Kết hôn có làm con người trở nên "phân biệt giới tính" hơn không?

Nếu bạn theo dõi những người trưởng thành đã kết hôn trong suốt nhiều năm, từ trước khi họ kết hôn cho đến sau đó, liệu bạn có thấy họ trở nên bớt phân biệt giới tính hơn sau khi kết hôn không? Nhà nghiên cứu Nikola C. Overall từ Đại học Auckland và hai đồng nghiệp đã thực hiện một nghiên cứu như vậy. Trong suốt 14 năm (từ 2009-2023), họ theo dõi 1.615 người trưởng thành từ một cuộc nghiên cứu toàn quốc về người New Zealand đã kết hôn (không bao gồm người đồng tính nam hoặc đồng tính nữ).

Kết quả của họ, được công bố vào tháng 8 năm 2024 trên tạp chí Sex Roles, mang tên "Hôn nhân có liên quan đến việc giảm hay tăng sự phân biệt giới tính không?". Họ không đưa ra dự đoán liệu sau khi kết hôn, mọi người sẽ trở nên ít hay nhiều phân biệt giới tính hơn, nhưng họ thú nhận rằng họ hy vọng những người đàn ông đã kết hôn sẽ bớt "phân biệt giới tính thù địch" hơn so với khi còn độc thân.

Nhưng sự thật lại khác. Trong năm đầu tiên sau khi kết hôn, đàn ông trở nên "phân biệt giới tính" hơn, theo kết quả từ những câu trả lời liên quan đến thái độ thù địch với phụ nữ. Một điểm mạnh của nghiên cứu này là nó đo lường cả sự phân biệt giới tính của phụ nữ, không chỉ của đàn ông. Và trong năm đầu sau khi kết hôn, phụ nữ cũng bộc lộ thái độ thù địch với nam giới nhiều hơn.

Phân biệt giới tính thù địch và Phân biệt giới thiện cảm

Các tác giả định nghĩa "phân biệt giới tính thù địch" là sự thể hiện thái độ đối đầu với những phụ nữ thách thức quyền lực xã hội của đàn ông, và lo sợ rằng phụ nữ sẽ lợi dụng sự phụ thuộc của đàn ông trong các mối quan hệ thân mật để giành quyền lực. Thái độ này được đo lường thông qua các câu đồng ý hoặc không đồng ý với những phát biểu như:

• "Một khi phụ nữ đã làm cho đàn ông phải cam kết với họ, họ thường cố gắng 'cột' anh ta lại."
• "Hầu hết phụ nữ không nhận ra hết những gì đàn ông làm cho họ."
• "Phụ nữ quá dễ bị xúc phạm."

Một dạng khác của phân biệt giới tính là "phân biệt giới thiện cảm". Nó liên quan đến thái độ bảo bọc và cho rằng phụ nữ dịu dàng, ấm áp nên không phù hợp để làm lãnh đạo nhưng là những người chăm sóc không thể thay thế và nên được trân trọng, bảo vệ. Sự phân biệt này được đo lường qua các câu phát biểu như:

• "Nhiều phụ nữ có sự thuần khiết mà ít người đàn ông nào có."
• "Một người phụ nữ tốt nên được người đàn ông của mình tôn vinh như nữ hoàng."
• "Phụ nữ nên được đàn ông che chở và bảo vệ."

Hành trình của sự phân biệt giới tính khi còn độc thân

Trước khi bước vào hôn nhân, khi vẫn còn độc thân, những người tham gia nghiên cứu ngày càng ít phân biệt giới tính hơn. Theo thời gian, cả nam lẫn nữ đều thể hiện ít phân biệt giới tính thù địch hơn, và phụ nữ cũng bớt thể hiện phân biệt giới thiện cảm. Dù vậy, sự thay đổi này rất nhỏ. Riêng phân biệt giới thiện cảm của nam giới thì vẫn giữ nguyên, không thay đổi chút nào.

Năm đầu tiên sau khi cưới – thời kỳ mà sự phân biệt giới tính bùng nổ

Sau nhiều năm giảm bớt sự phân biệt giới tính trong lúc còn độc thân, mọi chuyện đảo chiều trong năm đầu sau khi cưới. Cả đàn ông lẫn phụ nữ đều thể hiện nhiều thái độ thù địch hơn đối với giới tính khác, và phụ nữ còn quay lại với kiểu phân biệt giới thiện cảm. Tuy nhiên, đàn ông thì vẫn giữ nguyên thái độ "ngọt ngào" đó, không thay đổi chút nào.

Sau năm đầu tiên của cuộc hôn nhân, cả hai kiểu phân biệt giới tính bắt đầu giảm từ từ. Nhưng qua các biểu đồ, ta thấy mức độ phân biệt giới tính không bao giờ giảm xuống thấp hơn thời điểm khi họ còn độc thân, trừ một ngoại lệ: khoảng 5 năm sau khi cưới, sự phân biệt giới thiện cảm của nam giới có thể đã thấp hơn so với trước khi họ kết hôn.

Tại sao cả nam và nữ đều trở nên thù địch hơn với giới tính khác sau khi kết hôn?

Các tác giả không kiểm tra lý do vì sao lại như vậy, nhưng họ đưa ra những phỏng đoán khá thú vị. Nhớ rằng phân biệt giới tính thù địch bắt nguồn từ nỗi sợ rằng phụ nữ sẽ giành quyền lực bằng cách lợi dụng sự phụ thuộc của đàn ông trong các mối quan hệ thân mật. Khi kết hôn, đàn ông có thể cảm thấy gắn bó nhiều hơn với vợ, cảm thấy mình có trách nhiệm hơn và không còn tự do như trước. Điều này có thể khiến họ lo sợ bị mất quyền kiểm soát và cảm giác phụ thuộc tăng lên, làm bùng phát thái độ thù địch.

Nhưng tại sao phụ nữ cũng trở nên thù địch hơn sau khi kết hôn? Các tác giả gợi ý rằng thái độ thù địch của phụ nữ có thể nhắm vào những người phụ nữ khác mà họ coi là "đối thủ" tiềm năng. Họ lo sợ rằng những phụ nữ khác sẽ "giành" mất chồng mình, nên họ bắt đầu có thái độ thù địch đối với những người phụ nữ ấy.

Tại sao phân biệt giới thiện cảm lại thay đổi?

Trong suốt thời gian còn độc thân, sự phân biệt giới thiện cảm của đàn ông hầu như không thay đổi, và nó vẫn giữ nguyên trong năm đầu tiên sau khi kết hôn. Sau đó, sự "thiện cảm, ngọt ngào" này dần giảm đi. Theo kịch bản của kiểu phân biệt này, đàn ông đóng vai trò như những anh hùng, bảo vệ và trân trọng người vợ "ngoan hiền" của mình. Nhưng sau năm đầu hôn nhân, thực tế của mối quan hệ lãng mạn bắt đầu lộ rõ. Có thể là căng thẳng tăng lên, đời sống tình dục và sự hài lòng giảm xuống, và thế là hình ảnh người vợ trên chiếc bệ cao đã dần lung lay.

Một trong những phát hiện thú vị nhất, theo tôi, là sự phân biệt giới thiện cảm ở phụ nữ lại tăng lên khi họ vừa kết hôn. Họ dễ đồng ý rằng phụ nữ nên được chồng tôn vinh và bảo vệ. Các tác giả cho rằng ban đầu, phụ nữ có thể thích sự thỏa thuận này: họ để sự nghiệp và ước mơ của mình "đi sau" chồng, nhưng đổi lại, họ có sự an toàn trong mối quan hệ. Nhưng rồi, vì đã chấp nhận đánh đổi, họ đặt rất nhiều hy vọng vào việc nhận được sự "tôn trọng và an toàn" từ chồng, và từ đó lại thất vọng khi đối tác không thể liên tục cung cấp điều đó.

Tôi tự hỏi liệu có lý do nào khác khiến phụ nữ lại ôm lấy sự phân biệt giới thiên cảm này khi vừa kết hôn. Hôn nhân thường được coi là một trong những thành tựu lớn nhất của đời người, đặc biệt là với phụ nữ. Họ được tôn vinh, kính trọng và chúc mừng khi kết hôn. Có lẽ ban đầu, nhiều cô dâu mới thích điều đó. Họ tận hưởng cảm giác được đứng trên chiếc bệ cao, được yêu thương và trân trọng. Nhưng chỉ đến khi "tuần trăng mật" kết thúc, những món quà đã mở hết, họ mới nhận ra cái giá mà họ phải trả khi đặt ước mơ và khát vọng của chồng lên trên chính mình.

Độc thân và ngày càng bớt phân biệt giới tính

Khi còn độc thân, cả nam và nữ đều ngày càng bớt thù địch hơn đối với giới tính khác, và phụ nữ cũng bớt "ngọt ngào" theo cách phân biệt giới tính. Dù hiện tại chưa có nghiên cứu về thái độ của những người "có tâm hồn độc thân," nhưng tôi đoán rằng những người này, dù là nam hay nữ, đều ít có khả năng phân biệt giới tính. Những người "có tâm hồn độc thân" yêu cuộc sống độc thân và không tổ chức cuộc đời mình xoay quanh một mối quan hệ lãng mạn nào cả. Họ gần như không bị ảnh hưởng bởi những động lực quyền lực trong các mối quan hệ tình cảm khác giới. Đàn ông "có tâm hồn độc thân" không bị đe dọa bởi sức mạnh của phụ nữ, và phụ nữ "có tâm hồn độc thân" cũng không lo lắng việc bị những người phụ nữ khác "cướp chồng." Họ sống cuộc sống độc thân của mình một cách trọn vẹn và vui vẻ, không phải hy sinh mục tiêu hay đam mê của mình cho bất kỳ ai.

Nguồn: Does Getting Married Make People More Sexist? | Psychology Today