Làm cách nào để hack hệ thống phần thưởng trong não bộ và duy trì được động lực

Chúng ta làm thế nào để đạt được những mục tiêu to lớn trong cuộc sống? Làm việc chăm chỉ, học kỹ năng mới và giữ tập trung chắc chắn là những việc quan trọng, nhưng một trong những điều quan trọng nhất mà chúng ta cần chính là động lực. Mất động lực có thể khiến chúng ta dừng chân. Nó có thể làm ta trì hoãn, nghi ngờ khả năng và kỹ năng của mình, và làm ta đi chệch hướng khỏi con đường thành công. Trong trường hợp xấu nhất, thiếu động lực có thể tiêu diệt mục tiêu và đập tan ước mơ của ta.

Động lực đến từ đâu?

Nó bắt đầu bằng những ý nghĩ và hóa chất trong hệ thống phần thưởng của não bộ. Rồi nó tiếp tục phát triển trong não bộ và được định hình thêm bởi hành vi của chúng ta. Đây là lý do tại sao khoa học thần kinh, nghiên cứu về chức năng của não bộ, lại vô cùng quan trọng.

Khi nắm được những kiến thức cơ bản của khoa học thần kinh thì chúng ta có thể hack hệ thống phần thưởng của não bộ để ta có thể duy trì được động lực nhằm đạt được các mục tiêu lớn nhất của mình.

Khoa học thần kinh của động lực 

Ở mức độ cơ bản nhất, con người muốn tránh đau đớn và tìm kiếm khoái lạc. Hành vi tìm kiếm-khoái lạc dựa trên một hệ thống phần thưởng tinh thần bị não bộ của chúng ta kiểm soát. Hệ thống phần thưởng này chính là cái giữ động lực cho chúng ta và giúp ta đạt được những mục tiêu và mơ ước lớn nhất của mình.

Các chất dẫn truyền thần kinh là những hóa chất trong não bộ giúp định hình suy nghĩ và hành vi của chúng ta. Một trong những chất dẫn truyền thần kinh chính trong hệ thống phần thưởng của chúng ta là hóa chất “khoái lạc” dopamine. Dopamine chủ yếu được sản xuất ở não giữa rồi sau đó di chuyển đến những khu vực khác của não bộ, chẳng hạn như hạch hạnh nhân, đóng vai trò lớn trong sự phát triển cảm xúc của chúng ta. Nó cũng di chuyển đến vỏ não trước trán, chịu trách nhiệm cho tư duy, cảm xúc, lên kế hoạch và hành động.[1]

Khi bạn làm việc gì đó vui vẻ, thú vị thì bộ não bạn sẽ giải phóng dopamine để làm bạn cảm thấy tốt về mặt tinh thần và cơ thể. Điều này thường xảy ra khi chúng ta ăn món ăn mình yêu thích, làm tình và  có một cuộc trò chuyện tuyệt vời với ai đó, hay làm những việc mà ta thực sự thích thú. Mỗi lần chúng ta cảm thấy vui sướng vì làm việc gì đó thì bộ não của ta sẽ ghi nhớ thứ làm cho ta cảm thấy tốt. Quả thực, bộ não ấn định một giá trị phần thưởng cho mọi việc ta làm.  

Ví dụ, ăn một miếng bánh pizza yêu thích có thể có một giá trị phần thưởng cao hơn là uống một ly sinh tố. Thực hiện một chuyến nghỉ mát ở vùng nhiệt đới sẽ có giá trị phần thưởng cao hơn là xem đài phun nước ở trung tâm thành phố.

Bộ não thậm chí còn tiết ra dopamine trước khi chúng ta tham gia vào những hoạt động làm ta cảm thấy vui vẻ. Chính kỳ vọng về phần thưởng hơn là bản thân phần thưởng có ảnh hưởng mạnh nhất đến phản ứng cảm xúc của chúng ta và ký ức về những thứ vui thích.[2] Chỉ nội việc lên kế hoạch cho kỳ nghỉ mát vùng nhiệt đới bằng cách xem những địa điểm khác nhau trên trên trang web du lịch hoặc xem những thứ mà ta muốn mua trên Amazon sẽ kích thích hệ thống phần thưởng của chúng ta bằng cách tiết ra dopamine.

Hãy nghĩ về việc khởi động một dự án công việc mà ta thực sự đam mê cũng kích hoạt hệ thống phần thưởng của chúng ta. Hành động cảm nhận niềm vui này do hệ thống phần thưởng tinh thần của chúng ta sinh ra là cái tạo ra hành vi tìm kiếm phần thưởng và là một phần lớn của động lực.

Các nhà nghiên cứu tại Đại học Vanderbilt phát hiện thấy “những người xông xáo” những người sẵn sàng làm việc chăm chỉ thì có hoạt động dopamine lớn hơn trong thể vân và vỏ não trước trán, hai khu vực não bộ ảnh hưởng đến động lực và phần thưởng.[3]

Hack hệ thống phần thưởng của não bộ 

Dưới đây là bốn cách để hack hệ thống phần thưởng trong não của bạn để duy trì động lực.

1. Hãy tiếp tục phát triển

Khi bạn làm đi làm lại những việc giống nhau thì dòng dopamine có xu hướng ngày càng nhỏ lại. Một cách tuyệt vời để duy trì động lực là hãy tiếp tục phát triển bằng cách làm những việc lớn lao hơn.

Hãy đảm nhận những dự án công việc lớn hơn và nhiều thách thức hơn. Khi bạn đã chạm đến một cột mốc về chạy bộ hay thể hình, hãy bắt đầu nhắm đến một cột mốc lớn hơn. Nếu bạn thông thạo một ngoại ngữ thì hãy học cách để tạo ra những cuộc trò chuyện đầy triết lý và phức tạp hơn. Nếu bạn có công việc kinh doanh của riêng mình thì hãy tìm ra những cách thức để thu hút thêm khách hàng để bạn có thể tạo ra nhiều lợi nhuận hơn. Tiếp tục học các kỹ năng mới sẽ đẩy bạn ra ngoài lề vùng an toàn của mình.

Đón nhận những thách thức lớn hơn giúp hệ thống phần thưởng của não bộ tiếp tục ấn định giá trị phần thưởng cao cho những việc ta làm. Hãy bắt đầu bằng cách hoàn thành những mục tiêu nhỏ. Khi bạn tích lũy được ngày càng nhiều chiến thắng nhỏ thì hãy hướng đến những mục tiêu đầy thách thức hơn.

1. Phát huy trí tưởng tượng 

Một cách tuyệt vời để duy trì động lực là tưởng tượng đến việc đạt được một mục tiêu—cho dù bạn vẫn chưa hoàn thành được mục tiêu đó. Tưởng tượng thực sự khiến cho não bộ tiết ra dopamine. Điều này làm cho chúng ta nhìn thấy những phần thưởng của mình trong tương lai trở nên rõ ràng hơn và theo đuổi chúng một cách sốt sắng hơn.

Khi bộ não tiết ra dopamine và chúng ta cảm nhận được cơn hưng phấn, phởn phơ, hồi hải mã của chúng ta, là một phần của hệ limbic trong não bộ, ghi lại những khoảnh khắc vui vẻ đó trong trí nhớ dài hạn của chúng ta. Chúng ta càng tưởng tượng nhiều về thành công thì bộ não của ta càng liên kết sự thành công trong tưởng tượng này với cảm giác vui vẻ, thú vị.

Khi chúng ta có thể mường tượng về một tương lai tươi sáng hơn thì chúng ta được thúc đẩy để tiếp tục nỗ lực và vượt qua những trở ngại trên con đường đời của ta. Đây là lý do tại sao người ta làm việc chăm chỉ để được tăng lương và thăng tiến, đầu tư tiền bạc, cho con cái vào đại học và làm những việc khác để giúp họ hoặc người khác trở nên thành công trong cuộc sống sau này.

Arnold Schwarzenegger, Oprah Winfrey, Will Smith, Jim Carrey, và những người nổi tiếng và có sức ảnh hưởng lớn khác đã dùng trí tưởng tượng để đạt được thành công lẫy lững.[4] Đó là một cách tuyệt vời để sử dụng sức mạnh của trí tưởng tượng để giúp bạn có động lực vươn tới thành công.

1. Tránh tình trạng căng thẳng quá mức

Mức độ căng thẳng cao có liên quan đến chứng viêm mãn tính, có thể làm cho động lực của chúng ta suy giảm. Các nhà nghiên cứu tại đại học Emory đưa ra giả thuyết rằng tình trạng viêm mãn tính do căng thẳng có thể gây ra phản ứng hóa học trong cơ thể làm giảm nguồn cung cấp dopamine trong não bộ.[5]

Mức độ căng thẳng thấp có thể giúp chúng ta hoạt động tốt hơn bằng cách khiến chúng ta trở nên tỉnh táo hơn. Adrenaline tăng vọt mà chúng ta nhận được từ stress có thể mang đến cho ta năng lượng và lợi thế để làm hết sức mình. Nhưng khi mức độ căng thẳng lên cao thì sự căng thẳng có thể gây hại cho cơ thể, tinh thần và động lực của chúng ta.[6]

Căng thẳng cao có thể dẫn đến tình trạng kiệt sức. Trong trường hợp xấu, nó có thể khiến người ta từ bỏ dự án hoặc bỏ việc. Nó có thể gây ra các vấn đề về tâm thần như lo âu hoặc trầm cảm. Nó có thể kéo theo các vấn đề về sức khỏe như bệnh tim, tiểu đường, huyết áp cao và những bệnh lý khác. Giảm căng thẳng bằng cách tập thở sâu, ngồi thiền, chạy bộ hoặc tập thể dục đều đặn.

1. Điều chỉnh lại những thách thức 

Một cách tuyệt vời khác để hack hệ thống phần thưởng của bộ não là thay đổi cách bạn nhìn nhận về những thách thức trong cuộc đời bạn. Một vấn đề phổ biến là nhiều người xem công việc khó như một trở ngại hoặc đơn giản là việc mà họ không thích làm.

Một chiến lược đúng đắn là xem những tình huống khó khăn và những chướng ngại như cơ hội để giúp bạn và mọi người xung quanh phát triển. Điều này sẽ giúp chúng ta nhìn những thứ khó khăn ở góc độ tích cực và thực sự trông chờ được làm chúng thay vì khiếp sợ trước chúng.

Ví dụ, nếu có ba nhân viên trong đội của bạn không hợp nhau và hai người trong số họ đang tính nghỉ việc, thì đừng xem đây là một vấn đề quá căng thẳng và kinh khủng. Thay vào đó, hãy xem tình huống này như một cơ hội để sử dụng kỹ năng liên-nhân cách của bạn để tập hợp các nhân viên hay bất mãn lại, cho họ bày tỏ mối quan ngại của mình, rồi sau đó giải quyết vấn đề.

Nó sẽ giúp họ đạt được sự tiến bộ về mặt cá nhân và chuyên môn. Nó cũng sẽ giúp bạn và công ty bạn trở nên hưng thịnh. Bạn cũng có thể áp dụng chính lối tư duy này vào đời sống cá nhân của mình. Nếu bạn bè hay các thành viên trong gia đình bạn không hòa hợp với nhau thì hãy dùng sự bất đồng ấy như một cơ hội để phát triển sẽ có lợi cho họ và bạn.

Khi chúng ta có thể xem những việc khó khăn như cơ hội tuyệt vời thì chúng ta sẽ bắt đầu mong chờ chúng. Khi chúng ta mong chờ được làm những việc đó thì nó sẽ khiến hệ thống phần thưởng trong não bộ thưởng thêm nhiều dopamine cho chúng ta, và nó làm tăng khả năng chúng ta sẽ xem các vấn đề trong tương lai như cơ hội để phát triển.

Kết luận

Động lực là một phần đầy thách thức của sự phát triển cá nhân và nâng cao chuyên môn. Đây là lý do tại sao các video tạo động lực và những bài phát biểu truyền động lực lại nổi tiếng đến thế. Một phần chủ đạo của việc duy trì động lực, ngay cả trong những thời điểm khó khăn nhất, là hiểu được cách não bộ hoạt động. Khoa học giúp chúng ta hiểu rõ về hệ thống phần thưởng của não bộ và các hóa chất cùng con đường mòn thần kinh cho phép nó định hình hành vi của chúng ta.

Hack hệ thống phần thưởng đó trong não bộ của bạn bằng cách đón nhận những thách thức lớn hơn, tưởng tượng đến thành công, tránh căng thẳng quá mức và xem các tình huống khó khăn như cơ hội để giúp người khác và bản thân bạn phát triển.  

Khi chúng ta bắt đầu làm chủ bộ não của mình thì chúng ta sẽ có khả năng làm chủ cuộc sống của mình tốt hơn và đạt được những mục tiêu lớn lao đó.

Tham khảo

Featured photo credit: Giorgio Trovato via unsplash.com

Dịch: Rubi

Nguồn

https://www.lifehack.org/900026/reward-system-in-brain?fbclid=IwAR2xHiUa6ho0YeATVNBIsivXJG_XUhXQS9V6tPK-UXQSQliRftktkTefUeo