Vì sao nhiều cuộc hôn nhân kết thúc khi người vợ lâm bệnh hơn là khi người chồng mắc bệnh

NHỮNG ĐIỂM CHÍNH

• Nghiên cứu được công bố vào tháng Hai đã xem xét lời thề gắn bó trong hôn nhân khi một trong hai người mắc bệnh.
• Các cuộc hôn nhân có khả năng tan vỡ cao gấp bảy lần khi người vợ lâm bệnh so với khi người chồng mắc bệnh.
• Tuy nhiên, phần lớn các cuộc hôn nhân vẫn tiếp tục ngay cả khi người vợ là bệnh nhân.

Những người yêu thích cuộc sống độc thân và muốn gắn bó với nó thường bị trêu chọc bằng câu hỏi: "Nhưng sau này ai sẽ chăm sóc bạn? Nếu bạn bị bệnh thì sao?" Ngầm ý ở đây là những người có gia đình thì chẳng có gì phải lo lắng, bởi họ đã thề nguyện bên nhau "khi khỏe mạnh cũng như lúc ốm đau."

Tuy nhiên, nghiên cứu vừa được công bố vào tháng Hai (2025) trên Tạp chí Hôn nhân và Gia đình (Journal of Marriage and Family) cho thấy rằng lời thề ấy không hẳn kiên định khi người mắc bệnh là vợ trong một cặp đôi khác giới.

Ba nhà khoa học xã hội người Ý – Daniele Vignoli, Giammarco Alderotti và Cecilia Tomassini – đã thực hiện một nghiên cứu kéo dài 18 năm, theo dõi hơn 25.000 cặp vợ chồng khác giới từ 50 tuổi trở lên tại 27 quốc gia châu Âu. Các đối tượng nghiên cứu được khảo sát nhiều lần về tình trạng sức khỏe, mức độ trầm cảm, khả năng tự chăm sóc trong sinh hoạt hàng ngày mà không cần hỗ trợ, cũng như liệu họ còn ở bên nhau hay không. Kết quả nghiên cứu này được công bố trong bài viết "Sức khỏe của bạn đời và sự chia tay ở tuổi xế chiều tại châu Âu: Một mô hình phân biệt giới tính?" (Partners’ Health and Silver Splits in Europe: A Gendered Pattern?).

Vignoli và cộng sự đã phân tích riêng biệt hai nhóm: các cặp đôi trong độ tuổi từ 50 đến 64 và những cặp mà ít nhất một người từ 65 tuổi trở lên. Kết quả cho thấy tỷ lệ hôn nhân tan vỡ cao hơn ở nhóm trẻ hơn.

Image: KieferPix/Shutterstock

CÁC CẶP ĐÔI TRONG ĐỘ TUỔI TỪ 50 ĐẾN 64

Đối với những cặp vợ chồng trong độ tuổi từ 50 đến 64, khi người vợ có sức khỏe kém nhưng người chồng vẫn khỏe mạnh, hôn nhân của họ có khả năng tan vỡ cao hơn so với khi cả hai đều khỏe mạnh. Ngược lại, nếu người chồng có sức khỏe kém nhưng người vợ vẫn ổn, tỷ lệ ly hôn không cao hơn so với những cặp đôi có sức khỏe tốt.

Một mô hình tương tự cũng xuất hiện khi xét đến khả năng thực hiện các công việc hàng ngày. Nếu người vợ gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc chăm sóc bản thân và thực hiện các hoạt động thường nhật, nhưng người chồng vẫn có thể tự lo cho mình, khả năng ly hôn tăng cao hơn so với khi cả hai không gặp trở ngại lớn. Tuy nhiên, nếu tình huống đảo ngược và người chồng là người bị hạn chế nghiêm trọng trong sinh hoạt, hôn nhân của họ không có nguy cơ tan vỡ cao hơn so với khi cả hai vẫn có thể tự lập.

Khi người vợ mắc chứng trầm cảm nhưng người chồng không bị ảnh hưởng, khả năng ly hôn cao hơn so với khi cả hai đều ổn định về mặt tinh thần. Nhưng nếu người chồng bị trầm cảm mà người vợ không mắc bệnh, tỷ lệ ly hôn cũng cao tương đương.

CÁC CẶP ĐÔI TRONG ĐỘ TUỔI TỪ 65 TRỞ LÊN

Với những cặp vợ chồng lớn tuổi, chứng trầm cảm có ảnh hưởng lớn hơn so với tình trạng sức khỏe thể chất hay khả năng hoạt động. Một mô hình khác biệt theo giới tính đã xuất hiện: nếu người vợ bị trầm cảm nhưng người chồng không mắc bệnh, khả năng ly hôn cao hơn so với khi cả hai đều không bị trầm cảm. Nhưng nếu người chồng mắc chứng trầm cảm trong khi người vợ vẫn ổn định, hôn nhân của họ không có nguy cơ tan vỡ cao hơn.

VÌ SAO HÔN NHÂN DỄ ĐỔ VỠ HƠN KHI NGƯỜI VỢ LÂM BỆNH SO VỚI KHI NGƯỜI CHỒNG MẮC BỆNH?

Các nhà nghiên cứu không đưa ra những lời giải thích cụ thể cho phát hiện của họ mà chỉ bàn luận ngắn gọn về vấn đề này. Họ cho rằng, trong hầu hết các gia đình, người vợ thường đảm nhận vai trò chăm sóc, nên khi chính họ lâm bệnh, áp lực đối với cả hai vợ chồng trở nên nặng nề hơn so với khi người chồng là người gặp vấn đề sức khỏe. Họ cũng lưu ý rằng phụ nữ thường phụ thuộc tài chính nhiều hơn và dễ bị tổn thương về mặt kinh tế, điều này có thể khiến họ gặp khó khăn trong việc rời bỏ một cuộc hôn nhân nếu họ mong muốn.

Ngoài ra, có thể đàn ông bước vào hôn nhân với kỳ vọng sẽ được chăm sóc nhiều hơn. Khi vai trò bị đảo ngược và họ là người phải gánh vác trách nhiệm chăm sóc, một số người có thể chọn cách rời đi thay vì đối mặt với thử thách đó.

NHỮNG YẾU TỐ QUAN TRỌNG KHÁC

Đây không phải là nghiên cứu đầu tiên cho thấy rằng hôn nhân dị tính có xu hướng tan vỡ cao hơn khi người vợ mắc bệnh nặng so với khi người chồng lâm bệnh. Trong một nghiên cứu về những người đã kết hôn được chẩn đoán mắc u não hoặc bệnh đa xơ cứng, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng người bạn đời có khả năng “bỏ rơi” (theo cách diễn đạt của tác giả) cao hơn đáng kể khi bệnh nhân là người vợ. Trong những trường hợp đó, 21% cuộc hôn nhân đi đến hồi kết. Nhưng nếu người mắc bệnh nghiêm trọng là người chồng, chỉ 3% các cặp vợ chồng ly hôn.

Sự khác biệt này rất lớn—hôn nhân có nguy cơ tan vỡ cao gấp bảy lần khi người vợ mắc bệnh nặng so với khi người chồng gặp vấn đề tương tự. Nhưng những con số ấy cũng cho thấy rằng phần lớn các cuộc hôn nhân vẫn tiếp tục ngay cả khi một trong hai người lâm bệnh. Ngay cả khi người vợ là bệnh nhân, chỉ khoảng 1 trong 5 cuộc hôn nhân kết thúc trong vòng vài năm tiếp theo.

CHUYỆN GÌ XẢY RA KHI HÔN NHÂN TAN VỠ Ở TUỔI XẾ CHIỀU?

Một số nghiên cứu (được đề cập trong cuốn "Single at Heart") cho thấy rằng những người sống độc thân suốt đời thường thích nghi tốt hơn so với những người vừa ly hôn hoặc góa bụa. Họ đã quen với cuộc sống một mình. Không giống như các cặp vợ chồng từng phân chia công việc và trách nhiệm, những người độc thân đã luôn tự tìm cách xoay sở hoặc nhờ đến sự giúp đỡ từ bên ngoài. Họ cũng có xu hướng duy trì các mối quan hệ bạn bè và gắn kết với những người quan trọng trong cuộc sống, thay vì thu mình lại chỉ để tập trung vào người bạn đời. Nếu họ thực sự yêu thích cuộc sống độc thân, họ cũng sẽ cảm thấy thoải mái với sự cô đơn.

"Ai sẽ ở bên cạnh bạn?" và "Bạn sẽ xoay sở thế nào?" không phải là những câu hỏi chỉ dành riêng cho những người độc thân.

Nguồn: Why More Marriages End When Wives Get Sick Than When Husbands Do | Psychology Today