỏi mà ta ý thức được một cách mơ hồ, nhưng lại không thể nào gắn chúng với những trải nghiệm thuở bé, mãi cho đến nhiều năm sau. Theo những ghi nhận từ nghiên cứu và các cuộc trò chuyện trong suốt hơn 20 năm qua, tôi nhận thấy phần lớn phụ nữ chỉ bắt đầu nhận ra ảnh hưởng của quá khứ lên hiện tại khi đã bước vào tuổi ngoài 30, thậm chí là muộn hơn rất nhiều.

Nếu bạn từng trải qua một tuổi thơ nhiều khó khăn, từng sống dưới sự kiểm soát ngột ngạt của một người mẹ hay tranh cãi, độc đoán hoặc ái kỷ, thì khi đến tuổi trưởng thành, việc rời xa và sống độc lập sẽ mang lại cảm giác như đang mở cánh cửa đến tự do. Nhưng thật buồn, trên hành trình ấy, có lẽ bạn không nhận ra rằng mình đang mang theo cả một hành lý đầy ắp những tổn thương cảm xúc. Tại sao lại mất quá nhiều thời gian để nhận ra điều ấy?

Những rào cản khiến ta không thể nhìn rõ sự thật

Dù bạn có thể nhận thức được rằng tuổi thơ khiến mình cảm thấy tổn thương đến mức nào, thì vẫn có khả năng bạn chưa nhìn thấy được ảnh hưởng sâu xa của nó. Bởi phần lớn những hành vi ta dùng để tồn tại và thích nghi đều được hình thành một cách vô thức. Ngoài ra, còn có những lực cản khác âm thầm ngăn bạn chạm tới sự thật:

• Bạn đã “bình thường hóa” tuổi thơ của mình, xem đó là chuyện dĩ nhiên.
• Bạn muốn tin rằng quá khứ đã qua, và hiện tại bạn đang tự do.
• Bạn chưa sẵn sàng để đối diện hay phản ứng với những gì từng xảy ra.
• Bạn chỉ muốn được như bao người khác, và bạn cảm thấy xấu hổ về quá khứ của mình.
• Bạn sợ rằng sự đối xử ấy là có lý do, rằng tất cả là lỗi của bạn.
• Hơn hết thảy, bạn vẫn luôn mong mẹ sẽ yêu mình. Có thể rồi bà sẽ yêu mình. Một ngày nào đó?
• Niềm hy vọng và sự chối bỏ đan xen khiến bạn mắc kẹt trong chính vòng xoáy ấy.

Photograph by Vil-Son. Copyright free. Unsplash

Điều gì khiến ta bắt đầu nhận ra sự thật

Hầu hết phụ nữ không bước vào nhận thức một cách trực tiếp, mà là tình cờ, từ từ, từng chút một. Đôi khi, họ nhận ra điều đó trong quá trình trị liệu tâm lý, nhưng thường thì họ tìm đến trị liệu vì những bất mãn trong hiện tại, như chuyện tình cảm không suôn sẻ, khó kết nối với người khác, không đạt được mục tiêu cá nhân hay những vấn đề quanh co khác, và rồi sợi dây dẫn về tuổi thơ mới dần lộ diện. Dẫu vậy, cũng có nhiều phụ nữ từng chia sẻ rằng họ đã đi trị liệu nhiều năm mà vẫn chưa từng lần nào quay ngược lại tìm về gốc rễ của những nỗi buồn hiện tại.

Đối với một số người, chính những mối quan hệ đầy yêu thương trong hiện tại đã khiến họ nhận ra sự thiếu hụt tình cảm thuở nhỏ. Với người khác, là nhờ có ai đó chỉ ra điều ấy cho họ. Có người, phải đến khi làm mẹ, mới bắt đầu thấy rõ ánh sáng soi rọi lại thời thơ ấu. Cũng có lúc, sự thật hiện ra khi người mẹ bắt đầu đối xử với cháu mình, những đứa trẻ của bạn, y hệt như cách bà từng đối xử với bạn, hoặc khi dù bạn đã nỗ lực thiết lập ranh giới rõ ràng, mẹ vẫn tiếp tục lạm dụng bằng lời nói như xưa.

Và đôi khi, đó chỉ là vì bạn đã sẵn sàng để thấy. Một người con gái nhìn ra mọi điều, bởi vì cuối cùng, cô đã sẵn sàng để nhìn. Vì một điểm giới hạn bên trong đã âm thầm được chạm đến. Nghe có vẻ như một điều gì đó huyền bí, nhưng thật ra, đó chỉ là nhịp điệu chậm rãi của sự thức tỉnh.

Những điều người con gái từng thiếu tình thương luôn khao khát khi trưởng thành

Một lần nữa, cần nhấn mạnh rằng đây chỉ là những nét khái quát rộng, không phải người con gái nào từng thiếu tình thương cũng sẽ cảm thấy thiếu hụt tất cả những điều này. Nhưng nếu bạn từng lớn lên trong sự lạnh nhạt, chỉ trích, bị xem thường hay bị mẹ làm ngơ, thì khả năng rất cao là nhiều mong mỏi sâu thẳm trong bạn sẽ tồn tại song song, thậm chí mâu thuẫn với tất cả những thành công và thành tựu bạn đã gặt hái được. Đó chính là sức mạnh dai dẳng của những trải nghiệm đầu đời; cách mà chúng tiếp tục định hình ta không phải lúc nào cũng có lý, và thường rất khó nắm bắt bằng lẽ thường.

1. Cảm giác được thuộc về

Đây có lẽ là cảm giác phổ biến và khó nắm bắt nhất: luôn cảm thấy mình là người ngoài cuộc, như bị đẩy ra bên lề, đứng áp mặt vào cửa kính của một cửa hàng mà mọi người khác đều được bước vào. Cảm giác ấy có thể tồn tại song song với một cuộc hôn nhân êm ấm, với một mái ấm đầy tình thương, với những đứa con ngoan ngoãn và bạn bè thân thiết vây quanh. Nhưng nó vẫn ở đó, như một vết mực đổ lặng lẽ, len lỏi vào và làm nhòe đi mọi điều tốt đẹp trong cuộc sống.

2. Sự công nhận cho những suy nghĩ và cảm xúc của chính mình

Cho đến khi thực sự chữa lành, người con gái từng bị thiếu tình thương vẫn thường mang trong mình những bất an sâu sắc về giá trị của cảm xúc và suy nghĩ của bản thân. Nhiều người từng bị mẹ chế giễu, bị gán là quá nhạy cảm, hoặc tệ hơn, bị thao túng tâm lý, đã dần dần tin vào điều đó. Họ lớn lên với sự hoài nghi chính mình: liệu cách mình nhìn nhận thế giới có sai lệch không? Điều này khiến họ dễ bị kiểm soát trong các mối quan hệ, và cũng dễ chọn im lặng, tự dập tắt tiếng nói của mình mỗi khi có mâu thuẫn hay bất đồng. Trong thâm tâm, họ vẫn nghĩ: “Chắc mình lại hiểu sai. Chắc mình vẫn quá nhạy cảm thôi.”

3. Sự tự tin thật sự

Dù đã có nhiều thành tích trong cuộc sống, người con gái từng không được yêu thương vẫn có thể mang theo cảm giác đang “giả vờ sống”. Như thể mọi thứ chỉ là may mắn nhất thời, và sớm muộn gì cũng bị lật tẩy. Cảm giác này phổ biến đến mức nó có hẳn một cái tên: “Hội chứng kẻ mạo danh” (Imposter Syndrome). Nỗi lo lắng về khả năng của bản thân, cùng với sự lúng túng khi phải đối mặt với căng thẳng hay bất đồng, liên tục bào mòn sự tự tin của cô ở mọi bước đi. Cô có thể phản ứng quá mức hoặc hoàn toàn lạnh lùng, mất kết nối với cảm xúc thật. Và rất có thể, mỗi khi điều gì đó đi sai hướng, cô lại quay về trách móc bản thân, như một thói quen cũ kỹ, cho rằng mọi lỗi lầm đều là do “cái tính” của mình.

4. Sự cân bằng cảm xúc

Tôi gọi đây là “hội chứng cô bé tóc vàng Goldilocks” trong công việc của mình. Một trong những tổn thất lớn nhất của việc bị mẹ bỏ bê hoặc không phản hồi cảm xúc từ bé chính là khả năng điều tiết cảm xúc. Những đứa trẻ có kiểu gắn bó không an toàn thường không biết cách xử lý những cảm xúc đau đớn, và cuối cùng hoặc bị nhấn chìm trong cảm xúc, hoặc dựng lên những bức tường cao để tránh né chúng. Vậy nên tôi gọi đó là “vấn đề Goldilocks”: như trong truyện “Ngôi nhà của ba con gấu”, nơi cô bé Goldilocks liên tục thấy mọi thứ hoặc quá nóng, hoặc quá lạnh, quá to, hoặc quá nhỏ, chẳng có gì vừa vặn cả. Và trong mê cung cảm xúc ấy, người con gái từng bị thiếu tình thương cũng lạc lối như thế mỗi khi đối diện với căng thẳng hay xúc cảm mãnh liệt.

Tin vui là: bạn hoàn toàn có thể học cách gọi tên và điều chỉnh cảm xúc của mình. Bạn không nhất thiết phải sống mãi sau những bức tường cao, hay lênh đênh giữa trận lũ cảm xúc vô bờ.

5. Tình yêu từ mẹ

Thật khó để diễn tả hết sức mạnh của nhu cầu nguyên sơ này, nhu cầu được mẹ yêu, một khao khát như được lập trình sẵn trong tim, không hề có ngày hết hạn. Dù lý trí có phủ nhận, dù người con gái ấy đã chọn cách cắt đứt liên lạc, hay mẹ cô đã không còn trên đời, thì cảm giác ấy vẫn ở lại. Nhưng khi cô bắt đầu hành trình chữa lành, biết yêu thương chính mình, biết tự cảm thông, thì lỗ hổng trong tim ấy dần thu nhỏ lại. Nó có thể không bao giờ biến mất hoàn toàn, nhưng theo thời gian, nó trở thành một phần trong bức tranh quá khứ, chỉ khi ta chạm tay vào, mới nhớ rằng nó từng ở đó.

6. Sự thấu hiểu quá khứ (và tách nó ra khỏi hiện tại)

Phần lớn phụ nữ rất khó để kể lại câu chuyện tuổi thơ của mình một cách trọn vẹn, một phần vì cảm giác xấu hổ khi phải thừa nhận mẹ mình không hề yêu thương, một phần vì những huyền thoại về “bản năng làm mẹ” khiến họ khó lòng tìm được sự cảm thông. Rằng phụ nữ sinh ra là để yêu thương, rằng mẹ nào cũng thương con mình, những niềm tin đó trở thành rào cản. Thế nhưng, để bước tiếp đến một nơi lành mạnh hơn, để không lặp lại những mô thức cũ kỹ, việc hiểu được quá khứ và nhận ra nó đã định hình mình thế nào là điều không thể thiếu. Quá trình ấy cần thời gian, công sức và có thể gây đau đớn. Nhưng nó xứng đáng.

7. Sự khẳng định rằng mình đã khác xưa

Nhiều người con gái lớn lên trong thiếu thốn vẫn bị giam hãm bởi quá khứ tuổi thơ, và điều họ khao khát hơn cả chính là một sự công nhận rõ ràng rằng: mình không còn là cô bé nhỏ bé năm xưa nữa, không còn bị trói buộc bởi những thói quen suy nghĩ và cảm xúc cũ kỹ. Việc cảm thấy mất kiên nhẫn hay nản lòng là điều rất thường thấy, bởi đây là hành trình dài, với không ít lần vấp ngã. Nhưng một khi khoảnh khắc ấy đến, đó thật sự là một sự khai sáng.

Một độc giả từng gửi cho tôi hai bức ảnh: một bức là hiện tại, một bức chụp hai năm trước, kèm dòng chữ: “Gánh nặng quá khứ mà chị nói đến thực sự còn nặng hơn mình tưởng. Nhìn vai em xem!” Và đúng là thế, giờ đây, cô ấy đã đứng thẳng lưng, đường hoàng và vững chãi.

Chữa lành từ một tuổi thơ đầy độc hại là một hành trình không hề dễ dàng. Nhưng rồi sẽ có một ngày, bạn nhận ra: mình chẳng còn khao khát điều gì nữa. Thật đấy. 

Tác giả: Peg Streep

Nguồn: 7 Things an Unloved Daughter Longs for as an Adult | Psychology Today