Sức mạnh nội tại: bí quyết được khoa học chứng minh giúp bạn kiên trì đến cùng

Hóa ra, sự bền bỉ – phẩm chất giúp ta kiên trì tiến về phía trước – lại quan trọng hơn ta vẫn tưởng. Trên thực tế, nó chính là yếu tố dự báo chính xác nhất về thành công của các học viên tại Học viện Quân sự West Point.

Trong cuốn Drive: The Surprising Truth About What Motivates Us, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng yếu tố quan trọng nhất quyết định thành công không phải là trí thông minh hay thể chất, mà là một đặc điểm phi nhận thức gọi là grit – được định nghĩa là “sự bền bỉ và đam mê hướng tới các mục tiêu dài hạn”.

Giáo sư Catharine Cox của Đại học Stanford đã nghiên cứu 301 nhân vật kiệt xuất trong lịch sử và đi đến một kết luận đáng suy ngẫm: Sự kiên trì quan trọng hơn trí thông minh.

Trong Grit: The Power of Passion and Perseverance, bà viết:

“…Một trí tuệ cao nhưng không phải cao nhất, nếu kết hợp với mức độ kiên trì cao nhất, sẽ đạt được thành tựu lớn hơn cả những người thông minh vượt trội nhưng thiếu sự bền bỉ.”

Vậy ai trong chúng ta cũng cần rèn luyện grit. Nhưng làm thế nào? Tôi đã tìm đến một chuyên gia…

4 YẾU TỐ QUYẾT ĐỊNH SỰ KIÊN TRÌ

Năm 2013, Angela Duckworth được trao Giải thưởng MacArthur – còn được gọi là “Giải Thiên tài” – nhờ những nghiên cứu tiên phong về grit. Bà là giáo sư tại Đại học Pennsylvania và tác giả cuốn sách Grit: The Power of Passion and Perseverance.

Khi trò chuyện với bà, tôi đã khám phá ra bốn yếu tố giúp hình thành sự bền bỉ – cùng một yếu tố bí mật đóng vai trò như con đường tắt dẫn đến sức mạnh nội tại.

Hãy cùng tìm hiểu…

1) THEO ĐUỔI ĐIỀU BẠN THỰC SỰ YÊU THÍCH

Thật khó để kiên trì với một thứ gì đó trong suốt nhiều năm nếu bạn không thật sự quan tâm đến nó. Vì thế, bước đầu tiên để rèn luyện grit chính là tìm ra thứ khiến bạn đam mê.

Angela giải thích:

“Giai đoạn đầu tiên là khám phá sở thích – khi bạn thực sự yêu một điều gì đó. Bạn nhận ra mình nghĩ về nó ngày càng nhiều hơn.”

Có phải bây giờ bạn nên ngồi xuống, suy tư thật sâu về đam mê của mình? Không! Angela cho rằng cách tốt nhất để tìm ra điều phù hợp với bạn không phải là suy ngẫm, mà là dấn thân, thử nghiệm và trải nghiệm thực tế.

Một khi đã tìm thấy điều mình thực sự đam mê, hãy tìm một người thầy hoặc hình mẫu để dẫn dắt bạn. Giáo sư Adam Grant, đồng nghiệp của Angela tại UPenn, cũng đồng tình với quan điểm này:

“Thông thường, niềm yêu thích đến trước, rồi mới phát triển thành tài năng. Chính một người thầy hoặc huấn luyện viên giỏi sẽ khiến bạn hứng thú với một lĩnh vực nào đó, từ đó thúc đẩy bạn rèn luyện để trở thành chuyên gia.”

2) LUYỆN TẬP, LUYỆN TẬP, VÀ LUYỆN TẬP

Chỉ đam mê thôi chưa đủ, bạn còn phải rèn luyện để biến nó thành kỹ năng. Angela nói:

“Bước thứ hai là phát triển khả năng luyện tập chuyên sâu – thứ mà các nhà khoa học gọi là deliberate practice (luyện tập có chủ đích). Qua nhiều năm chăm chỉ tập trung vào điểm yếu của mình, bạn sẽ tiến bộ.”

Tại sao phải tập trung vào điểm yếu? Vì đó chính là chìa khóa để phát triển bản thân.

Cựu lính đặc nhiệm SEAL, James Waters, cũng chia sẻ điều tương tự. Anh cho biết, trong mỗi nhiệm vụ, SEALs luôn tổ chức một buổi đánh giá sau khi hoàn thành. Nhưng thay vì tự khen ngợi, họ dành 90% thời gian để phân tích những gì chưa tốt, những gì có thể làm tốt hơn.

“Khi thực hiện nhiệm vụ, tất nhiên bạn phải công nhận những gì mình đã làm tốt. Nhưng quan trọng hơn cả, bạn phải nghiêm túc nhìn vào những sai sót và sẵn sàng tiếp nhận phê bình. Một trong những sức mạnh lớn nhất của SEAL là văn hóa không ngừng hoàn thiện bản thân. Không ai bao giờ nói: ‘Như vậy là đủ tốt rồi.’ Dù nhiệm vụ có thành công đến đâu, chúng tôi vẫn dành phần lớn thời gian để xem xét những gì có thể làm tốt hơn.”

Điều này nghe có vẻ khắc nghiệt. Vậy làm sao để có đủ grit để theo đuổi quá trình luyện tập đầy thử thách này? Angela đưa ra một lời khuyên đáng giá: Hãy thay đổi cách bạn nhìn nhận nó.

Và các đặc nhiệm SEAL cũng đồng ý. James tiết lộ rằng cách duy nhất để vượt qua quá trình huấn luyện khắc nghiệt của SEALs (BUD/S) là biến nó thành một trò chơi.

“Nhiều người không nhận ra rằng khi bạn tham gia BUD/S, họ đang kiểm tra khả năng chịu đựng của bạn trong hoàn cảnh khó khăn và liệu bạn có thể tiếp tục tiến lên không. Đó là một trò chơi. Nếu bạn muốn trở thành SEAL, bạn phải học cách chơi trò chơi đó. Bạn phải tận hưởng nó và giữ tầm nhìn rộng hơn về bức tranh tổng thể.”

VẬY ĐIỀU GÌ LÀM NÊN NHỮNG NGƯỜI KIÊN CƯỜNG NHẤT?

Bạn đã tìm thấy niềm đam mê. Bạn đang làm việc chăm chỉ. Nhưng rất nhiều người cũng vậy.

Vậy điều gì khiến những người kiên cường thực sự vượt lên trên tất cả?

3) TÌM KIẾM Ý NGHĨA

Điều gì tạo nên sự khác biệt giữa một người chỉ đơn thuần là chăm chỉ và một người thực sự kiên trì đến cùng? Chính là ý nghĩa mà họ tìm thấy trong công việc mình làm. Và ý nghĩa ấy luôn gắn liền với việc đóng góp cho người khác.

Angela chia sẻ:

"Yếu tố thứ ba là mục đích. Đó là khi bạn hiểu rằng công việc mình làm không chỉ đơn thuần là một sở thích cá nhân, mà còn có giá trị đối với người khác."

Bà từng nghiên cứu 16.000 người và phát hiện rằng:

"Những người kiên trì đến cùng thường có động lực mạnh mẽ hơn để theo đuổi một cuộc sống có ý nghĩa, đặt lợi ích của người khác lên trên bản thân."

Trong Grit: The Power of Passion and Perseverance, bà viết:

"Niềm đam mê chỉ thực sự chín muồi khi bạn tin rằng công việc của mình có giá trị. Đối với hầu hết mọi người, nếu một công việc chỉ có sự hứng thú mà không có mục đích sâu xa, rất khó để theo đuổi nó suốt đời. Vì vậy, điều quan trọng là bạn phải tìm thấy sự hòa hợp giữa sở thích cá nhân và ý nghĩa đóng góp cho xã hội."

Những người thực sự bền bỉ không chỉ đơn giản là có một công việc – họ có một sứ mệnh. Angela minh họa điều này qua một câu chuyện:

Ba người thợ xây được hỏi: “Anh đang làm gì vậy?”
Người thứ nhất trả lời: “Tôi đang xếp từng viên gạch.”
Người thứ hai nói: “Tôi đang xây một nhà thờ.”
Người thứ ba mỉm cười: “Tôi đang dựng lên ngôi nhà của Chúa.”

Người đầu tiên có một công việc. Người thứ hai có một sự nghiệp. Còn người thứ ba có một sứ mệnh.

Và khi công việc của bạn mang lại giá trị cho người khác, bạn không chỉ bền bỉ hơn – mà còn yêu thích những gì mình làm. Nhiều nghiên cứu cho thấy những người làm công việc mang lại lợi ích cho xã hội luôn có mức độ hài lòng cao hơn trong công việc. Điều này tạo nên một vòng xoáy đi lên của sự kiên trì: càng cảm thấy công việc ý nghĩa, bạn càng có động lực để theo đuổi nó.

Trong cuốn How to Find Fulfilling Work, một nghiên cứu quy mô lớn của Howard Gardner, Mihaly Csikszentmihalyi và William Damon đã chỉ ra rằng:

"Những người làm công việc mà chúng tôi gọi là ‘công việc tốt’ – tức là công việc có chuyên môn cao và mang lại lợi ích cho xã hội – luôn có mức độ hài lòng trong công việc rất cao."

Có thể bạn đang nghĩ: Nhưng tôi muốn kiên trì trong công việc của mình, mà tôi lại không thấy ý nghĩa trong đó.

Không sao cả. Hãy thử nghĩ về cách công việc của bạn giúp ích cho người khác. Chỉ cần thay đổi góc nhìn này thôi cũng có thể tăng khả năng bền bỉ của bạn.

Trong Grit: The Power of Passion and Perseverance, Angela trích dẫn nghiên cứu của David Yeager:

"Việc suy ngẫm về ý nghĩa và mục đích của công việc có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Các sinh viên dành thời gian nghĩ về việc học của họ có thể đóng góp cho xã hội đã tăng gấp đôi số giờ ôn tập trước kỳ thi, làm việc chăm chỉ hơn với những bài toán khó thay vì xem video giải trí, và cuối cùng, đạt điểm số tốt hơn trong các môn khoa học tự nhiên."

Vậy là bạn đã có đam mê, chăm chỉ rèn luyện, và tìm ra mục đích của mình. Tuyệt vời! Nhưng vẫn còn một yếu tố cuối cùng giúp bạn thực sự bất bại…

4) NUÔI DƯỠNG HY VỌNG

Nghe có vẻ sáo rỗng? Không đâu. Đây không phải là kiểu hy vọng thụ động, chỉ mong mọi thứ sẽ tốt đẹp hơn. Angela gọi đó là hy vọng chủ động – niềm tin rằng tương lai sẽ tốt đẹp vì chính bạn sẽ làm cho nó tốt đẹp hơn.

Trong Grit: The Power of Passion and Perseverance, bà giải thích:

"Một kiểu hy vọng là mong chờ ngày mai sẽ tốt đẹp hơn hôm nay. Giống như khi ta trông đợi một ngày nắng sau cơn mưa, hay mong con đường phía trước sẽ suôn sẻ hơn. Đó là một hy vọng thụ động – đặt gánh nặng thay đổi lên vũ trụ.
Nhưng sự kiên trì dựa vào một kiểu hy vọng khác: niềm tin rằng chính những nỗ lực của ta sẽ tạo nên một tương lai tốt hơn. ‘Tôi hy vọng ngày mai sẽ tốt đẹp hơn’ rất khác với ‘Tôi quyết tâm làm cho ngày mai tốt đẹp hơn.’ Hy vọng của những người bền bỉ không liên quan đến may mắn – mà gắn chặt với việc đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã."

Nghe có vẻ mơ hồ và thiếu cơ sở khoa học? Không hề. Nghiên cứu cho thấy những người thiếu hy vọng thường né tránh thử thách, dễ dàng bỏ cuộc và cảm thấy bất lực. Mà còn điều gì đi ngược với grit hơn thế?

Trong Ungifted: Intelligence Redefined, tác giả viết:

"Hy vọng, theo định nghĩa của Snyder và các cộng sự, không chỉ là một cảm xúc tích cực mà là một hệ thống động lực nhận thức. Những người thiếu hy vọng thường có xu hướng chọn những nhiệm vụ dễ dàng, tránh xa thử thách và cơ hội phát triển. Khi thất bại, họ dễ dàng bỏ cuộc, cảm thấy mất kiểm soát đối với hoàn cảnh của mình."

Vậy nếu bạn không phải là người có sẵn hy vọng, làm sao để rèn luyện nó? Có hai cách: nuôi dưỡng tư duy phát triểnvà tập suy nghĩ tích cực về bản thân.

Angela khẳng định rằng đây là hai yếu tố giúp bạn vượt qua nghịch cảnh.

• Tư duy phát triển (Growth Mindset): Tin rằng khả năng của bạn không cố định. Đừng tập trung vào tài năng bẩm sinh, mà hãy tin rằng bạn có thể thông minh hơn, giỏi hơn nếu nỗ lực rèn luyện.
• Tự động viên bản thân (Optimistic Self-Talk): Đơn giản là tự nhủ “Mình làm được” khi gặp khó khăn. Thực tế, quân đội Mỹ đã đưa phương pháp này vào huấn luyện tân binh để nâng cao grit của họ.

Vậy là bạn đã nắm trong tay bốn yếu tố quan trọng giúp rèn luyện grit. Nhưng bạn có đang nghĩ: "Điều này thật khó!"?

Đúng, kiên trì đến cùng chưa bao giờ là dễ dàng.

Nhưng có một con đường tắt. Một cách để bổ trợ cho những chiến lược trên khi bạn cảm thấy chạm đến giới hạn của mình.

Vậy đó là gì? Hãy cùng khám phá…

5) HÃY Ở TRONG MỘT TẬP THỂ KIÊN CƯỜNG

Hãy kết giao với những người kiên trì, hoặc làm việc trong một môi trường đầy nhiệt huyết – tinh thần đó sẽ dần thấm vào bạn. Angela chia sẻ:

"Dan Chambliss từng nói với tôi: ‘Nếu muốn trở thành một vận động viên bơi lội xuất sắc, hãy gia nhập một đội bơi giỏi.’ Lúc đó, tôi chưa thực sự hiểu ý ông ấy. Nhưng rồi ông giải thích thêm:
‘Tôi vốn không phải là một người đặc biệt siêng năng, nhưng vì tôi ở cạnh những đồng nghiệp chăm chỉ – họ đọc tài liệu, viết báo cáo, nghiên cứu không ngừng – nên tôi cũng tự nhiên hòa vào dòng chảy ấy. Bởi con người luôn có xu hướng thích nghi với môi trường xung quanh.
Nếu muốn rèn luyện sự bền bỉ, hãy ở bên những người bền bỉ.’"

Chúng ta thường nghĩ mình là những cá thể độc lập, nhưng thực tế, ai cũng chịu ảnh hưởng từ những người xung quanh. Tin vui là, áp lực từ môi trường không phải lúc nào cũng xấu – nếu biết tận dụng, nó có thể trở thành một nguồn động lực mạnh mẽ.

Trong Grit: The Power of Passion and Perseverance, Angela viết:

"Theo thời gian, trong một môi trường phù hợp, những giá trị và chuẩn mực của tập thể sẽ dần trở thành của chính chúng ta. Chúng thấm vào suy nghĩ, ăn sâu vào cách ta hành động.
Cách ‘chúng tôi làm việc ở đây và lý do tại sao’ sẽ dần trở thành cách ‘tôi làm việc và lý do tôi làm vậy.’"

Khi nói chuyện với giáo sư Bob Sutton của Đại học Stanford, ông đã đưa ra một lời khuyên rất đáng suy ngẫm:

"Trước khi nhận một công việc, hãy quan sát thật kỹ những người bạn sắp làm việc cùng – bởi vì khả năng cao là bạn sẽ trở nên giống họ, chứ không phải họ sẽ trở nên giống bạn."

TỔNG KẾT

Vậy, điều gì tạo nên sức mạnh nội tại giúp bạn kiên trì đến cùng?

1. Theo đuổi điều bạn thực sự yêu thích – Vì nếu không có đam mê, bạn sẽ chẳng thể đi xa.
2. Luyện tập không ngừng – Vì không ai giỏi ngay từ đầu, nhưng sự rèn luyện sẽ tạo ra sự khác biệt.
3. Tìm kiếm ý nghĩa – Công việc của bạn giúp ích gì cho người khác? Khi tìm thấy câu trả lời, bạn sẽ không chỉ có một nghề, mà còn có một sứ mệnh.
4. Nuôi dưỡng hy vọng – Không phải kiểu ngồi chờ phép màu xảy ra, mà là tin rằng bạn có thể tạo ra kết quả tốt đẹp bằng chính nỗ lực của mình.
5. Gắn kết với những con người kiên trì – Vì môi trường sẽ định hình con người bạn.

Bạn làm tất cả những điều này, và rồi điều gì sẽ xảy ra? Bạn không chỉ trở nên mạnh mẽ hơn. Bạn sẽ hạnh phúc hơn.

Angela đã khảo sát 2.000 người, và kết quả rất rõ ràng:

"Tôi phát hiện ra rằng những người bền bỉ hơn cũng có xu hướng tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn hơn."

Nhưng đây không phải là kiểu hạnh phúc thụ động, mơ màng. Những người kiên trì không ngại thử thách – họ khao khát những đỉnh cao mới, thích chinh phục từng ngày. Angela kể lại một câu nói của Brad Stevens, huấn luyện viên đội bóng rổ Boston Celtics:

"Tôi sẽ không bao giờ đạt đến hình mẫu huấn luyện viên mà tôi mong muốn. Nhưng tôi thực sự thích cảm giác được cố gắng từng ngày để đến gần hơn với điều đó."

Hạnh phúc không phải là sự an nhàn, mà là niềm vui trong hành trình vươn đến sự xuất sắc. Và điều tuyệt vời nhất là, chính phẩm chất giúp bạn thành công trong sự nghiệp cũng có thể mang lại hạnh phúc trong cuộc sống.

Vậy nên, đừng bao giờ từ bỏ hạnh phúc.

Hay đúng hơn: đừng bao giờ từ bỏ chính mình.

Nguồn: Inner Strength: This Is The Research-Backed Way To Increase Grit – Bakadesuyo