Mục đích sống của chúng ta là thoát khỏi những gì vận mệnh xô đẩy

Ham muốn khoái lạc đồng nghĩa với chấp nhận nỗi đau. Bởi vì đến một lúc nào đó, bạn sẽ nghiện bất cứ thứ gì mang lại cho bạn niềm vui. Nhưng khi không ham muốn gì, bạn sẽ thấy tự do về mặt cảm xúc. Seneca từng nói: “Nhượng bộ sự hưởng thụ có nghĩa tôi đã đầu hàng trước đau khổ, cực nhọc và nghèo đói. Cả tham vọng và sự giận dữ cũng sẽ lao vào xâu xé tôi. Với tất cả những khoái lạc ấy, tôi sẽ bị kéo hết từ hướng này đến hướng khác; để rồi bị xé ra thành trăm mảnh. Tự do ở ngay trước mắt ta; đó là phần thưởng xứng đáng cho những nỗ lực của mình. Bạn hỏi tự do có ý nghĩa gì? Chính là: không phụ thuộc vào bất cứ thứ gì – không chịu ép buộc, hay tuân theo sự may rủi – đối diện ngang hàng với số mệnh! Ngày mà sức mạnh của vận mệnh vượt quá sức chống chọi cũng là ngày tôi sẽ thoát khỏi nó.”

Tự do là phần thưởng lớn nhất đời. Tôi không chỉ nói đến việc sống ở một đất nước tự do, đó là điều mà mọi người sống trong tự do nên trân trọng mỗi ngày. Khi những người theo chủ nghĩa Khắc Kỷ nói về tự do cảm xúc, họ muốn nói đến việc không bị bắt làm nô lệ cho những trạng thái cảm xúc.

Gần đây, võ sĩ quyền anh Rubin “Hurricane” Carter đã thể hiện tư duy đó trong đời thực. Hurricane Carter bị kết án chung thân sau khi bị buộc tội vì một tội ác không phải do mình gây ra, anh vẫn cảm thấy tâm trí mình hoàn toàn tự do. Anh chưa bao giờ coi mình là một kẻ sống trong cảnh giam cầm. Cách nghĩ đó đã giúp anh giữ thái độ tích cực và tập trung vào việc chứng minh mình vô tội.

Bi kịch là anh đã phải ngồi tù oan ròng rã 20 năm trời. Có thể, về mặt thể chất, đúng là Carter bị giam giữ, nhưng tâm trí anh vẫn thoát khỏi những cảm xúc tiêu cực như giận giữ, thù hận, kích động. Lấy cảm hứng từ câu chuyện có thật của Carter, Bob Dylan đã sáng tác một bài hát dài 8 phút kể lại hành trình của anh (bài hát có tên là Hurricane và thực sự rất hay). Denzel Washington đã đóng vai Carter trong một bộ phim dựa trên cuộc đời anh ấy, bộ phim này cũng rất hay.

Như lập luận của Seneca từ 2000 năm trước, tự do chính là không phụ thuộc vào bất cứ thứ gì. Kể từ ngày được sinh ra, có rất nhiều chuyện xảy đến với chúng ta trong cuộc sống. Chúng ta không thể kiểm soát được mình sinh ra trong gia đình như thế nào. Theo các nhà Khắc Kỷ, những hoàn cảnh đó đều phụ thuộc vào vận mệnh. Họ tin rằng mục đích sống của chúng ta là thoát khỏi những gì vận mệnh xô đẩy.

Để có được tự do, phần thưởng lớn nhất của cuộc đời, chúng ta cần nhận ra rằng mình luôn được quyền quyết định cách sống. Chúng ta có thể không thay đổi được các sự kiện trong cuộc sống, nhưng chắc chắn ta có thể thay đổi cách mình nhìn nhận chúng.

Cách nghĩ này làm tôi nhớ đến tác giả và podcaster Jocko Willink, cùng lối sống mà ông tự đánh giá là “tích cực”. Trước mọi điều gì xảy đến với mình, ông luôn chọn nhìn vào mặt tích cực. Ông lật ngược các vấn đề và đánh giá xem mình có thể biến chuyện đã xảy ra trở thành lợi thế của mình như thế nào. Ví dụ, ông sẽ nói, “Đau đớn? Bệnh tật? Thương tổn? Thiếu thời gian? Mệt mỏi? Thiếu nguồn lực? Đói bụng? Khát? Không cảm thấy ổn định? TÍCH CỰC LÊN. LÀM NHỮNG GÌ MÀY CÓ THỂ.”

Tập trung vào những gì bạn kiểm soát, để rồi đạt tới tự do trong tâm trí. Đây là lối suy nghĩ dẫn đến sự tự do đích thực cho mỗi người. Dù có chuyện gì xảy ra trong cuộc sống thì bạn cũng sẽ ổn thôi. Khi bạn có thể trải qua cuộc sống theo cách đó, sẽ không có gì có thể giam giữ được tâm trí bạn. Bạn luôn tự do. Nếu bạn chưa có gì trong tay, những thứ khác đến với cuộc sống của bạn chính là phần thưởng của vận mệnh. Chúc bạn mọi điều tốt đẹp nhất.

Spiderum dịch

Tìm hiểu thêm về việc rèn luyện, thực hành Triết học trong đời sống hàng ngày qua cuốn sách "Suy Tưởng: Bản dịch từ Andy Lương" – tập hợp những chiêm nghiệm của "vị vua kiêm triết gia" Marcus Aurelius.

Link đặt sách: https://shope.ee/7UoYgxLKUc