Tự hủy hoại bản thân: kẻ thù ngay trong chính ta

Đôi lúc, ai trong chúng ta cũng vô tình cản trở chính mình. Nhưng có những người lại lặp đi lặp lại hành động ấy, dù là trì hoãn công việc, uống rượu, hay ăn uống quá độ. Những hành vi tự hủy hoại thường là một nỗ lực sai lầm nhằm cứu vãn bản thân khỏi những cảm xúc tiêu cực.

Bạn Có Đang Hủy Hoại Chính Mình Không?

Có người uống rượu, có người trì hoãn, có người lại khiêm tốn đến mức tự làm lu mờ bản thân. Bạn đang cản đường mình như thế nào?

Source: Tim Caynes, Flickr, Used with Permission

1: Trốn Chạy Cảm Xúc: Sự Giúp Đỡ Phản Tác Dụng

Chúng ta thường gặp rắc rối khi cố gắng thoát khỏi những cảm xúc tiêu cực mãnh liệt.

Ai cũng từng làm thế đôi lần. Có người làm thường xuyên — tự "bắn vào chân mình," tự đặt chướng ngại trên con đường mà chính họ đã chọn. Hành vi trở nên tự hủy hoại khi thay vì giải quyết vấn đề, nó tạo ra những rắc rối mới, cản trở mục tiêu dài hạn và làm rạn nứt các mối quan hệ.

Một hình thức phổ biến là ăn uống để tìm kiếm sự an ủi, đặc biệt khi ai đó có lo ngại về cân nặng. Một cách tự hủy hoại khác là dùng thuốc hoặc rượu để tạm quên đi cảm xúc đau đớn. Nhưng có lẽ phổ biến nhất là trì hoãn công việc. Ít phổ biến hơn nhưng không kém phần nguy hiểm là tự làm tổn thương bản thân hoặc mua sắm bừa bãi dù không đủ khả năng chi trả.

2: Trì Hoãn: "Ôi Chao, Ngày Này Biến Đi Đâu Rồi?"

Chúng ta thường tự lừa mình qua từng lựa chọn nhỏ trong cuộc sống hằng ngày.

Khi nhắc đến tự hủy hoại bản thân, trì hoãn chính là "ông vua" thống trị. Vì sao? Bởi trì hoãn là khoảng cách giữa ý định và hành động — khoảng trống nơi cái tôi hiện diện. Và chính tại đây, hành vi tự cản trở nảy sinh khi ta không khép lại khoảng cách ấy.

Ta đã có ý định hành động, thời gian đến, nhưng thay vì bắt tay vào làm, ta lại bị cuốn vào những suy nghĩ lẩn quẩn, bào chữa cho sự chậm trễ không cần thiết và có thể gây hại. Ai là người quyết định điều đó? Chính ta. Cái tôi đã tự phá hoại ý định của mình.

3: Khiêm Tốn Quá Mức: Khi Chính Mình Biến Mất

Có một ranh giới mà sự nhún nhường trở nên ăn mòn, và phụ nữ thường vô tình chạm đến giới hạn ấy.

Sự tự hủy hoại có thể xuất hiện ở những tình huống kỳ lạ nhất. Hãy lấy ví dụ từ buổi thuyết giảng về khoa học thần kinh ở New York. Sau phần trình bày là thời gian đặt câu hỏi. Khi diễn giả thông báo chỉ còn thời gian cho hai câu hỏi cuối, một nữ nhà khoa học khoảng ngoài 30 giành được cơ hội cuối cùng. Thay vì đặt câu hỏi ngay, cô ấy lại rơi vào một màn "múa khiêm nhường" khó hiểu.

"Trời ơi," cô nói, khom người quanh chiếc micro như muốn biến mất, "tôi là người hỏi cuối cùng. Thật ngại quá." Cô lặp lại cảm giác gần như tội lỗi ấy trước khi đặt câu hỏi. Tôi đã quên câu hỏi đó là gì. Nhưng phần mở đầu thì thật khó quên — khiến cả khán phòng ngượng ngùng theo.

4: Nghiện Ngập: Con Đường Trượt Dài

"Tôi đã làm tất cả những điều không nên làm."

Tự hủy hoại không phải là một hành động đơn lẻ, mà là cả một quá trình phức tạp và đau thương khi con người đấu tranh với chính suy nghĩ và ham muốn của mình. Ai cũng có thể mắc sai lầm, nhưng một kẻ tự hủy hoại thật sự lại cố gắng sửa chữa những sai lầm ấy bằng cách chất chồng lên những quyết định ngày càng tồi tệ hơn.

Những người nghiện ngập là minh chứng rõ nét nhất — họ bày ra vô số lý do biện minh và lối suy nghĩ hoang tưởng, tránh né hành động quyết liệt cần thiết để đưa cuộc sống trở về quỹ đạo. Chúng ta không ít lần nghe về những con người tài năng bị rượu chè hay ma túy kéo tụt xuống đáy vực thẳm. Với nhiều người, đó là đề tài cho những tin tức giật gân trên báo lá cải. Nhưng với tôi, đó là câu chuyện của chính cuộc đời mình.

Nguồn: Self-Sabotage: The Enemy Within – Psychology Today