Điều gì có thể chặn lại nỗi cô đơn?

Có rất nhiều người trông có vẻ như bạn tốt – nhưng thực chất lại không phải. Và vì vậy, không ít người trong chúng ta cảm thấy mình không nên cô đơn – nhưng sâu thẳm bên trong, lại cô đơn vô cùng. Trong chuyện tình bạn, thật dễ nhầm lẫn giữa sự chân thành và những thứ giả tạo. Cả bạn thật lẫn bạn giả đều có thể cùng xuất hiện trong bữa tối, cả hai đều có vẻ tử tế, cả hai đều có thể tuyên bố rằng mình trung thành – nhưng chỉ có một người thực sự sống đúng với ý nghĩa sâu sắc của từ “bạn”, và vì thế, mới có khả năng giúp ta thoát khỏi những bủa vây khắc nghiệt của nỗi cô đơn.

Vậy, điều gì tạo nên một người bạn chân thành?

1. Họ đã từng chịu đựng đau khổ

Nghe có vẻ lạ, nhưng đây là một yêu cầu tiên quyết: họ cần phải từng chịu đựng đau khổ. Không ít. Dẫu chúng ta có thể mong rằng con người sinh ra đã tử tế và tự nhiên đồng cảm với nỗi đau của người khác, sự thật khó chịu là tâm trí con người vốn lười nhác và ích kỷ đến mức không thể thực sự hình dung nỗi khổ đau của người khác trông như thế nào, trừ khi chính nó đã bị những cơn đau giày vò.

Sự đồng cảm chỉ được tôi luyện qua trải nghiệm đau thương cá nhân. Để trở thành một người bạn tốt, người ta không còn cách nào khác ngoài việc phải trải qua những thời khắc khủng khiếp trong chính cuộc đời mình. Họ cần phải từng trải qua ít nhất một vài điều trong số này: bệnh tật (cả về thể chất lẫn tinh thần), sự nhục nhã, thất bại, bắt nạt, khủng hoảng tài chính, bẽ bàng trước công chúng, bị bỏ bê thời thơ ấu, sự cô lập, nỗi sợ hãi và hoảng loạn. Họ phải từng có những đêm dài khóc cạn nước mắt, từng phẫn nộ với chính mình, từng cảm thấy sự tồn tại của mình là một sai lầm.

Những người vui vẻ, chưa từng trải qua những dấu ấn khắc nghiệt của cuộc đời có thể là nhiều thứ – nhưng không thể là một người bạn tốt.

2. Họ nhận ra lỗi lầm của mình

Tuy nhiên, chỉ đau khổ thôi là chưa đủ. Nếu không, nỗi đau có thể dẫn đến sự tự mãn đạo đức, khiến người chịu đựng khổ đau tin rằng tất cả đều là lỗi của người khác, rằng bản thân họ trong sạch còn thế giới này thì đầy rẫy cái xấu. Và như thế, họ chỉ trở thành một người kiêu ngạo.

Người bạn chân thành là người đã chạm tới một sự thật còn nghiệt ngã, sâu sắc hơn: họ hiểu rằng rất nhiều điều tồi tệ xảy ra trong cuộc đời mình là do chính họ. Một phần của những bi kịch đến từ sự ngu ngốc, thiển cận hay dại dột của họ. Họ không đổ lỗi cho ai khác, cũng không cố gắng bảo vệ niềm kiêu hãnh của mình. Họ biết mình đã từng phạm sai lầm – và đó chính là điều khiến họ dễ dàng thông cảm với những lỗi lầm và vấp ngã của bạn.

Họ hiểu từ tận sâu trong lòng rằng một người có thể là người tử tế nhưng vẫn có thể vô tình gây ra những tai họa. Họ không tin vào sự vô tội tuyệt đối của mình, và cũng không bao giờ đòi hỏi bạn phải hoàn hảo. Họ biết rằng tất cả chúng ta đều cần được tha thứ – và họ sẵn sàng trao cho bạn điều đó một cách rộng lượng.

3. Họ hiểu rằng thế giới không công bằng

Một trong những cách nhanh nhất để biến con người trở nên tàn nhẫn là khiến họ tin rằng thế giới này vận hành theo lẽ công bằng. Nếu mọi thứ công bằng, sẽ chẳng cần phải nghĩ đến lòng nhân ái hay sự thấu cảm đối với những kẻ ăn mày, những tù nhân hay những người bị xã hội ruồng bỏ. Họ xứng đáng với số phận của mình, hoàn toàn đáng bị lên án.

Nếu thế giới công bằng, ta cũng chẳng cần phải hoài nghi những gì báo chí đưa tin hay những ai được ca tụng là “chính trực” hay “cao quý.” Hệ giá trị được thiết lập rõ ràng là đúng, và ta chỉ cần tuân theo nó một cách máy móc.

Nhưng ngay khoảnh khắc bạn nhận ra rằng thế giới này thực chất vô cùng hỗn loạn và bất công, rằng những phán xét đôi khi đầy rẫy sự mục ruỗng, rằng phần thưởng không phải lúc nào cũng dành cho những người tử tế, thì mọi thứ sẽ trở nên phức tạp hơn – và cũng nhân ái hơn.

Đột nhiên, những kẻ ăn xin hay những người bị xã hội xa lánh lại có thể trở thành đối tượng xứng đáng nhận được lòng trắc ẩn của bạn. Đám đông tự xưng là chính trực có thể lại là điều đáng nghi ngờ. Những người tốt có thể gặp rắc rối. Và ngay cả những kẻ tội đồ cũng có thể xứng đáng với một cơ hội thứ hai.

Người bạn chân thành là người sẵn sàng yêu thương bạn vô điều kiện – bởi họ hiểu rằng những điều kiện mà xã hội đặt ra cho tình yêu nhiều khi vô cùng phi lý và tàn nhẫn.

4. Họ vượt lên trên tham vọng

Những người tham vọng rõ ràng là một tài sản lớn cho nhân loại. Họ làm nên chuyện, sự tự cao của họ thúc đẩy dòng chảy lịch sử, và tiến bộ của xã hội phần lớn dựa vào sự coi trọng bản thân của họ. Khi họ gặp bạn trong một bữa tối, họ luôn khéo léo lồng ghép để bạn biết rằng mọi thứ trong cuộc sống của họ vẫn đang “tiến triển” tốt đẹp – và họ âm thầm ghi điểm, như thể cuộc đời là một kỳ thi khổng lồ, nơi có một dấu tích vàng chờ đợi những người chiến thắng ở bên kia cái chết.

Nhưng có một điều mà những người tham vọng không thể trở thành: một người bạn tốt. Bởi để làm bạn thật sự, người ta phải từ bỏ mong muốn tỏa sáng trong mắt một đám đông tưởng tượng xa xôi nào đó. Một người bạn tốt chẳng màng đến chuyện “người ta nghĩ gì” (dẫu có thể họ từng bận tâm khi còn trẻ). Họ đã bước ra khỏi “trò chơi” ấy (có lẽ vì từng bị chính những sai lầm của mình đẩy ra khỏi đó), và giờ đây, họ không mưu cầu những tràng pháo tay hay phần thưởng phù phiếm nào nữa.

Thay vào đó, điều họ khao khát trong khoảng thời gian còn lại của cuộc đời là sự kết nối chân thành. Họ muốn được ở bên những con người khiêm nhường, từng trải và trung thực như chính họ, để không kiểu cách, không cầu kỳ, cùng sẻ chia sự tử tế và sự an ủi. Họ quan tâm đến bạn vì một lý do đáng kinh ngạc – cũng là thành tựu lớn lao nhất mà một con người có thể đạt được: họ đã hoàn toàn vượt qua được sự ám ảnh với chính bản thân mình.

Tóm lại, người bạn tốt là người đã từng bị cuộc đời làm cho gục ngã. Họ buông bỏ niềm kiêu hãnh, họ từng phạm sai lầm – nhưng từ những đau thương ấy, họ rút ra kết luận đúng đắn: rằng điều duy nhất thực sự có ý nghĩa là lòng nhân ái. Chính vì thế, họ sẽ luôn kiên nhẫn với bạn, thấu hiểu những lo âu, những nỗi hối tiếc của bạn. Họ sẽ ở bên bạn với sự cảm thông, sự dịu dàng và cả những tràng cười trầm ấm đầy sâu sắc.

Một nhóm bạn lý tưởng hiếm khi bao gồm những con người có vẻ ngoài hào nhoáng. Họ có thể là những người từng bị kết án, những kẻ nghiện ngập, hoặc những ai đã trải qua một cuộc đời nhiều giông bão, những người tưởng chừng không còn gì để đóng góp, rằng những vấp ngã và sai lầm đã đẩy họ ra khỏi vòng tròn của một xã hội “hữu ích.” Nhưng chính những câu chuyện đầy biến động của họ lại khiến họ trở thành bậc thầy trong nghệ thuật tình bạn và lòng hào phóng không phán xét.

Tất nhiên, ban đầu ai cũng cố gắng tỏ ra tử tế (hoặc chí ít là phần đông chúng ta). Nhưng chỉ những người đã thực sự đi qua đớn đau mới biết cách để thực sự tốt bụng. Nếu bạn có may mắn gặp được một hoặc hai người như thế trong suốt cuộc đời mình, thì bạn đã được cuộc đời ban tặng một phước lành hiếm có.

Nguồn: WHAT CAN STOP THE LONELINESS? – The School Of Life