Cái giá của việc luôn tốt bụng – lợi ích của việc “khó ở”

Hầu hết chúng ta đều muốn tin rằng mình là một người tốt. Nhưng trong những mối quan hệ thân mật, đôi khi quan trọng hơn việc giữ hình ảnh dễ chịu là dám nói ra những sự thật khó nghe.

Trước khi bàn về cái giá của việc luôn tử tế, hãy cùng nhìn lại những lợi ích mà nó mang lại:

• Bạn có thể tin rằng mình là người tốt, lịch thiệp.
• Người khác dễ có thiện cảm với bạn.
• Bạn ít bị chỉ trích hơn.
• Bạn tiết kiệm năng lượng vì tránh được xung đột.

Cái giá của việc luôn tử tế

Bạn đang chống lại bản chất con người mình.
Cố gắng luôn cư xử nhẹ nhàng, nhã nhặn nghĩa là bạn đang giới hạn bản thân khỏi những cung bậc cảm xúc đa dạng. Bạn vô thức kìm nén những suy nghĩ gai góc, những cảm xúc giận dữ hay phán xét, những phần tối trong con người mình.

Bạn không thể không giao tiếp.

Phần lớn sự giao tiếp của con người là phi ngôn ngữ. Nghĩa là dù bạn cố tỏ ra dễ chịu, cơ thể bạn vẫn sẽ bộc lộ suy nghĩ thật sự.

Người khác có thể nghi ngờ sự chân thành của bạn.

Qua thời gian, mọi người sẽ bắt đầu cảm nhận sự thiếu đồng nhất giữa lời nói và ngôn ngữ cơ thể của bạn, khiến họ tin vào những gì bạn không nói hơn là những gì bạn nói ra.

Bạn có thể cảm thấy giả tạo.

Khi không dám nói lên suy nghĩ của mình, sự chênh lệch giữa lời nói, cử chỉ và cảm xúc sẽ dần tạo ra cảm giác gượng gạo, thậm chí là giả dối.

Các cuộc trò chuyện trở nên hời hợt.

Khi bạn luôn cố gắng tránh làm tổn thương người khác, bạn có thể vô tình tạo ra những cuộc trò chuyện trơn tuột như phủ Teflon—an toàn, nhưng không có chiều sâu.

Mức độ thân mật bị giới hạn.

Luôn tử tế (và mong người khác cũng vậy) là một cơ chế phòng vệ thông minh, nhưng cũng là rào cản ngăn bạn đi sâu vào những tầng kết nối chân thật hơn.

Source: Ariza Chrisananda/Pexels

Dám "Khó Ở" – Dám Sống Thật

Trong nghệ thuật ứng biến sân khấu, có một nguyên tắc gọi là "Hãy nói ra điều đang xảy ra ngay lúc này". Khán giả muốn thấy diễn viên bộc lộ những gì họ cảm nhận ngay trên sân khấu—bởi vì trong cuộc sống thật, chúng ta hiếm khi dám làm điều đó.

Điều này được gọi là kỹ năng ngay lập tức (immediacy skills). Một trong những cách tốt nhất để rèn luyện kỹ năng này là dám nói ra những điều chưa ai dám nói. Điều này có thể tạo ra những đứt gãy trong mối quan hệ—những khoảnh khắc hiểu lầm, xa cách. Nhưng quan trọng hơn, nó cũng mở ra cơ hội hàn gắn, nơi hai người có thể hiểu nhau sâu sắc hơn.

Đứt gãy và hàn gắn là những viên gạch xây nên mối quan hệ vững bền. Khi dám đối mặt với mâu thuẫn, bạn không chỉ giúp mối quan hệ trở nên mạnh mẽ hơn mà còn tạo ra không gian để cả hai phát triển.

Lợi ích của việc dám "khó ở"

Tôi định nghĩa một người "khó ở" theo cách tích cực: đó là người dám đối diện với những góc khuất của chính mình, dám nói ra sự thật, bộc lộ cảm xúc và mong muốn của mình, không ngại những khoảnh khắc đứt gãy và sẵn sàng hàn gắn.

Dưới đây là những lợi ích của việc không luôn cố làm người dễ chịu:

• Một cuộc sống giàu cảm xúc và các mối quan hệ chân thật. Khi dám sống thật, bạn có thể bộc lộ mọi mặt trong con người mình mà không bị bó hẹp trong một khuôn mẫu.
• Mối quan hệ thân mật trở nên sâu sắc hơn. Khi tạo ra văn hóa "dám nói thật", bạn sẽ có những khoảnh khắc kết nối ý nghĩa hơn với đối phương.
• Tình yêu trở nên thú vị hơn. Những tương tác giữa hai người không còn chỉ là những cuộc trò chuyện "cho phải phép" mà trở thành những cuộc đối thoại tràn đầy năng lượng, sáng tạo và bất ngờ.
• Đối phương đầu tư nhiều hơn vào mối quan hệ. Khi bạn dám sống thật, tiêu chuẩn của sự kết nối cũng cao hơn, khiến cả hai đều chủ động hơn trong việc giữ gìn tình cảm.
• Bạn cảm thấy yêu và được yêu một cách chân thật. Khi có sự trung thực về mặt cảm xúc, tình yêu không chỉ là những lời nói suông mà trở thành một cảm giác chân thật từ tận sâu bên trong.

Làm sao để chuyển từ “luôn tốt” sang “dám sống thật”?

1. Hãy tin rằng việc nói ra sự thật, dù không phải lúc nào cũng dễ chịu, có thể giúp mối quan hệ thêm sâu sắc. Hãy hiểu rằng những lần đứt gãy và hàn gắn không chỉ là điều không thể tránh khỏi, mà còn là điều thiết yếu để một mối quan hệ trưởng thành.
2. Chia sẻ bài viết này với đối phương để cả hai có chung một ngôn ngữ giao tiếp.
3. Bắt đầu nói ra những điều bạn nghĩ. Hãy làm điều đó với sự tôn trọng, với mong muốn tăng cường sự kết nối chứ không phải để chỉ trích hay làm tổn thương người khác.
4. Sẵn sàng đón nhận phản ứng khác thường từ đối phương. Nếu đây là cách giao tiếp mới trong mối quan hệ của bạn, có thể sẽ có chút tức giận, tổn thương hoặc phòng thủ. Dù phản ứng thế nào, hãy giữ vững sự bình tĩnh và thấu hiểu.
5. Chấp nhận những đứt gãy và dám hàn gắn một cách nhẹ nhàng. Khi căng thẳng dâng cao, hãy giữ sự vui vẻ và cởi mở. Tiếp tục vươn tay ra với đối phương ngay cả trong lúc căng thẳng. Và cứ thế, tiếp tục dám “khó ở” một cách chân thật.

Bạn có thể sẽ nhận ra rằng mối quan hệ của mình đang bước vào một giai đoạn mới—trung thực hơn, tự do hơn, và trọn vẹn hơn.

Tất nhiên, làm người dễ chịu cũng có cái lợi và cái hại riêng. Cái giá của việc luôn tử tế là sự nhàm chán, hời hợt, đôi khi là sự cô đơn. Nhưng lợi ích của việc dám “khó ở” là sự sống động, tò mò, đam mê và kết nối sâu sắc hơn.

Vậy, bạn sẽ chọn cách nào?

Nguồn: The Price of Being Nice, the Gain of Being a Pain – Psychology Today