Phụ nữ tập thể dục ít hơn nam giới – và đây là một vấn đề

Sau một ngày thứ Bảy bận rộn đưa hai con đi học bóng đá và chơi cùng bạn bè khắp Manhattan, chị Neha Ruch, 39 tuổi, cuối cùng cũng dành ra được vài phút quý giá để tập thể dục vào lúc 6:15 chiều. Chị thậm chí chẳng buồn thay đồ, cứ thế leo lên chiếc máy chạy bộ đặt trong căn phòng kho nhỏ kiêm phòng gym tại nhà.

Nhưng sau 15 phút, những gián đoạn bắt đầu xuất hiện. Đầu tiên, chồng chị thò đầu vào – con gái họ năn nỉ muốn mẹ chúc ngủ ngon. “Không sao,” chị Neha nghĩ, rồi ngồi với con một lúc trước khi quay lại máy chạy bộ.

Nhưng khi mồ hôi vừa bắt đầu túa ra, cậu con trai lại xuất hiện, nhờ mẹ tìm giúp một thứ gì đó. Chị thở dài, tắt máy, và cuối cùng đành bỏ cuộc, ngồi phịch xuống ghế sofa.

“Lúc đó tôi đã để cửa phòng mở toang,” chị nói. Sau khi giúp con, chị không còn sức quay lại tập nữa.

Đó là câu chuyện quen thuộc ở hàng triệu gia đình, nơi phụ nữ luôn phải cân đo giữa việc chăm sóc bản thân và chăm lo cho gia đình. Theo một nghiên cứu gần đây với 400.000 người Mỹ, chỉ 33% phụ nữ đáp ứng được khuyến nghị về việc tập thể dục nhịp điệu hàng tuần, so với 43% ở nam giới. Các nghiên cứu khác, bao gồm một nghiên cứu năm 2017 trên 147 quốc gia, cũng xác nhận hiện tượng này trên mọi lứa tuổi và nhóm dân số.

Các chuyên gia cho rằng khoảng cách này xuất phát từ việc phụ nữ dành quá nhiều thời gian và công sức vào việc chăm sóc gia đình và người thân. Ngoài ra, họ thường ưu tiên sức khỏe của người khác hơn chính mình.

"Họ chỉ dành thời gian cho bản thân khi không còn ai cần họ chăm sóc," bà Stephanie Roth-Goldberg, một nhà xã hội học lâm sàng và nhà trị liệu tại New York, cho biết. “Với các bệnh nhân của tôi, họ luôn nghĩ: ‘Làm sao để chen được việc này vào lịch trình?’”

Nhưng việc không tập luyện đầy đủ có thể để lại hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe và chất lượng cuộc sống của phụ nữ. Dù phụ nữ sống thọ trung bình hơn nam giới 6 năm, họ lại dành một phần lớn cuộc đời trong tình trạng sức khỏe yếu, phải đối mặt với các bệnh như tim mạch, tiểu đường hoặc trầm cảm. Một nghiên cứu năm 2024 còn chỉ ra rằng, so với nam giới, phụ nữ có thể hưởng lợi nhiều hơn từ cùng một lượng vận động.

"Tập một chút cũng tốt hơn là không tập," bác sĩ Martha Gulati, đồng tác giả nghiên cứu và phó giám đốc Trung tâm Tim mạch Nữ giới Barbra Streisand tại Bệnh viện Cedars-Sinai, chia sẻ. Nhưng vì lý do chưa hoàn toàn rõ ràng, “phụ nữ nhận được nhiều lợi ích hơn từ cùng một nỗ lực tập luyện.”

Credit: Angie Wang

Tại sao phụ nữ tập thể dục ít hơn?

Khoảng cách này bắt đầu từ thời thơ ấu và càng lớn tuổi thì càng khó san lấp, các nhà nghiên cứu cho biết.

Chẳng hạn, từ tuổi thiếu niên, con trai thường có nhiều cơ hội tham gia các hoạt động thể thao hơn con gái. Theo bà Melissa Bopp, giáo sư khoa học vận động tại Đại học Penn State, năm 2019 có khoảng 3,4 triệu nữ sinh trung học chơi thể thao – ít hơn nam sinh hơn 1 triệu.

Hệ quả là, nhiều nam giới bước vào tuổi trưởng thành với sự tự tin vào khả năng thể chất và cảm giác thoải mái trong những môi trường như phòng gym hay phòng tập tạ hơn phụ nữ. Thêm vào đó, phụ nữ thường cảm thấy ít an toàn hơn khi tập thể dục, đồng thời phải chịu tỉ lệ quấy rối cao hơn rất nhiều so với nam giới.

Ngay cả khi cảm thấy thoải mái, phụ nữ cũng không phải lúc nào cũng nhận được lợi ích tinh thần như nam giới. “Nam giới thường tập thể dục vì họ thực sự thích,” bác sĩ Gulati cho biết. Trong khi đó, nghiên cứu cho thấy phụ nữ hay tập luyện vì lý do ngoại hình, như giảm cân, điều này khiến hoạt động tập thể dục trở thành một hình thức áp lực hơn là xả stress.

“Nếu chúng ta không tìm thấy niềm vui trong tập luyện, chúng ta sẽ không sẵn sàng dành thời gian cho nó,” bà nói.

Chỉ Là Vấn Đề Thời Gian

Các chuyên gia cho rằng rào cản lớn nhất khiến nhiều phụ nữ không thể tập thể dục chính là thời gian rảnh – đặc biệt là những chuẩn mực xã hội quy định phụ nữ nên dùng thời gian đó thế nào, cùng sự phân chia công việc không đồng đều trong gia đình.

Theo một báo cáo năm 2024, phụ nữ trung bình có ít hơn nam giới 13% thời gian rảnh, chủ yếu vì họ phải đảm nhiệm nhiều công việc không được trả lương trong gia đình. Nhóm phụ nữ từ 35 đến 44 tuổi – những người bận rộn nhất – có ít hơn nam giới cùng độ tuổi tới một giờ rảnh mỗi ngày.

Ngay cả trong các gia đình chia sẻ trách nhiệm công việc, phụ nữ thường ít được quyền kiểm soát thời gian của mình hơn, theo Eve Rodsky, tác giả và nhà hoạt động. Khi nghiên cứu cho cuốn sách “Fair Play” – đưa ra các giải pháp chia sẻ công việc gia đình công bằng hơn – bà Rodsky đã phỏng vấn 500 cặp đôi và nhận thấy nam giới thường chọn những việc có thể sắp xếp xoay quanh lịch trình làm việc hoặc nghỉ ngơi của mình, như cắt cỏ hay sửa chữa đồ đạc. Trong khi đó, phụ nữ thường gánh những công việc phải điều chỉnh theo lịch trình của người khác, như chuẩn bị bữa sáng cho con hoặc nấu bữa tối.

Một khảo sát năm 2023 cho thấy chỉ 4% các bà mẹ coi sức khỏe của mình là thước đo cho sự thành công, trong khi 31% đặt sức khỏe của con cái lên trên hết.

Đối với một số phụ nữ, việc phải lên kế hoạch tập thể dục dựa trên nhu cầu của người khác đôi khi có nghĩa là hy sinh giấc ngủ hoặc thời gian giao lưu xã hội, bà Roth-Goldberg chia sẻ. “Những vai trò chúng ta đảm nhận trong gia đình sẽ không tự thay đổi chỉ vì chúng ta quyết định chạy marathon.”

Tuy vậy, bà nhấn mạnh rằng ngay cả khi phải hy sinh, việc dành thời gian vận động để cải thiện thể chất và tinh thần vẫn rất đáng giá.

Làm Thế Nào Để Tập Luyện Nhiều Hơn?

Một cách để vận động nhiều hơn là tìm một người bạn đồng hành tập luyện.

“Đặc biệt với phụ nữ, việc có ai đó cùng tập rất quan trọng,” bà Bopp, một chuyên gia, cho biết. Không chỉ giúp tạo trách nhiệm, bà nói thêm, mà nó còn khiến phụ nữ cảm thấy thoải mái hơn khi đến những nơi tập luyện.

Một mẹo khác, nếu bạn khó ưu tiên việc tập luyện hơn nhu cầu của người khác, là hãy thay đổi cách nhìn nhận: coi hoạt động thể chất như một phần của việc chăm sóc gia đình. “Chăm sóc bản thân để có thể chăm sóc người khác tốt hơn,” bà Bopp chia sẻ.

Cuối cùng, hãy nhớ rằng vận động chút ít vẫn tốt hơn không làm gì. Tận dụng vài phút trong ngày để dành cho bản thân có thể mang lại tác động lớn theo thời gian, bác sĩ Gulati khuyến khích.

Và điều quan trọng nhất, các chuyên gia cho biết, là hãy trân trọng những gì bạn đã làm được. Trong số các cặp đôi bà Rodsky phỏng vấn, những phụ nữ duy trì thói quen tập luyện lâu dài là những người biết tự nhắc nhở bản thân rằng sự thất thường đôi khi là điều không tránh khỏi.

Đối với chị Neha Ruch – người sáng lập một nhóm vận động cho phụ nữ tạm dừng sự nghiệp sau khi có con – hiện tại, chị đang cố gắng “cảm thấy hài lòng với những buổi tập ‘đủ tốt.’”

Tác giả: Danielle Friedman, nhà báo tại New York và tác giả cuốn sách “Let’s Get Physical: How Women Discovered Exercise and Reshaped the World.”