Tại sao con cái khi trưởng thành lại có thể đối xử tệ với cha mẹ?

Điểm chính:

• Sự bất đồng, hiểu lầm và những kỳ vọng không được đáp ứng có thể tạo ra khoảng cách giữa cha mẹ và con cái khi trưởng thành.
• Dù có những khác biệt, cha mẹ và con cái trưởng thành vẫn thường khao khát tình yêu của nhau và mong muốn có sự kết nối.
• Việc chỉ trích dai dẳng và sự phủ nhận giá trị có thể khiến con cái trưởng thành cảm thấy bất lực và thiếu tự tin.

Emma ngồi trong căn phòng thời thơ ấu của mình, xung quanh là những ký ức về một thời mọi thứ dường như thật đơn giản. Nhưng giờ đây, khi đã là một người lớn, cô lại thường xuyên mâu thuẫn với cha mẹ mình.

Những mâu thuẫn đã âm ỉ nhiều năm, ẩn dưới bề mặt cho đến khi cuối cùng bùng nổ. Không chỉ một điều duy nhất gây ra sự rạn nứt giữa Emma và cha mẹ cô; mà đó là kết quả của những bất đồng, hiểu lầm và kỳ vọng không được đáp ứng.

Những Hiểu Lầm Âm Ỉ

Emma từ lâu đã cảm thấy mình bị cha mẹ hiểu lầm. Họ luôn mong muốn cô trở thành một người theo đúng kỳ vọng của họ, làm những điều mà họ cho là đúng. Nhưng Emma lại có những ước mơ và hoài bão riêng. Dù cô có cố gắng giải thích quan điểm của mình bao nhiêu lần đi nữa, cha mẹ cô vẫn không thể hiểu và đồng cảm với cô.

Khi các cuộc tranh cãi ngày càng thường xuyên và gay gắt, Emma bắt đầu dần rút lui về mặt cảm xúc khỏi cha mẹ mình. Cô cảm thấy ngột ngạt bởi sự phán xét và chỉ trích không ngừng của họ, và cô khao khát được sống theo cách của riêng mình, theo những gì mình mong muốn.

Khao Khát Sự Gắn Kết

Nhưng dù có những khác biệt, vẫn còn đó một tình yêu và khát khao kết nối giữa họ. Sâu thẳm bên trong, Emma mong mọi thứ có thể khác đi, rằng cô có thể có một mối quan hệ yêu thương và hỗ trợ từ cha mẹ mà cô hằng khao khát.

Thế nhưng, lúc này, mâu thuẫn vẫn chưa được giải quyết, đổ bóng lên mối quan hệ của họ và khiến Emma giằng xé giữa ước muốn được tự do và nhu cầu được chấp nhận trong gia đình.

Cha Mẹ Cảm Thấy Quá Tải Bởi Mâu Thuẫn Với Con Trưởng Thành

Những bậc cha mẹ đang trải qua căng thẳng với con cái trưởng thành thường cảm thấy ngập tràn trong nỗi buồn, lo lắng, bực bội, và trống rỗng. Trong các buổi tư vấn với những phụ huynh này, khi họ cố gắng vượt qua mối quan hệ căng thẳng với những đứa con trưởng thành đầy phản ứng và gây tổn thương, một câu hỏi chung thường được đặt ra: “Tại sao chúng lại đối xử với tôi như vậy?”

Dựa trên kinh nghiệm lâm sàng của tôi và qua những nghiên cứu cho cuốn sách 10 Ngày Để Giảm Sự Bất Tuân Ở Con, tôi tin rằng có ba nguyên nhân chính đằng sau thái độ tiêu cực và mối quan hệ căng thẳng giữa con cái trưởng thành và cha mẹ. Trước khi đi sâu vào những nguyên nhân này, điều quan trọng là chúng ta phải thừa nhận rằng không cha mẹ nào là hoàn hảo. Dù đôi khi cách giao tiếp của họ có thể gay gắt, có những lời nói thiếu tế nhị hay khả năng lắng nghe chưa tốt, nhưng trong lòng họ luôn ẩn chứa một tình yêu sâu sắc và mong muốn chân thành cho sự tốt đẹp của con cái mình.

Image: fizkes/Shutterstock

Ba Lý Do Chính Khiến Con Trưởng Thành Đối Xử Tệ Với Cha Mẹ

Giờ hãy cùng khám phá ba lý do chủ yếu khiến con cái trưởng thành có thể cư xử thiếu tôn trọng với cha mẹ.

1. Bạn Đã Quá Chỉ Trích Và Phớt Lờ Cảm Xúc Của Con

Cha mẹ thường xuyên chỉ trích hoặc phớt lờ cảm xúc, thành tựu của con cái trưởng thành có thể vô tình gây tổn thương tinh thần, khiến họ cảm thấy mình không đủ tốt và không được coi trọng. Sự chỉ trích và phủ nhận liên tục có thể khiến con cảm thấy bất lực và thiếu tự tin, từ đó dẫn đến sự oán giận và tức giận.

Hơn nữa, việc sử dụng cảm giác tội lỗi, xấu hổ hoặc các chiêu thức thao túng để kiểm soát hành vi của con cái trưởng thành có thể làm mối quan hệ thêm căng thẳng. Không tôn trọng ranh giới và quyền tự chủ của con có thể khiến con cảm thấy bị bó buộc và càng xa lánh hơn, khi họ không thể thoát khỏi sự kiểm soát của cha mẹ.

Cha mẹ nên làm gì: Sự thấu hiểu, cảm thông và khích lệ tích cực là chìa khóa để nuôi dưỡng một mối quan hệ lành mạnh với con cái trưởng thành. Trong quá trình tư vấn, tôi thường giúp cha mẹ ngừng tập trung vào những thiếu sót của con. Thay vào đó, họ học cách công nhận những điểm mạnh và khả năng của con mình.

2. Bạn Không Nhận Ra Con Đã Trưởng Thành

Khi con cái trưởng thành, cha mẹ thường khó thích nghi từ vai trò người chăm sóc sang việc thừa nhận con như một người lớn độc lập. Điều này có thể xuất phát từ nhiều lý do, bao gồm nỗi hoài niệm về thời thơ ấu của con, bản năng bảo vệ và chăm sóc con, và sự thách thức khi phải điều chỉnh mối quan hệ mới, nơi con cái đã tự lập hơn.

Một số cha mẹ có thể lầm tưởng rằng họ vẫn cần giữ quyền kiểm soát cuộc sống của con cái, dẫn đến khó khăn trong việc buông bỏ khi con đã trưởng thành. Những kỳ vọng không thực tế về cuộc sống của con và sự thiếu hiểu biết về mức độ trách nhiệm và quyền tự chủ của con càng làm mọi thứ phức tạp hơn.

Cha mẹ nên làm gì: Giao tiếp hiệu quả, tôn trọng lẫn nhau, và thừa nhận quyền tự chủ của con cái trưởng thành là rất quan trọng. Ví dụ, mẹ của Emma đã làm việc với tôi để học cách khuyến khích sự độc lập của Emma nhiều hơn. Bà cũng học cách lắng nghe với sự công nhận thay vì đưa ra lời khuyên khi không được yêu cầu, đặc biệt khi nghe Emma chia sẻ về mục tiêu và ước mơ của mình.

3. Bạn Đã Bị Mắc Kẹt Trong Căng Thẳng Cảm Xúc Chưa Giải Quyết

Căng thẳng giữa cha mẹ và con cái trưởng thành có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, như sự khác biệt về giá trị, mâu thuẫn trong quá khứ, hoặc khó khăn trong việc điều chỉnh vai trò và động lực mối quan hệ. Những cảm xúc chưa được giải quyết này thường biểu hiện dưới dạng căng thẳng, lo âu và sự rạn nứt trong mối quan hệ giữa cả hai phía.

Khi con cái trưởng thành và xây dựng bản sắc riêng, chúng có thể phát triển những giá trị hay niềm tin mâu thuẫn với cha mẹ, dẫn đến bất đồng và căng thẳng. Thêm vào đó, những mâu thuẫn hay tổn thương trong quá khứ có thể tái hiện, làm gia tăng sự căng thẳng giữa cha mẹ và con cái. Các thói quen giao tiếp kém có thể làm trầm trọng thêm tình hình, dẫn đến hiểu lầm và những cuộc tranh cãi gây tổn thương.

Cha mẹ nên làm gì: Để giải quyết những cảm xúc căng thẳng với con cái trưởng thành, điều quan trọng là ưu tiên giao tiếp tích cực, thấu hiểu và đồng cảm. Hãy cố gắng tạo ra một cuộc trò chuyện cởi mở và trung thực, lắng nghe những lo lắng của con, và cố gắng hiểu quan điểm của chúng.

Kết luận

Điều quan trọng là nhận ra rằng những thách thức này có thể xảy ra trong bất kỳ mối quan hệ gia đình nào và không nhất thiết phải do cha mẹ cố ý. Tuy nhiên, tác động của chúng lên sức khỏe tinh thần của con cái trưởng thành có thể rất lớn. Cha mẹ cần phải nhận thức về hành vi của mình và ảnh hưởng của nó đối với con cái. Tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn từ một nhà trị liệu hoặc cố vấn có thể cung cấp sự giúp đỡ quý giá trong việc giải quyết những phức tạp này và xây dựng mối quan hệ lành mạnh hơn.

Tác giả: Jeffrey Bernstein, Ph.D

Nguồn: Why Adult Children Can Be So Mean to Their Parents | Psychology Today