Tại sao "hội con gái độc ác" ngày nay lại trẻ hơn và khắc nghiệt hơn bao giờ hết

Ngày nay, con gái bắt đầu có hành vi ác ý ở độ tuổi nào? Chắc chắn không còn như trước nữa.

Tôi có một người bạn thân đã gắn bó suốt nhiều thập kỷ. Chúng tôi chưa bao giờ tỏ ra tàn nhẫn với nhau. Trái lại, chúng tôi luôn hỗ trợ: gọi điện để chia sẻ hoặc lắng nghe những câu chuyện buồn của nhau. Chúng tôi lo lắng mỗi khi cuộc sống của người kia gặp trắc trở.

Nhưng có phải lúc nào chúng tôi cũng như vậy? Không hẳn. Dù vậy, cả hai đều không nhớ mình từng cư xử ác ý rõ rệt trước khi vào cấp ba – và bạn tôi có trí nhớ cực kỳ sắc bén về mọi sự kiện trong cuộc đời mình. Thế nhưng khi tuổi dậy thì đến, mọi thứ thay đổi. Chúng tôi bắt đầu cô lập bạn bè, bàn tán sau lưng, thậm chí bảo người khác đừng bầu cho ai đó trong cuộc bầu chọn của lớp hoặc không mời ai đó đến dự tiệc.

Ngày nay, những hành vi như vậy xuất hiện ở độ tuổi nhỏ hơn – những bé gái nhỏ đã biết cô lập, lan truyền tin đồn, thậm chí đăng thông tin sai lệch trên mạng. Điều đáng lo ngại là trẻ em nhỏ tuổi lại cố tình gây tổn thương bạn bè cùng lớp. Dĩ nhiên, các bé từ 7 đến 8 tuổi chưa đủ kỹ năng xã hội hay sự trưởng thành để hiểu rằng hành vi của mình có thể gây đau đớn hoặc biết cách cư xử khác đi. Đây là lúc vai trò của cha mẹ trở nên quan trọng.

Ảnh: Tagwaran/Shutterstock

Cha Mẹ Đồng Hành Tạo Sự Khác Biệt

Jamie Abaied và Sarah Stanger từ Đại học Vermont đã nghiên cứu ảnh hưởng của cha mẹ đối với sự phát triển xã hội của con gái trong nghiên cứu mang tên “Xã hội hóa kỹ năng đối phó của cha mẹ: Đóng góp cho sự điều chỉnh xã hội của trẻ trong giai đoạn giữa thời thơ ấu” đăng trên Tạp chí Tâm lý Gia đình. Họ xem xét cách cha mẹ dạy con kỹ năng đối phó giúp các bé gái từ 8 đến 10 tuổi quản lý căng thẳng và theo dõi sự phát triển xã hội của các bé sau sáu tháng.

Trong nghiên cứu, cha mẹ và con được ghi hình khi bé thực hiện một bài tập truy vết khó và dễ gây bực bội. Sự khuyến khích từ cha mẹ được đánh giá qua mức độ đáp ứng, ấm áp và quan tâm khi con làm bài. Những bé gái nhận được lời khích lệ tích cực tập trung vào giải quyết vấn đề hoặc kiên trì thường phát triển tốt hơn về mặt xã hội:

• “Bình tĩnh, cứ từ từ rồi sẽ làm được.”
• “Hít thở sâu nào, rồi con sẽ cảm thấy thoải mái hơn.”
• “Đây là cơ hội luyện tập cho lần sau khi con gặp một bài khó hơn.”

Những bé này có ít vấn đề xã hội hơn và có tình bạn chất lượng hơn.

Ngược lại, những bé có cha mẹ không quan tâm hoặc khuyến khích dừng lại thường gặp khó khăn trong việc đối phó với vấn đề xã hội:

• “Con muốn dừng lại không?”
• “Không cần làm xong nếu con không muốn.”

Khi cha mẹ đồng hành tích cực, các bé có xu hướng đối diện tốt hơn với căng thẳng và khó khăn trong xã hội.

Không Còn Chỉ Là Vấn Đề Của Thanh Thiếu Niên

Như nhà trị liệu tâm lý trẻ em Katie Hurley chia sẻ trong cuốn sách No More Mean Girls: Bí Quyết Nuôi Dạy Con Gái Mạnh Mẽ, Tự Tin và Nhân Ái, không hiếm khi nghe những lời phàn nàn như của bé Jenna, 7 tuổi:

"Con không muốn đi học nữa. Tất cả các bạn đều ghét con, con chỉ biết ngồi một mình trong khi mọi người cười nhạo. Con không thể chịu nổi nữa."

Hành vi gây tổn thương trong quan hệ xã hội, thường gọi là bắt nạt, bắt đầu từ rất sớm – khoảng lớp ba, tương tự độ tuổi của các bé trong nghiên cứu của Đại học Vermont.

Nhiều bậc phụ huynh cho rằng con mình phải tự đối mặt với những áp lực, lời xúc phạm hay sự cô lập mà bạn bè mang lại, vì họ từng vượt qua những khó khăn đó và tin rằng con cũng sẽ làm được. Nhưng khi những người cha mẹ này gặp khó khăn, họ có lẽ đã ở tuổi thiếu niên, đủ chín chắn để đối diện vấn đề với tầm nhìn rộng mở hơn. Hurley nhấn mạnh rằng đây không chỉ là vấn đề của tuổi dậy thì, mà giờ đây các bé gái nhỏ tuổi đã phải đối mặt với hành vi bắt nạt cả trực tiếp lẫn trên mạng xã hội.

“Những gì xảy ra trong giai đoạn tiểu học ảnh hưởng trực tiếp đến hành trình của các bé trong tuổi tiền dậy thì và thanh thiếu niên,” Hurley chia sẻ.

Theo nghiên cứu Girls' Attitude Study năm 2016, có tới 69% bé gái từ 7 đến 21 tuổi cảm thấy mình "không đủ tốt". Nhiều em nhỏ đã thấm thía nỗi đau bị cô lập hay mất đi danh tiếng chỉ trong chớp mắt vì mạng xã hội. Nghiên cứu cùng chủ đề vào năm 2017 còn cho thấy một nửa số bé gái từ 7 đến 10 tuổi lo sợ bị bắt nạt trực tuyến.

Nghiên cứu của Đại học Oxford về thói quen sử dụng công nghệ của trẻ em cho thấy mối lo ngại này không phải là vô lý. Các bé gái từ 8 đến 18 tuổi dành nhiều thời gian trên điện thoại để giao tiếp xã hội hơn so với các bé trai, những người thường tập trung chơi trò chơi điện tử.

Vai Trò Của Cha Mẹ

Nhiệm vụ của cha mẹ là giúp con gái xây dựng sự tự tin, học cách trở thành người bạn tốt và trang bị kỹ năng xã hội cần thiết để vượt qua tổn thương khi bị bắt nạt hoặc cô lập. Nghiên cứu của Đại học Vermont cùng nhiều nghiên cứu khác đều khẳng định cha mẹ có thể tạo nên sự khác biệt lớn lao.

Việc giúp con gái đối mặt với những lo âu tất yếu – điều có thể làm suy giảm hình ảnh bản thân và dập tắt ý chí của con – là vô cùng cần thiết. Hurley nhấn mạnh:

“Con gái chúng ta có cơ hội chấm dứt văn hóa bạn gái độc ác, thay đổi cách nhìn về tuổi thơ của các bé theo hướng tích cực hơn. Nhưng các bé cần chúng ta dẫn dắt trên hành trình này.”

Hurley gợi ý rằng điểm khởi đầu tốt là giải thích rõ cho con những khái niệm như: bàn tán, chế giễu, khiêu khích, làm nhục công khai, cô lập, bè phái và bắt nạt trực tuyến. Ngay cả khi con bạn không sử dụng thiết bị điện tử hoặc chưa có điện thoại riêng, bạn vẫn nên nói về những vấn đề này. Bởi thực tế, dù cha mẹ có muốn tránh nhắc tới để con không lo lắng, con bạn có thể đã âm thầm trăn trở vì nhìn thấy những hành vi đó diễn ra xung quanh mình.

Những Gợi Ý Để Hỗ Trợ Con Gái

Để giúp con vượt qua giai đoạn tuổi thơ và tuổi teen đầy thử thách, Hurley khuyên cha mẹ nên:

• Dành thời gian kết nối với con gái, dù con ở độ tuổi nào.
• Lắng nghe thật sự khi con nói.
• Trao đổi và giám sát việc sử dụng mạng xã hội của con.
• Dạy con về giá trị của tình bạn.
• Làm gương bằng cách thể hiện sức mạnh của tình bạn và sự ủng hộ vô điều kiện.
• Đồng hành cùng con qua mọi thăng trầm.
• Khuyến khích con hợp tác và làm việc cùng bạn bè.
• Giải thích cách nhìn nhận góc độ của người bạn trong những bất đồng.
• Chỉ dẫn con cách thừa nhận trách nhiệm của mình khi có mâu thuẫn với bạn bè.

Việc đồng hành và hướng dẫn con kịp thời không chỉ giúp con vượt qua khó khăn mà còn góp phần xây dựng nền tảng vững chắc cho tương lai.

Nguồn: Why Today's Mean Girls Are Younger, and Meaner, Than Ever – Psychology Today