Niềm an ủi từ một bồn tắm

Thật dễ để mơ mộng về một cuộc sống tràn đầy hạnh phúc. Trong trí tưởng tượng, ta vẽ ra một công việc hoàn hảo, một mối quan hệ lý tưởng, và những người bạn vừa thú vị vừa luôn vui tươi.

Những suy nghĩ ấy thật đẹp, nhưng bám víu quá nhiều vào những hy vọng này lại chẳng ích lợi gì, bởi cuộc sống có thể chẳng bao giờ đáp ứng được kỳ vọng đó. Kết cục, ta sẽ chỉ toàn thất vọng. Vì thế, có một kiểu trí tuệ nhắc nhở ta tập trung vào những niềm vui và sự thỏa mãn đơn giản, gần gũi, dễ nắm bắt hơn. Một bồn tắm nước nóng là một trong số đó.

Tốt nhất, nước nên đầy và nóng đến mức ta gần như không chịu nổi lúc đầu. Ta nhúng thử một chân, nhăn mặt, rồi thêm một chút nước lạnh. Từ từ, ta hạ mình xuống. Nước dâng lên quanh người, một làn sóng nhỏ tràn qua mép bồn – nhưng thôi, ta chấp nhận điều đó. Ta nằm ngả ra, một chân gác lên thành bồn, để một bên đầu gối được ngâm trong hơi ấm. Rồi đổi bên.

Credit: Anna-Maria C Sviatko, from Flickr

Cảm giác biết ơn bất chợt dâng lên khi ta nghĩ về khoảng thời gian ngắn ngủi trong lịch sử mà con người mới có được sự thoải mái đơn giản này. Thành tựu khiêm nhường này (một chiếc bồn chứa nước ấm vừa đủ thân nhiệt) thực chất là kết quả của những nỗ lực vĩ đại: các con đập và hồ chứa được xây dựng từ những dòng sông xa xôi, những người thợ với đôi tay sần sùi đã đặt từng ống dẫn, những nhà phát minh từ lâu đã khuất từng trằn trọc trong đêm để nghĩ ra mẫu vòi nước không rò rỉ, và cả những kỹ sư điện gió, nhà khoa học hạt nhân, thợ lặn làm việc trên giàn khoan dầu cùng các kỹ sư khai mỏ… Tất cả đã góp phần để ta có được dòng nước nóng chảy đều đặn này.

Trừ khi sống trong vài vùng đất hiếm hoi trên địa cầu, hầu hết chúng ta đều phải chịu đựng môi trường tự nhiên khắc nghiệt. Ban ngày, ta phải bao bọc da thịt mình trong lớp len và bông; ban đêm, lại cuốn mình trong chăn ga. Nhưng trong bồn tắm, mọi thứ đó trở nên không cần thiết. Bồn tắm mang lại một buổi chiều hè ấm áp nhân tạo, tái hiện sự trần trụi thoải mái như tổ tiên nguyên thủy của ta từng trải qua.

Bồn tắm còn gợi nhắc đến những tháng ngày đầu tiên của ta, khi ta từng nổi bồng bềnh trong làn nước ấm áp, kín đáo của tử cung, được xoa dịu bởi tiếng động nhẹ nhàng từ hệ tiêu hóa của mẹ, và phát triển tuyến tụy cùng ngón chân theo nhịp tim của bà. Nó nhắc cơ thể ta về một quá khứ xa xôi, thời điểm ta hoàn toàn thỏa mãn, trước khi bị đẩy qua ranh giới của sự sinh ra, vào một thế giới đầy khiếm khuyết.

Bồn tắm là nơi lý tưởng để suy ngẫm. Khả năng gợi mở những ý tưởng sáng tạo của nó thậm chí vượt xa các không gian được cho là dành cho tư duy như văn phòng, phòng hội thảo, thư viện hay phòng thí nghiệm. Lý do là vì những suy nghĩ sâu sắc hiếm khi xuất hiện khi ta cố gắng triệu hồi chúng. Chúng thường lặng lẽ trồi lên khi ta không để ý, giống như những con nai rụt rè chỉ dám bước ra khỏi bóng rừng khi không sợ bị săn đuổi.

Nước ấm làm dịu những thói quen bồn chồn của tâm trí. Ta không bị áp lực phải suy nghĩ, và chính nhờ sự tự do ấy mà suy nghĩ trở nên dễ dàng hơn. Trong trạng thái này, ta dám sai hoàn toàn, dám tưởng tượng những viễn cảnh táo bạo, và tạm gạt bỏ những ý niệm cố định để nhường chỗ cho những ý tưởng mới mẻ – đôi khi tốt đẹp hơn – được cất lên.

Các tôn giáo từ lâu đã nhận thức sâu sắc về ý nghĩa của việc tắm. Các tu sĩ Hindu dạy tín đồ của mình nhấn chìm bản thân trong dòng nước sông Hằng. Trong nghi lễ cải đạo sang Do Thái giáo, người tham gia phải bước xuống một bể nước sâu. Lễ rửa tội trong Kitô giáo nguyên thủy cũng từng đòi hỏi sự chìm hoàn toàn trong nước.

Các tôn giáo dùng nước để đánh dấu những khoảnh khắc quan trọng: khi bắt đầu một trang mới, làm lại từ đầu, hay đón nhận một cơ hội thứ hai. Trong cuộc sống đời thường, đôi khi ta tái hiện những nghi thức cổ xưa này theo cách riêng mà không hề hay biết. Điều này không khó hiểu, bởi các tôn giáo rất chú trọng đến việc sử dụng hành động thể chất – như tắm – để tác động đến tinh thần. Họ đã dành hàng thế kỷ để tích lũy kinh nghiệm trong việc này. Dù không còn chia sẻ niềm tin của họ, ta vẫn có thể học hỏi sự am hiểu của họ về cách cơ thể có thể hỗ trợ tâm trí.

Và thế là, mỗi khi đóng cửa phòng tắm và mở vòi nước nóng, ta – ở một góc độ nào đó – đang bước theo dấu chân của các tôn giáo lớn. Ta không chỉ tắm để làm sạch. Ta tắm để vượt qua những phiền muộn, xóa nhòa những tổn thương của ngày dài. Ta tắm để giải phóng những khát vọng tốt đẹp của tâm trí, nhờ vào sự thư thái mà dòng nước ấm mang lại.

Nguồn: THE CONSOLATIONS OF A BATH