Khi người mình khao khát lại không khao khát mình (và ngược lại)

Ý chính:

• Sự đồng điệu trong ham muốn là yếu tố cốt lõi của đời sống tình dục viên mãn.
• Động cơ đứng sau việc quan hệ một chiều quyết định rất nhiều đến hiệu quả và cảm xúc sau đó.
• "Chuyện yêu" vì tình nghĩa đáng trân quý hơn nhiều so với "chuyện yêu" vì thương hại – vốn thường chất chứa nỗi buồn và sự tổn thương.

“Tôi muốn quan hệ bốn lần mỗi tuần, còn bạn đời tôi chỉ thích một lần thôi. Thế là chúng tôi thỏa thuận: nếu một trong hai không sẵn sàng cho 'chuyện ấy' trọn vẹn, thì có thể thay bằng những vuốt ve nhẹ nhàng cũng được.” 

— Một người phụ nữ đã có chồng

“Tôi lên giường với chồng để giữ yên ấm trong nhà, nhưng toàn bộ cảm xúc của tôi lại dành hết cho người tình. Sau mỗi lần 'trả bài', tôi thấy buồn. Cảm giác như mình đang đem tình dục ra đánh đổi lấy hòa bình vậy.” 

— Một người phụ nữ đã lập gia đình

Sự đáp lại trong tình dục, nghĩa là cả hai cùng khao khát và muốn làm thỏa mãn nhau, là chìa khóa cho một đời sống chăn gối trọn vẹn. Nhưng trong thực tế, mức độ ham muốn giữa hai người hiếm khi giống nhau. Và chính sự lệch pha đó thường khiến cả hai khó lòng hài lòng.

Liệu chỉ cần một bên muốn làm người kia vui thôi, có đủ để vực dậy đời sống tình dục đã nguội lạnh? Hay động cơ đứng sau mới là điều quyết định tất cả?

Source: pexels-cottonbro-4980381

Sự đáp lại trong tình dục

“Tối qua tôi quan hệ với chồng, nhưng anh ấy gần như không chạm vào tôi, chỉ đơn thuần là thâm nhập. Tôi buồn đến mức muốn khóc.” 

— Một người phụ nữ đã có chồng

“Vợ chồng tôi vẫn có đời sống tình dục đều đặn và tôi cũng thấy ổn. Sáng nào tôi cũng chủ động làm tình bằng miệng hoặc dùng tay cho anh ấy, hoàn toàn không đòi hỏi đáp lại. Nhưng mỗi lần quan hệ, anh ấy chỉ đơn giản đưa vào và kết thúc. Anh hầu như không bao giờ vuốt ve hay dùng miệng cho tôi.” 

— Một người phụ nữ đã lập gia đình

Những trường hợp thiếu vắng hoàn toàn sự đáp lại trong tình dục, ở mức cực đoan, có thể xem là hiếp dâm hoặc quan hệ mua bán. Nhưng phổ biến hơn là những tình huống nhẹ nhàng hơn, nơi một người ham muốn nhiều hơn (hoặc ít hơn) người kia, và sự lệch pha ấy dần trở thành tổn thương âm ỉ. Điều này thường xảy ra trong các mối quan hệ mà một bên, thường là nam giới không nỗ lực làm cho đối phương được thỏa mãn, mà chủ yếu chỉ lo thỏa mãn nhu cầu của bản thân. Hậu quả là người còn lại, thường là phụ nữ, cảm thấy bị tổn thương, tủi thân, thậm chí bị xúc phạm. Marilyn Monroe từng than phiền rằng những lần ân ái với Tổng thống John F. Kennedy đều ngắn ngủi, vội vàng. Những người đàn ông quyền lực như Kennedy có thể xem sự tận hưởng của bản thân là điều đương nhiên, mà không thấy cần phải cho đi nhiều để đáp lại. Với họ, khoái cảm là quyền lợi, không phải sự sẻ chia.

Một khái niệm đáng lưu tâm ở đây là “sức mạnh tình dục vị tha”, chỉ những người có động lực xuất phát từ mong muốn làm thỏa mãn người mình yêu, từ đó nuôi dưỡng mối quan hệ bền chặt hơn và đời sống chăn gối viên mãn hơn. Tuy nhiên, điều quan trọng nằm ở kiểu động lực đằng sau hành động ấy. Các nghiên cứu cho thấy: khi quan hệ tình dục vì những mục tiêu tích cực, chẳng hạn để tăng sự gắn bó thân mật thì cả hai thường cảm thấy nhiều ham muốn hơn và hài lòng hơn. Ngược lại, nếu làm tình vì những mục tiêu né tránh, như sợ bị bỏ rơi thì điều đó lại dễ dẫn đến hệ quả tiêu cực, chính xác là điều mà người trong cuộc đang cố gắng né tránh (Muise và cộng sự, 2017; Day và cộng sự, 2015). Liên quan đến điều này, nhà nghiên cứu Virginia Braun và các cộng sự cho rằng: dù sự đáp lại trong tình dục là nền tảng cơ bản trong những mối quan hệ bình đẳng và thường được xem là điều tích cực, nhưng khái niệm này không hoàn toàn giải phóng con người khỏi các khuôn mẫu xã hội, bởi nó không tồn tại trong môi trường “chân không” về mặt xã hội hay tình dục. Họ đồng tình với định nghĩa của Seidman về đạo đức tình dục, cho rằng nó cần xoay quanh những yếu tố như: sự tự nguyện, niềm vui được chia sẻ, sự chăm sóc, và sự tôn trọng cũng như trách nhiệm đến từ cả hai phía (Seidman, 1989: 295).

Tình dục vì thương hại và tình dục vì tình nghĩa

“Tôi đã từng làm thế, và chẳng lấy gì làm tự hào. Anh ấy là một chàng trai 22 tuổi còn zin, còn tôi thì độc thân, ham muốn và cảm thấy tội nghiệp cho anh ta. Tôi không khuyến khích ai quan hệ vì thương hại. Tôi làm thế chỉ vì điều đó khiến anh ấy hạnh phúc, điều đó có ý nghĩa với anh ấy, nhưng hoàn toàn vô nghĩa với tôi.” 

— Một phụ nữ độc thân

“Chuyện ân ái vì tình nghĩa với chồng tôi chẳng có gì to tát, một vài cái ôm, vài nụ hôn, rồi một lần thâm nhập rất ngắn là xong. Một sự hy sinh nhỏ mà đổi lại là niềm vui lớn lao: làm chồng tôi hạnh phúc. Rồi sau vài lần như thế, mọi thứ trở nên dễ dàng hơn, thậm chí (bất ngờ thay) còn có chút thú vị.” 

— Một phụ nữ đã có chồng

Một cách thường gặp để đối phó với sự lệch pha trong ham muốn tình dục là chấp nhận những cuộc "yêu" chỉ từ một phía, như tình dục vì thương hại hay vì tình nghĩa. Tình dục vì thương hại chủ yếu xuất phát từ mong muốn tránh làm tổn thương đối phương, còn tình dục vì tình nghĩa thì mang động lực tích cực hơn, mong muốn duy trì và bồi đắp cho mối quan hệ.

Tình dục vì thương hại thường xảy ra khi bạn không hề có cảm xúc hay sự hấp dẫn thể xác với người đang yêu mình, nhưng vẫn lên giường với họ chỉ để họ đỡ đau lòng và có được chút niềm vui nhất thời. Một người phụ nữ từng trải chia sẻ: “Tôi đã làm bạn với anh ấy suốt năm năm. Anh ấy là một người cực kỳ tử tế, và tôi biết nếu yêu nhau, anh ấy sẽ nâng niu tôi như báu vật. Nhưng tôi thấy không có chút hấp dẫn thể xác nào với anh ấy. Khi anh ấy thổ lộ tình cảm, tôi đã quan hệ với anh ấy vì thương hại. Tôi chỉ muốn anh ấy vui, vì tôi thật sự quan tâm đến anh. Nhưng giá như tôi chưa từng ngủ với anh ấy.” Một người phụ nữ khác, cũng từng có trải nghiệm tương tự với bạn mình, thẳng thắn bày tỏ: “Tôi gần như chẳng còn chút ham muốn nào. Đêm qua tôi đã quan hệ vì thương hại. Tôi chỉ mong nó nhanh chóng kết thúc. Ngay cả khi hôn thôi cũng khiến tôi buồn nôn.”

Ngược lại, tình dục vì tình nghĩa lại khá phổ biến trong các mối quan hệ lâu dài. Đây là một cách để vun đắp, gìn giữ tình cảm. Giống như những khoản đầu tư, có thể ta chưa thấy ngay kết quả, nhưng ta đang gieo mầm cho sự bền vững về sau. Trong tình dục vì tình nghĩa, bạn yêu người bạn đời của mình, và bạn quan hệ dù chẳng hề có hứng thú ở thời điểm đó. Nó có thể không thú vị, nhưng khác với tình dục vì thương hại, nó không khiến bạn cảm thấy chịu đựng hay ghê tởm.

Dù trong cả hai kiểu quan hệ này, người ta đều "yêu" vì nhu cầu của người kia, nhưng tình dục vì tình nghĩa xuất phát từ một tình cảm sâu sắc hơn, lâu dài hơn, và có ý nghĩa như một hành động nuôi dưỡng mối quan hệ. Nó không chỉ là sự nhường nhịn, mà còn là một phần trong nỗ lực giữ gìn tình yêu theo năm tháng.

Tình dục vì tình nghĩa cũng có thể được gọi là “tình dục để giữ hòa khí”. Trong hôn nhân, nếu cả hai người đều quyết tâm "giữ cho vở diễn tiếp tục", thì họ phải học cách sống hòa thuận với nhau, dù hoàn cảnh có khi chẳng mấy dễ chịu. Nhưng sự bình yên này không đến mà không kèm theo những cái giá cảm xúc phải trả. Một người đàn ông từng chia sẻ về thái độ của vợ dành cho mình: “Cô ấy quan hệ như một cái máy, cứ như thể đang ban ơn cho tôi vậy.”

Một kiểu tình dục mang lại bình yên khác, dù không đến từ một phía, là “tình dục sau cãi vã” (make-up sex). Đây là kiểu quan hệ xảy ra ngay sau một trận cãi nhau. Nó thường dữ dội, nồng nhiệt và thỏa mãn, bởi nền tảng của mối quan hệ vẫn còn tốt, còn trận cãi vã kia chỉ là một va chạm nhỏ, nhất thời và cục bộ.

Sự chênh lệch về ham muốn tình dục thường gây ra mâu thuẫn, giảm chất lượng đời sống chăn gối, và ít khi dẫn đến cực khoái cho cả hai. Nhưng không phải ai cũng có cùng mức độ ham muốn như nhau. Các cặp đôi thường xử lý sự lệch pha này bằng nhiều cách: phớt lờ và hy vọng thời gian sẽ giải quyết; tránh né chuyện chăn gối; quan hệ dù không có hứng; hoặc chủ động trò chuyện với nhau. Với hầu hết các cặp đôi, sự khác biệt trong nhu cầu tình dục được nhìn nhận như một phần bình thường, tất yếu trong đời sống yêu đương, chứ không phải là một lỗi lầm cần phải sửa chữa.

Tóm lại, việc hai người trong một mối quan hệ có mức độ ham muốn khác nhau là chuyện rất đỗi tự nhiên. Nhưng không phải sự chênh lệch nào cũng là lý do chính đáng để rời bỏ nhau. Cũng tương tự, giỏi chuyện giường chiếu đến mấy cũng chưa đủ để giữ một mối quan hệ ở lại. Trong tình yêu, ta cần những thỏa hiệp nhưng không phải là những thỏa hiệp bằng mọi giá.

Tài liệu tham khảo:

Ben-Ze’ev, A. (2019). The arc of love: How our romantic lives change over time. University of Chicago Press.

Ben-Ze’ev, A. (2023). Is casual sex good for you? Casualness, seriousness and wellbeing in intimate relationships. Philosophies, 8, 2023, 25

Braun, V., Gavey, N., & McPhillips, K. (2003). Thefair deal'? Unpacking accounts of reciprocity in heterosex. Sexualities, 6, 237-261

Clark, A. N., Walters, T. L., & Lefkowitz, E. S. (2024). “It's an ongoing discussion about desire”: Adults' strategies for managing sexual and affectionate desire discrepancies in romantic relationships. Journal of Marital and Family Therapy.

Day, L. C., Muise, A., Joel, S., & Impett, E. A. (2015). To do it or not to do it? How communally motivated people navigate sexual interdependence dilemmas. Personality and Social Psychology Bulletin, 41, 791-804.

Frost, D. M., McClelland, S. I., & Dettmann, M. (2017). Sexual closeness discrepancies: What they are and why they matter for sexual well-being in romantic relationships. Archives of Sexual Behavior, 46, 2353-2364.‏

Muise, A., Boudreau, G. K., & Rosen, N. O. (2017). Seeking connection versus avoiding disappointment: An experimental manipulation of approach and avoidance sexual goals and the implications for desire and satisfaction. The Journal of Sex Research, 54, 296-307.

Sutherland, S. E., Rehman, U. S., Fallis, E. E., & Goodnight, J. A. (2015). Understanding the phenomenon of sexual desire discrepancy in couples. The Canadian Journal of Human Sexuality, 24, 141-150

Tác giả: Aaron Ben-Zeév Ph.D.

Nguồn: When the One You Desire Doesn’t Want You (And Vice Versa) | Psychology Today