Cách tìm hiểu những điều có thể xảy ra trong một mối quan hệ mới

Khi bắt đầu một mối quan hệ, trong những buổi trò chuyện bên bàn ăn hay những lần cùng nhau dạo bước, ta có thể mở rộng đáng kể tầm nhìn về những điều có thể xảy ra trong tương lai bằng cách tập trung vào một chủ đề đặc biệt: hỏi người ấy về mối quan hệ của họ với cha hoặc mẹ – người cùng giới tính với đối tượng họ bị thu hút.

• Họ có hòa hợp với cha không?
• Mẹ họ có gần gũi với họ không?
• Họ có cảm thấy thoải mái với cha mẹ mình không?
• Họ có được yêu thương không?
• Họ tin tưởng cha mẹ được bao nhiêu?
• Sự trung thực trong gia đình họ có được duy trì không?

Santiago Rusiñol, Blue Courtyard, 1913

Những câu hỏi ấy không phải là tò mò tọc mạch, mà là cách để ta tìm hiểu về một khía cạnh được các nhà tâm lý trị liệu gọi là “chuyển di tiêu cực” – những vết hằn tâm lý từ quá khứ có thể sẽ định hình cách họ nhìn nhận và phản ứng với ta trong tương lai.

"Chuyển di" là một thuật ngữ có vẻ xa lạ, nhưng nó đơn giản là một mô hình kỳ vọng mà con người hình thành từ thuở nhỏ qua mối quan hệ với cha mẹ, và sau đó – vô thức – áp đặt lên bạn bè, đồng nghiệp, và người yêu hiện tại. Những chuyển di này thường dẫn đến hiểu lầm, xung đột không đáng có, và những hành vi tự gây tổn thương.

Ai cũng mang theo những chuyển di tiêu cực, không phải vì ta có khiếm khuyết cá nhân, mà vì khi chưa phân tích kỹ quá khứ của mình, ta sẽ tự động lấy thời thơ ấu làm "bản đồ" để định hướng cho đời sống trưởng thành. Điều này khiến ta bỏ qua hoặc hiểu sai lời nói và hành động của những người rất khác với cha mẹ mình – những người không đáng phải chịu trách nhiệm cho vết thương cũ của ta.

Ví dụ:

• Một người mẹ không đáng tin có thể khiến con nghi ngờ bất kỳ người phụ nữ nào mình thân thiết, sợ rằng họ cũng sẽ phản bội mình.
• Một người cha nóng nảy có thể tạo ra nỗi lo sợ rằng người đàn ông ta yêu sẽ luôn dễ dàng nổi giận hay trừng phạt ta.

Nếu cha mẹ chỉ yêu thương con khi con đạt thành tích xuất sắc, người ấy có thể sẽ nghĩ rằng một ngày nào đó, ta cũng sẽ đánh giá họ qua lương bổng hay giá trị họ mang lại cho người khác. Hoặc, nếu họ từng bị cha mẹ bỏ rơi vì chú ý quá nhiều đến em út, họ có thể cảnh giác quá mức với bất kỳ dấu hiệu nào cho thấy ta quan tâm đến người khác ngoài họ.

Khi chuyển di tiêu cực xuất hiện, thực tế sẽ bị bóp méo. Điều ta sợ có thể sẽ lấn át những gì thực sự đang xảy ra. Trớ trêu thay, những giả định tiêu cực ấy có thể tự biến thành sự thật:

• Bị buộc tội ngoại tình không ngừng, một người trong sáng cuối cùng có thể nghĩ đến việc làm điều bị nghi ngờ.
• Bị cho rằng mình lạnh nhạt, ngay cả người chín chắn nhất cũng có thể dần dần xa cách thật sự.

Vì cả hai người trong mối quan hệ đều mang theo những chuyển di tiêu cực, ta cần quan tâm đến cả những méo mó của chính mình lẫn của đối phương. Hãy thẳng thắn tự hỏi:

• Hành vi của mẹ đã dạy tôi kỳ vọng gì ở phụ nữ?
• Những điều xảy ra với cha đã định hình niềm tin của tôi về đàn ông như thế nào?
• Và vì những điều đó, liệu tôi có đang hiểu sai hay phản ứng sai với người trước mặt mình?

Bầu không khí giữa hai người nên tràn ngập sự hài hước và cảm thông. Cả hai đều sẽ có lúc bị cuốn vào những hiểu lầm gây choáng váng, nhưng nếu ta có thể chấp nhận chúng mà không cảm thấy xấu hổ, thì những khoảnh khắc chuyển di xuất hiện cũng sẽ bớt căng thẳng và nặng nề.

Một mối quan hệ tốt đẹp là khi ta đủ can đảm để đối diện với những tình huống nhạy cảm và có thể mỉm cười, nhẹ nhàng thừa nhận:

"Có lẽ điều này liên quan đến mẹ (hoặc cha) anh/em, hơn là đến anh/em."

Những vết hằn từ tuổi thơ không phải để đổ lỗi, mà để thấu hiểu. Khi hiểu hơn về chúng, ta không chỉ xây dựng một mối quan hệ nhẹ nhàng hơn mà còn giải phóng chính mình khỏi những bóng ma của quá khứ. Điều quan trọng không phải là cố gắng xóa sạch chúng, mà là nhìn nhận chúng với sự bao dung, để chúng không còn áp đặt lên hiện tại.

Mối quan hệ nào cũng là một hành trình khám phá, không chỉ về người kia, mà còn về chính ta. Và sự can đảm để đối diện với những ký ức cũ chính là chìa khóa mở ra cánh cửa của yêu thương và sự chữa lành.

Nguồn: HOW TO FIND OUT WHAT MIGHT HAPPEN WITH A NEW PARTNER - The School Of Life