Vì sao bạn “bị ghost"

Một người bạn đang hẹn hò đột ngột biến mất, để lại bạn bối rối tự hỏi mình đã làm sai điều gì. Nhưng rất có thể, lỗi không nằm ở bạn mà là ở xu hướng "mua sắm tình cảm" thời nay.

Chia tay đối mặt – thật khó để làm.

Hầu hết mọi người đều mong đợi (và hy vọng) rằng khi kết thúc một mối quan hệ, đối phương sẽ dành cho họ sự tôn trọng tối thiểu: một lời giải thích trực tiếp. Nhưng thực tế lại phức tạp hơn nhiều. Thay vì những cuộc nói chuyện chân thành, bạn có thể thấy tin nhắn của mình bị phớt lờ, cuộc gọi không được bắt máy, và các thông báo chẳng còn hồi âm. Không chỉ bị "đá", bạn còn "Bị Ghost".

"Bị Ghost" (ghosting) là hành động cắt đứt hoàn toàn liên lạc với đối phương mà không để lại bất kỳ lời giải thích nào, buộc người bị bỏ rơi phải tự nhận ra rằng mối quan hệ đã chấm dứt. Dù chia tay vốn chẳng dễ dàng, nhưng việc bị "Bị Ghost" – không cho cơ hội để đối thoại hay khép lại câu chuyện – có thể gây tổn thương và hoang mang sâu sắc.

Hiện tượng này không hề mới, nhưng với tốc độ và sự tiện lợi của việc hẹn hò thời công nghệ, nó ngày càng phổ biến. Theo một nghiên cứu, khoảng 20% người trưởng thành dưới 30 tuổi thừa nhận mình từng “ghost” người khác , và cũng có khoảng 20% nói rằng họ là nạn nhân. Thậm chí, trong nhóm người trẻ tuổi, tỷ lệ này có thể lên đến 80%.

Anthony Gerace

Xu hướng "Ghost": Từ cổ đại đến thời công nghệ

Từ thời người tiền sử chia sẻ hang động, có lẽ ý nghĩ biến mất khỏi một mối quan hệ không như ý đã xuất hiện. Nhưng công nghệ hiện đại đã biến ý định này trở thành hành động dễ dàng hơn bao giờ hết, với chi phí xã hội gần như bằng không. Chính bản chất của việc "Ghost" – im lặng không lời giải thích – để lại nhiều câu hỏi hơn câu trả lời, trở thành chủ đề thú vị để các nhà tâm lý học nghiên cứu. Và hóa ra, không phải ai cũng có nguy cơ như nhau trong việc "Ghost" hoặc "Bị Ghost".

Hẹn hò – hay "mua sắm" đối tác?

Nếu bạn đang độc thân, rất có thể bạn đã thử vuốt màn hình. Các ứng dụng như Tinder, Bumble hay Grindr – dù mới xuất hiện chưa đầy một thập kỷ – đã thay đổi hoàn toàn cách chúng ta hẹn hò. Theo một khảo sát của Pew Research Center, vào năm 2016, ít nhất 15% người Mỹ trưởng thành từng sử dụng ứng dụng hẹn hò; trong nhóm 18-24 tuổi, con số này lên đến 27%.

Các ứng dụng này thường miễn phí, nhưng các công ty đứng sau chúng vẫn kiếm được hàng triệu đô mỗi năm thông qua quảng cáo, thu thập dữ liệu hoặc các tính năng trả phí. Người dùng vừa là khách hàng vừa là sản phẩm. Hệ quả là, việc thương mại hóa đời sống tình cảm đã thay đổi cách chúng ta nhìn nhận và đối xử với đối tác tiềm năng, khiến ta dễ dàng "Ghost" họ hơn khi kỳ vọng không được đáp ứng.

Một nhóm các nhà khoa học hành vi tại Đại học Georgetown đã phỏng vấn những người hẹn hò trực tuyến và nhận thấy hơn một nửa số người tham gia tự động sử dụng phép ẩn dụ "chợ tình" để miêu tả trải nghiệm của mình. Họ thường so sánh hồ sơ người dùng với sơ yếu lý lịch và mô tả những người khác như những "tay bán thuốc rắn" – dễ dàng nói dối về chiều cao, cân nặng hoặc tài khoản ngân hàng.

Khả năng lọc đối tượng theo tiêu chí cụ thể tạo ra "tâm lý giỏ hàng", khiến người ta dễ dàng "bỏ qua" hoặc "để lại trên kệ" những đối tượng không đạt đủ danh sách các tiêu chí "phải có".

Theo nhóm nghiên cứu, "mua sắm tình cảm" khuyến khích niềm tin rằng một mối quan hệ lý tưởng có thể đạt được chỉ cần tìm đúng hồ sơ, thay vì được xây dựng qua nỗ lực và sự kiên trì. Hàng triệu hồ sơ luôn sẵn sàng – Tinder năm 2014 đã có hơn 50 triệu người dùng – trở thành cám dỗ khiến chúng ta cắt đứt quan hệ một cách dễ dàng để nhanh chóng "tiến về phía trước".

Những "Bóng Ma" Trong Chúng Ta

"Bị Ghost"? Có lẽ đó là định mệnh.

Mỗi người đều giữ cho mình những lý thuyết riêng về tình yêu. Có người tin vào định mệnh—rằng ngoài kia luôn tồn tại một "người duy nhất" đang chờ đợi để bước vào cuộc đời họ. Những người khác lại hoài nghi hơn về khái niệm "nửa kia hoàn hảo"; họ ít lãng mạn hơn và sẵn sàng nỗ lực để xây dựng mối quan hệ.

Khi một nhóm nghiên cứu tại Đại học Dartmouth khảo sát những tình nguyện viên ở độ tuổi trung bình 33 về quan điểm tình yêu và ý kiến của họ đối với hành động "Ghost", kết quả thật đáng suy ngẫm. Những người tin vào định mệnh có khả năng chấp nhận việc "Ghost" cao hơn 63% so với những người không tin. Họ cũng ít chỉ trích người "Ghost" hơn 24% và có khả năng tự mình "Ghost" cao hơn 43%.

Nếu bạn tin rằng "người ấy" thật sự đang ở đâu đó ngoài kia và nhận ra đối tác hiện tại không phải là người đó, thì "Ghost" có vẻ như là một lựa chọn hợp lý với cái giá xã hội thấp nhất. Những người tin vào định mệnh thường không lo lắng nhiều về việc làm tổn thương hay gây hoang mang cho người cũ mà họ sẽ không gặp lại. Một nghiên cứu từ năm 1998 tại Đại học Houston cho thấy, những người này hiếm khi giữ liên lạc sau khi chia tay.

Chia tay gián tiếp – Lối thoát không đối mặt

Các phương pháp chia tay gián tiếp, như nhắn tin hoặc email, giúp giảm thiểu sự đối đầu và giảm bớt gánh nặng cảm xúc cho người chủ động chia tay. Trong số đó, "bỏ bóng" là hình thức cực đoan nhất, khi hoàn toàn không có bất kỳ cuộc đối thoại nào. Nghiên cứu chỉ ra rằng những chiến lược chia tay vô cảm như vậy thường được lựa chọn bởi những người sợ cam kết và né tránh sự thân mật.

Tại Đại học Kansas, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những người có kiểu gắn bó né tránh thường nghiêng về các phương pháp chia tay gián tiếp, trong đó có "Ghost". Kiểu gắn bó này, chiếm khoảng 20% ở người trưởng thành, là đặc điểm của những người có xu hướng kìm nén cảm xúc và gặp khó khăn khi bộc lộ sự yếu đuối trong mối quan hệ. Theo nhóm nghiên cứu, các chiến lược chia tay gián tiếp giúp họ "duy trì khoảng cách cảm xúc với những người thân thiết, đặc biệt trong lúc căng thẳng."

Trong khi đó, khoảng 15% người trưởng thành có kiểu gắn bó lo âu, luôn lo sợ đối phương không đủ quan tâm hay sẵn lòng với mình. Những người này rất dễ bị tổn thương bởi xung đột, khiến họ trở thành mục tiêu dễ bị "bỏ bóng", theo một nghiên cứu từ Đại học Bang California. Nếu những người né tránh có xu hướng "Ghost", thì những người lo âu thường chính là nạn nhân của hành động này.

Tìm kiếm tình yêu – và chấp nhận rủi ro

Đối với phần lớn mọi người, sự bấp bênh trong hẹn hò—dù gặp mặt trực tiếp hay qua ứng dụng—là rủi ro cần thiết trên hành trình tìm kiếm tình yêu lâu dài. Nguy cơ rằng câu chuyện cổ tích của họ có thể hóa thành một câu chuyện ma dường như không đủ sức khiến họ bỏ cuộc.

Nguồn:  Why You Were Ghosted – Psychology Today