Trải nghiệm siêu việt là gì?

Trải nghiệm siêu việt – từ gốc Latin transcendere, nghĩa là “vượt lên” – ám chỉ những khoảnh khắc ngắn ngủi, hiếm hoi, nơi chúng ta bất ngờ thoát khỏi những bận tâm nhỏ bé, ích kỷ của bản ngã thường ngày và hòa mình vào một thực tại rộng lớn, lâu đời, vĩ đại và sâu sắc hơn chính mình. Trong khoảnh khắc ấy, chúng ta cảm thấy nhẹ nhõm, giải thoát, và tự do đến lạ kỳ.

Bạn có thể trải nghiệm điều này vào buổi sáng sớm, khi nhìn xuống thung lũng phủ đầy sương mù đang dần tan dưới ánh mặt trời; hoặc vào đêm khuya, ngước mắt lên bầu trời đầy sao. Nó có thể xuất hiện khi bạn đang trên chuyến bay băng qua những cánh đồng băng giá ở miền bắc Canada; hoặc lúc 3 giờ sáng, cô đơn trong căn phòng khách sạn nơi xứ lạ, khi mọi suy nghĩ bỗng trở nên thoáng đãng hơn. Thiên nhiên là nơi dễ khơi dậy những khoảnh khắc siêu việt như thế. Đêm khuya, sự tĩnh lặng, tiếng sáo, tiếng đàn sitar hay harp, những ngọn núi, hay thậm chí cơn sốt, những vần thơ của William Blake, những câu chữ của Rumi, hoặc một chút chất psilocybin hay mescaline – tất cả đều có thể dẫn dắt chúng ta đến với thế giới ấy.

William Blake, Illustration for John Bunyan’s A Pilgrim’s Progress, 1824-7

Khi chìm đắm trong trải nghiệm siêu việt, những lo toan về danh tính, lỗi lầm, hay con đường chông chênh mà ta đang đi bỗng trở nên nhỏ bé, không còn quan trọng. Chúng ta buông bỏ cái “tôi” vốn đầy những ám ảnh nhỏ nhen, ích kỷ, để hòa mình vào một thực tại vượt thời gian, tràn đầy vẻ đẹp thanh cao. Ta trở thành mây trời, tảng đá, chú bọ đang kiên trì leo lên thân cây, một đứa trẻ vừa cất tiếng khóc chào đời ở lục địa khác, một cụ già chạm đến hơi thở cuối cùng, một câu thơ bất hủ, hay một vì sao đang lụi tàn trong dải ngân hà xa xăm. Những nỗi đau bị phản bội trong tình yêu, thất bại trong công việc, hay những tổn thương thuở ấu thơ không còn làm ta bận lòng. Ngay cả cái chết của chính mình cũng hóa thành chuyện không đáng bận tâm; thay vào đó, ta thấy vinh dự khi được góp một phần nhỏ bé vào trật tự vĩ đại của vũ trụ, và việc ta sớm biến mất khỏi thế giới này cũng chỉ như một phần tất yếu trong vòng đời của tất cả mọi thứ. Ta sẵn lòng từ bỏ cái tôi nhỏ bé để đón nhận sự hòa hợp đầy phúc lạc với thế giới bao la.

Đừng lo, chúng ta không hóa điên. Chỉ vài giờ nữa thôi, ta lại quay về với việc đưa con đi học hay tính toán sổ sách. Nhưng điều quan trọng là ta đã chạm đến – và có thể lưu giữ như một dấu mốc trong ký ức – một loại trải nghiệm đặc biệt. Nó sẽ luôn hiện hữu, như một lời nhắc nhở nhẹ nhàng nhưng đầy sức mạnh, trong những lúc ta hoang mang, sợ hãi hay chìm đắm trong hư danh. Đó là đặc ân lớn nhất mà trí óc phức tạp của con người ban tặng: ta không phải lúc nào cũng là chính mình – một cái tôi đầy gánh nặng và khắc nghiệt.

Nguồn: WHAT IS A TRANSCENDENTAL EXPERIENCE? - The School Of Life