Khi chó hư, có phải lỗi của chủ không?

Điểm chính:

• Một nghiên cứu mới đây tìm hiểu đặc điểm của những người có chó bị tịch thu vì hành vi cắn nghiêm trọng.
• Tại thời điểm xảy ra vụ cắn, 63% chủ chó không có động thái can thiệp, và chỉ 14% hợp tác khi có sự việc.
• Những người sở hữu chó hung dữ có xu hướng liên quan đến hành vi chống đối xã hội và từng có tiền sử ngược đãi hoặc bỏ bê động vật.

Có lẽ nhiều người trong số chúng ta còn nhớ đến Barbara Woodhouse, một huấn luyện viên chó và tác giả nổi tiếng người Anh. Loạt chương trình BBC của bà năm 1980 đã khiến bà trở thành ngôi sao truyền hình ở tuổi 70. Trong các cuốn sách và những lần xuất hiện trên TV, khẩu hiệu của Woodhouse luôn là: "Không có con chó nào tồi, chỉ có chủ tồi."

Một nghiên cứu mới từ Hà Lan dường như đã chứng minh câu nói này – ít nhất là với những chú chó "cực kỳ hư."

Nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi Ineke R. van Herwijnen tại Khoa Thú y, Đại học Utrecht, đã quyết định tìm hiểu về những chú chó được xem là "tồi tệ", với định nghĩa "tồi" là hung hãn cực độ. Họ tập trung vào những chú chó đã tham gia vào các vụ cắn, dù là người hay động vật, mà hậu quả nghiêm trọng đến mức chó bị chính quyền Hà Lan tịch thu. Tổng cộng có 374 con chó được nghiên cứu: 159 con bị tịch thu từ năm 2008-2010 và nhóm thứ hai gồm 215 con bị tịch thu từ năm 2020-2022.

Phần lớn các nghiên cứu trước đây về chó hung hãn đều tập trung vào giống chó. Trong nghiên cứu này, đa số những con chó bị tịch thu vì hành vi hung dữ được xác định thuộc loại "giống pitbull" (58%). Tuy nhiên, điểm khác biệt của nghiên cứu này là họ chủ yếu tìm hiểu đặc điểm của chủ của những con chó hung hãn này.

Image: KoudelkaPhoto/Shutterstock

Chủ của những chú chó hung hãn cư xử ra sao?

Phần lớn những người sở hữu những chú chó "ngổ ngáo" này là nam giới (61%). Nạn nhân của các vụ cắn chia đều như sau: 51% là người lớn, 13% là trẻ em, 30% là chó khác, và 6% là các loài động vật khác (mèo, cừu và ngựa). Điều đáng nói là đa phần những chú chó hung hãn này không phải lần đầu phạm tội: 64% đã có ít nhất một vụ cắn được báo cáo, và hơn 22% đã dính tới bốn hoặc nhiều vụ cắn nghiêm trọng.

Khi nhìn vào cách chủ nhân của những chú chó hung hãn phản ứng lúc sự việc xảy ra, ta bắt đầu hình dung ra "bản chất" của họ. Phần lớn, 63% trong số họ chẳng thèm ra tay giúp đỡ, không hề có ý định can ngăn khi chó mình đang tấn công người khác.

Chưa hết, có đến 20% chủ chó còn tỏ ra hung hãn, đe dọa hoặc làm nạn nhân sợ hãi. Sự đồng cảm từ những người này gần như bằng không. 13% trong số họ còn phủ nhận mức độ nghiêm trọng của vụ việc, mặc dù vết cắn nặng đến mức chính quyền phải tịch thu chó của họ. Thậm chí, 9% còn đổ lỗi cho nạn nhân. Chỉ có 14% chủ chó là được đánh giá là "hợp tác" trong các tình huống này.

Chủ của những chú chó "hư" có thực sự tệ?

Các nhà nghiên cứu đã thu thập rất nhiều thông tin về các chủ sở hữu của những chú chó hung hãn này. Họ đo lường tới 30 yếu tố liên quan đến hành vi, tính cách và cách chăm sóc động vật. Mặc dù có quá nhiều số liệu để thảo luận hết trong một báo cáo ngắn, nhưng một số xu hướng chính lại khá dễ hình dung.

Các nhà điều tra đã chia các phân tích của họ thành những nhóm lớn. Hai nhóm đáng chú ý nhất là: hành vi chống đối xã hội của chủ chó và cách họ đối xử với con vật của mình.

Những hành vi chống đối xã hội mà các nhà nghiên cứu ghi nhận gồm: lạm dụng chất kích thích, chủ chó la hét hoặc hăm dọa người khác ở nơi công cộng, vi phạm pháp luật, gây mất trật tự, bạo lực gia đình, ngược đãi hoặc bỏ bê trẻ em, và dùng chó để đe dọa người khác. Kết quả cho thấy, có đến 29% chủ sở hữu có ít nhất hai hành vi thuộc nhóm chống đối xã hội này.

Còn trong nhóm đối xử tệ với động vật, các yếu tố tiêu cực bao gồm: ngược đãi động vật, buộc chó phải sống cô lập, hoặc để chó tự do đi lại không ai quản lý. Ở mẫu nghiên cứu này, 22% chủ chó có từ hai hành vi ngược đãi động vật trở lên.

Liệu chủ chó có đang trở nên tệ hơn?

Vì hai mẫu chó bị tịch thu được thu thập cách nhau ít nhất 10 năm, các nhà nghiên cứu đã có cơ hội xem xét xem có sự thay đổi hệ thống nào trong các đặc điểm của những chủ chó hung hãn theo thời gian hay không. Thật không may, họ phát hiện ra rằng có ba yếu tố đã thay đổi đáng kể – và tất nhiên, những thay đổi đó không phải theo chiều hướng tích cực.

Trong số các chủ sở hữu chó bị tịch thu vì hành vi hung hãn, mẫu mới hơn cho thấy tỷ lệ những cá nhân có dấu hiệu hoặc đã xác định lạm dụng chất kích thích tăng lên. Tỷ lệ báo cáo rằng chủ của những con chó hung dữ đã la hét hoặc đe dọa người trong khu phố của họ cũng cao hơn trong mẫu mới.

Hơn nữa, trong suốt thập kỷ qua, có vẻ như số vụ cắn từ những con chó cụ thể đã gia tăng. Bằng chứng cho điều này là sự tăng lên của các biện pháp mà các cơ quan chính phủ đã thực hiện để yêu cầu những chủ chó này phải kiểm soát thú cưng của họ, bằng cách giữ chúng trên dây xích ngắn và đeo rọ mõm khi ở nơi công cộng. Rõ ràng, những biện pháp an toàn này đã được áp dụng trước khi xảy ra sự cố nghiêm trọng. Và cũng rõ ràng rằng, những biện pháp kiểm soát này đã không được các chủ chó tuân thủ vào thời điểm xảy ra sự việc dẫn đến việc chó của họ bị tịch thu vì hành vi hung dữ.

Các tác giả của nghiên cứu gần đây này dường như đã đi đến một kết luận mà Barbara Woodhouse sẽ đồng ý, đó là những "chú chó hư" này có thể rất có thể có những "chủ hư." Họ kết thúc báo cáo bằng cách tuyên bố rằng "một tỷ lệ chủ sở hữu chó bị tịch thu có thể không luôn sẵn sàng và/hoặc đủ khả năng để đảm bảo an toàn cho xã hội."

Tài liệu tham khảo

Herwijnen IRv, van der Borg JAM, Kapteijn CM, Arndt SS, Vinke CM (2023) Factors regarding the dog owner’s household situation, antisocial behaviours, animal views and animal treatment in a population of dogs confiscated after biting humans and/ or other animals. PLoS ONE, 18(3): e0282574. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0282574

Woodhouse B (1984) No Bad Dogs: the Woodhouse Way. Summit Books.

Nguồn

https://www.psychologytoday.com/intl/blog/canine-corner/202303/do-bad-dogs-have-bad-owners