Vì sao những cặp đôi chia tay sau nhiều thập kỷ bên nhau

Hiện tượng “ly hôn xám” (gray divorce) dùng để chỉ những vụ ly hôn ở người lớn tuổi, thường từ 50 tuổi trở lên. Nhiều người tự hỏi tại sao một cặp đôi đã gắn bó nhiều năm lại chỉ nhận ra, ở giai đoạn muộn của cuộc đời, rằng họ không phù hợp với nhau.

Tuy nhiên, điều quan trọng cần nhớ là con người có thể nhận ra điều đúng hoặc sai cho bản thân ở bất kỳ thời điểm nào trong cuộc đời. Đôi khi, phải mất nhiều năm họ mới dám hành động dựa trên nhận thức mang tính thay đổi cả cuộc đời này.

Vậy điều gì khiến họ đi đến điểm gãy sau ngần ấy năm bên nhau? Một nghiên cứu gần đây, được công bố trên Tạp chí Các Mối Quan Hệ Xã Hội và Cá Nhân, đã khảo sát trải nghiệm của 44 người đã ly hôn ở độ tuổi 60 trở lên. Nghiên cứu chỉ ra rằng quá trình dẫn đến ly hôn muộn thường diễn ra qua hai giai đoạn chính.

1. Ở Bên Nhau Nhưng Ngày Càng Xa Cách

Các nhà nghiên cứu phát hiện rằng giai đoạn đầu tiên dẫn đến ly hôn xám thường là sự bất mãn lâu dài trong hôn nhân, nhưng các cặp đôi vẫn tiếp tục duy trì mối quan hệ.

Những người từng là vợ/chồng chia sẻ rằng họ dần xa cách nhau vì những nguyên nhân như:

• Ngoại tình.
• Lạm dụng lời nói hoặc bị đối phương kiểm soát.
• Nhận ra sự không tương đồng về tính cách.
• Thiếu giao tiếp.
• Một người phát triển bản thân nhưng người kia không muốn theo cùng hướng đi đó, dẫn đến khoảng cách ngày càng lớn giữa họ.

Những bất đồng và rạn nứt này âm thầm tích tụ, để rồi đến một ngày, cả hai nhận ra họ đã đứng ở hai thế giới khác nhau.

Những bất mãn trong hôn nhân đã thôi thúc họ tìm đến ly hôn, nhưng không ít người vẫn tiếp tục duy trì cuộc hôn nhân vì con cái, sự phụ thuộc tài chính vào đối phương, hay do các chuẩn mực xã hội thời bấy giờ cùng nỗi sợ hãi trước sự kỳ thị của xã hội đối với việc ly hôn.

Chẳng hạn, trong nghiên cứu này, cặp đôi Dan (69 tuổi) và Rachel (68 tuổi) đã chia sẻ những góc nhìn khác nhau về sự kết thúc của cuộc hôn nhân kéo dài 32 năm.

Rachel bày tỏ:

“Ông ấy học chung với các cô gái 25 tuổi, rồi bất ngờ đi thi lấy bằng lái xe máy, và bỗng dưng không còn về nhà nữa. Những năm tháng dài chịu đựng sự phản bội và những lời nói dối kéo dài, suốt cả 10 năm, tôi đã thực sự muốn ly hôn từ rất lâu, rất lâu rồi. Nhưng lý do tôi không làm vậy là vì không muốn gia đình tan vỡ, bởi lúc đó con gái tôi vẫn còn ở nhà.”

Ngược lại, Dan chia sẻ:

“Tôi đi học, và một thế giới tuyệt vời mở ra trước mắt tôi, nơi mà tôi rất, rất mong muốn vợ cũ của mình sẽ đồng hành cùng tôi. Ban đầu, cô ấy chấp nhận, và chúng tôi đã có quãng thời gian rất vui. Nhưng đến một lúc nào đó, cô ấy hoặc là cảm thấy chán, hoặc không còn hứng thú nữa. Chúng tôi không còn những câu chuyện chung như trước. Việc ly hôn thực chất là chặng dừng cuối cùng trong một quá trình đã bắt đầu từ nhiều năm trước. Và mặc cho sự nghi ngờ rằng tôi có ai khác, điều cô ấy vẫn đinh ninh là tôi phản bội. Rằng mọi thứ bắt đầu từ đó. Nhưng sự thật thì nó không bắt đầu từ đó.”

Một người tham gia nghiên cứu khác, bà Ruth, 68 tuổi, từng có cuộc hôn nhân kéo dài 44 năm, kể lại cách mà sự khác biệt tính cách và những lối giao tiếp đầy khiếm khuyết đã làm căng thẳng mối quan hệ của mình. Tuy nhiên, hoàn cảnh xã hội và văn hóa thời đó đã khiến việc ly hôn bị trì hoãn:

“Tôi là người rất ấm áp, nhiều cảm xúc, thích ôm ấp và yêu thương, còn bạn đời của tôi thì lạnh lùng, chỉ số IQ cao nhưng rất xa cách. Chúng tôi bị cuốn vào những cuộc tranh cãi không hồi kết về ai đúng, ai sai, từng câu chữ được nói ra thế nào, tông giọng ra sao và hình phạt nào là xứng đáng. Tất cả thật sự rất mệt mỏi,” bà Ruth tâm sự.

“Suốt nhiều năm liền, tôi muốn ly hôn, nhưng có lẽ tôi không đủ mạnh mẽ để làm điều đó. Những năm đầu, tôi còn quá non nớt, thử nghĩ xem, vào những năm 1970, ly hôn đồng nghĩa với điều gì? Lúc đó, chúng tôi không có tấm gương nào để noi theo. Phải mất rất nhiều thời gian, tôi mới dần nhận ra rằng mình đang ở trong một tình cảnh không hề tốt chút nào,” bà Ruth chia sẻ thêm.

Image: GETTY

Nhận Ra Hôn Nhân Không Còn Lối Thoát

Các nhà nghiên cứu cho rằng giai đoạn thứ hai dẫn đến ly hôn ở tuổi xế chiều là khi quyết định chấm dứt được đưa ra sau nhiều năm bất mãn leo thang trong hôn nhân, thường xuất phát từ những bước ngoặt quan trọng khiến mọi thứ không thể cứu vãn.

Những “điểm không thể quay lại” này thường là những sự kiện cụ thể, chẳng hạn như một tình huống công khai phơi bày rõ mối quan hệ rạn nứt của cặp đôi, các trường hợp gia tăng về sự thiếu trung thực trong hôn nhân hoặc tài chính, hoặc những hành vi bạo lực, lạm dụng kinh tế hay cảm xúc nghiêm trọng. Chính những sự kiện này thường dẫn đến một khoảnh khắc rõ ràng, dứt khoát, nơi quyết định ly hôn trở thành không thể tránh khỏi.

Nhiều người tham gia nghiên cứu chia sẻ rằng họ chỉ thực sự sẵn sàng ly hôn khi cấu trúc gia đình thay đổi, như việc con cái đã trưởng thành và rời khỏi nhà, cùng với sự chuyển biến của các chuẩn mực văn hóa xã hội, sự trưởng thành về mặt cảm xúc, và một khát khao mạnh mẽ để tận hưởng những năm tháng còn lại của cuộc đời.

Chẳng hạn, ông David, 70 tuổi, và bà Miriam, 69 tuổi, đã ly hôn sau 40 năm chung sống. Cuộc hôn nhân của họ tràn ngập sự không chung thủy kéo dài và thái độ thiếu tôn trọng từ David ngay từ những ngày đầu. Điểm không thể quay lại của họ là bữa tiệc sinh nhật lần thứ 60 của David, khi ông mời nhiều người tình của mình tham dự. Miriam đã đưa ra tối hậu thư yêu cầu ông không mời những người này, nhưng điều đó bị phớt lờ. "Đây là khoảnh khắc tôi quyết định ly hôn. Việc phải đối mặt công khai với một mối quan hệ hôn nhân đầy rạn nứt buộc chúng ta nhận ra sự cần thiết của việc thay đổi," các nhà nghiên cứu viết.

Một cặp đôi khác, bà Sarah, 62 tuổi, và ông Jacob, 66 tuổi, đã kết thúc cuộc hôn nhân kéo dài 35 năm khi Jacob cảm thấy mình không được trân trọng và Sarah đột ngột phát hiện ông ngoại tình. Đối với Sarah, việc Jacob từ chối thừa nhận hành vi của mình hoặc tham gia trị liệu hôn nhân ảnh hưởng đến quyết định ly hôn của bà nhiều hơn cả chính hành động ngoại tình. Jacob lại có một lý do khác:
“Vào đêm trước kỳ nghỉ, tôi mua quà cho mọi người và tặng cho vợ con mình. Cô ấy bảo tôi: ‘Tôi không mua gì cho anh đâu, mai anh ra trung tâm mà mua thứ gì đó cho mình.’ Điều này thật điển hình – cứ tự xoay sở – cô ấy không bao giờ nghĩ mình cần làm gì cả. Nghe thì có vẻ nhỏ nhặt, đúng không? Nhưng tôi quyết định rằng 20-25 năm còn lại, tôi muốn sống theo cách mà mình mong muốn. Và điều đó khiến tôi rời khỏi nhà,” Jacob chia sẻ.

Những câu chuyện này như một lời nhắc nhở quý giá rằng cần nhận ra các dấu hiệu căng thẳng trong hôn nhân từ sớm và giải quyết chúng kịp thời. Các cuộc ly hôn ở tuổi xế chiều thường bắt nguồn từ những vấn đề sâu xa, những bước ngoặt lớn và sự thay đổi cá nhân diễn ra trong nhiều năm. Chúng đòi hỏi con người phải vượt qua những cảm xúc phức tạp, kỳ vọng xã hội, và cả những thực tế khi bắt đầu lại từ đầu.

Tuy nhiên, những người trong cuộc vẫn thể hiện một nghị lực phi thường và quyết tâm tìm kiếm hạnh phúc trong quãng đời còn lại. Họ chứng minh rằng không bao giờ là quá muộn để đánh giá lại con đường của mình và thực hiện những thay đổi phù hợp với sự phát triển cá nhân và sức khỏe tinh thần. Một cuộc sống chân thực và trọn vẹn luôn đáng để theo đuổi, dù ở bất kỳ độ tuổi nào.

Nguồn: Why Couples Are Divorcing After Decades Together I Psychology Today