Nên đối diện với thăng - trầm cuộc sống như thế nào?

Tôi rất thích câu nói của Marcus Aurelius về bản chất cuộc sống: “Vòng luân hồi của thế giới chẳng bao giờ thay đổi – lên rồi xuống, từ thời đại này sang thời đại khác.” Thành thật mà nói, chúng ta luôn mong đợi cuộc sống sẽ mãi thuận buồm xuôi gió. Chúng ta cho rằng cuộc sống nên dần được cải thiện mỗi ngày. Chúng ta nghe về việc nền kinh tế và thế giới đã cải thiện dần mỗi năm như thế nào suốt hàng thập kỷ qua, và ta nghĩ đó là quỹ đạo bình thường của mọi thứ trong cuộc sống. Mọi thứ diễn ra giống như một mối quan hệ tuyến tính trong đại số. Nếu x tăng thì y cũng tăng.

Chúng ta nghĩ khi mình già, chúng ta sẽ có trong tay mọi thứ mình muốn. Và rồi, chúng ta thực sự già đi, nhưng khi nhìn lại, ta không biết mình đã làm được những gì. Không có mối quan hệ tuyến tính giữa tuổi tác và trí tuệ, hay tuổi tác và sự giàu có. Nếu mối quan hệ tuyến tính đó có thật thì mọi người ở một độ tuổi nhất định đều sẽ trở thành thiên tài giàu có. Sự thật là cuộc sống không chỉ có mỗi thuận lợi. Đôi khi chúng ta buộc phải trải qua thăng trầm. Những thăng trầm ấy có thể kéo dài vài ngày hay vài tháng. Thậm chí, nếu bạn không may mắn, chúng sẽ kéo dài đến nhiều năm.

Nhiều người than rằng năm 2020 là một năm tồi tệ với họ, vì họ phải giam mình trong nhà và không có các kỳ nghỉ dưỡng. Một người bạn của tôi thực sự đã trải qua một năm 2020 thực sự tồi tệ. Tháng 1, anh ấy dính chấn thương dây chằng sau tai nạn xe đạp, nên anh ấy phải phẫu thuật vào tháng 2. Lúc bắt đầu hồi phục thì Covid-19 bùng phát, anh ấy không thể đi vật lý trị liệu, điều này ảnh hưởng đến quá trình hồi phục của anh ấy. Anh phải sử dụng nạng khi di chuyển trước khi phẫu thuật và trong nhiều tuần sau đó.

Sau ấy, khoảng mùa hè, anh ấy dính Covid, nên phải nghỉ thi đấu gần 3 tuần. Sau mùa hè, anh cảm thấy khỏe hơn và bắt đầu làm việc nhà. Anh chàng tội nghiệp không thể làm gì khác ngoài việc nằm ngửa trên giường ròng rã hai tuần. Anh ấy cũng có con nhỏ; vì vậy vợ anh phải chăm sóc chúng một mình, rồi lại vào viện chăm sóc anh. Gần một năm sau, anh cảm thấy khỏe lại và gần như bình phục hoàn toàn. Nhưng phải mất một năm rưỡi anh mới trở lại được nhịp sống trước khi bị chấn thương đầu gối. Tuần trước, anh ấy lại mắc Covid.

Những điều trên là những thứ chúng ta không thể kiểm soát. Như Marcus Aurelius đã nói: “Cho dù là những nguyên tử hay cái tự nhiên toàn thể, điều đầu tiên cần phải nói là: Ta là một phần của thế giới được điều khiển bởi tự nhiên. Điều thứ hai: ta có mối liên kết với những người khác – những phần tương tự như ta trong thế giới này. Khi đã nhớ kỹ điều đó trong tâm trí, ta là một phần của vũ trụ và không có quyền than phiền về những thứ cái toàn thể ban cho ta.”

Mặc dù tôi tin rằng mỗi chúng ta đều sống cuộc đời của riêng mình và quyết định đi theo con đường mình chọn, nhưng chúng ta vẫn phải thừa nhận rằng có rất nhiều thứ chúng ta không thể tác động được. Đôi khi, chúng ta tự nhủ mình là người làm chủ cuộc sống của chính mình. Chúng ta cho rằng cuộc sống giống như một bộ phim và chúng ta là biên kịch, đạo diễn, kiêm diễn viên. Đó không phải là một cái nhìn thực tế về cuộc sống. Trên thực tế, chúng ta chỉ là diễn viên. Và chúng ta được giao một vai trò mà chúng ta cần phải đóng. Những người theo chủ nghĩa Khắc Kỷ tin rằng chúng ta cần thể hiện vai trò đó bằng khả năng tốt nhất của mình. Tuy vậy, bạn không cần phải bắt chước cách người khác sống, bạn vẫn có thể thể hiện vai diễn theo phong cách riêng của mình. Để tôi lấy ví dụ. Trong vài thập kỷ qua, nhiều diễn viên đã đóng vai Joker trong phim Batman. Từ Jack Nicholson đến Jared Leto. Với tôi, gười thể hiện Joker xuất sắc nhất là Heath Ledger trong The Dark Knight. Không ai “hoá thân” giỏi như ông ấy. Và không ai khác ngoài Heath Ledger có thể đóng vai diễn ấy theo cách như vậy.

Cuộc đời của chúng ta cũng không khác mấy. Chúng ta quyết định cách chúng ta thực hiện vai trò của mình. Chúng ta có khả năng định hình quan điểm của mình về cuộc sống. Tất cả chúng ta đều có phong cách và cá tính riêng. Chúng ta không có sức mạnh để thay đổi hầu hết mọi thứ trong cuộc sống. Mặc dù điều đó nghe có vẻ hạn chế nhưng nó thực sự mang lại cảm giác tự do khi bạn nghĩ về nó sâu sắc hơn. Bạn không cần phải lãng phí quá nhiều năng lượng vào việc tức giận về lý do tại sao cuộc sống lại diễn ra như thế. Khi mọi thứ thuận lợi, hãy tận hưởng. Khi mọi thứ khó khăn, hãy vượt qua. Cuộc sống có tính chu kỳ, vậy nên những khoảng thời gian tốt đẹp sẽ nối tiếp những khoảng thời gian tồi tệ, và ngược lại! Chúc bạn mọi điều tốt đẹp nhất.

Tìm hiểu thêm về việc rèn luyện, thực hành Triết học trong đời sống hàng ngày qua cuốn sách "Suy Tưởng: Bản dịch từ Andy Lương" – tập hợp những chiêm nghiệm của "vị vua kiêm triết gia" Marcus Aurelius.

Link đặt sách: https://shope.ee/7UoYgxLKUc