8 Bí mật Khắc kỷ Giúp Bạn Xây dựng Sức mạnh Tinh thần

Điều làm những vĩ nhân khác biệt đó là ý chí tiếp tục đi tới trong khi những người khác bỏ cuộc và nhìn thấu đến những điều họ tin tưởng trong những thời khắc đen tối nhất. Và sự kiên định này đòi hỏi con người phải huân tập sức mạnh tinh thần của họ - khả năng để chấp nhận những sự bất định và bất như ý trong khi tìm con đường để tiến tới phía trước.

Sự vĩ đại không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với những thước đo sự thành công bình thường. Như Seneca đã giải thích, “Thành công có thể đến với những kẻ thấp kém và bất tài, nhưng tính cách đặc biệt của một bậc vĩ nhân đó là khả năng vượt qua những thảm trạng và khủng hoảng của kiếp nhân sinh.” Bạn có thể gặp may mắn hoặc sinh ra với ưu thế hơn người khác và có vẻ như “thành công” đối với đa số người trong xã hội mà không tự mình tạo ra được bước tiến hữu ích nào cho bản thân.

Nhưng nếu bạn bạn muốn mình không chỉ là một lớp vỏ và phát triển những phẩm chất đã làm cho những bậc vĩ nhân đứng cao tột hơn nhân loại, bạn cần sự bền bỉ để đi được đến cùng, đối mặt với việc bị từ chối, và sống với sự đam mê học hỏi nồng nhiệt không ngừng. Không có con đường tắt nào cả. Cuối cùng thì, cách duy nhất thật sự có thể giúp bạn phát triển sức mạnh tinh thần đó là bước ra ngoài và học cách để giải quyết những điều xảy ra với bạn một cách thật hiệu quả.

Đối với nhiều người, bao gồm cả bản thân tôi, sức mạnh tinh thần không dễ gì đạt được. Nhưng một khi bạn đã huân tập được khả năng này, cuộc chơi sẽ nghiêng về phía bạn. Bạn chỉ cần xác định điều gì là bền vững và điều gì đáng để thấu hiểu. Qua nhiều năm tôi đã tìm ra được nhiều chiến lược hiệu quả bắt nguồn từ tư tưởng Khắc kỷ đã giúp tôi bắt đầu xây dựng nội tâm bình thản của mình.

Epictetus

1. Sống là phải tháo vát

 “Theo cách này anh phải hiểu rằng thật đáng cười khi nói ra câu ‘Chỉ tôi phải làm gì đi!’ Ta có thể đưa ra lời khuyên gì nữa chứ? Không, lời thỉnh cầu tốt hơn đó là, ‘Xin hãy tôi luyện cho tâm trí tôi thích ứng được với bất kỳ hoàn cảnh nào.’ ...Theo cách này, nếu những hoàn cảnh đưa anh ra khỏi dự toán của mình...anh sẽ không phải khẩn cầu một lời nhắc nhở mới.”

— Epictetus

Hệ thống giáo dục hiện đại, với cấu trúc cứng nhắc và đề cương có sẵn cho mỗi khóa học, cố gắng để huấn luyện điều này cho chúng ta. Một trong những trở ngại lớn nhất tôi đã đối mặt khi nhận công việc đầu tiên sau khi tốt nghiệp đó là tôi không có khả năng để xử lý những vấn đề mơ hồ. Nếu tôi không được giao những nhiệm vụ cụ thể và được giải thích một cách rõ ràng, tôi sẽ “gãy” ngay. Thì ra sống là phải tháo vát chứ không phải ngồi chờ một danh sách công việc phải làm. Không có một bản thiết kế nào dẫn dắt bạn đi từng bước trong cuộc đời. Bạn phải học cách để thích nghi và tạo ra xung lực cho chính mình-ngay cả khi bạn gặp thất bại. Mỗi ngày là một cơ hội để luyện tập biến những điều đó thành sự thật-cho dù môi trường hay tình hiện tại của bạn có như thế nào-và nâng tầm kinh nghiệm bạn đạt được trên suốt chặng đường. Không có điều gì trên đời thay thế được sự tháo vát thực sự cả.

2. Dành thời gian trong cô độc

“Không có thứ gì, theo suy nghĩ của ta, là bằng chứng cho một tâm hồn được sắp xếp có trật tự hơn là khả năng một người có thể dừng lại ngay nơi anh ta đang đứng và dành một chút thời gian một mình”

— Seneca

Hãy học cách hài lòng với việc dành nhiều thời gian hơn ở một mình. Quán xét nội tâm chính là cách duy nhất bạn có thể xác định được điều gì quan trọng nhất và điều gì bạn muốn có từ cuộc sống. Bạn càng sớm học được cách làm được điều này, bạn sẽ càng tập trung hơn. Đó cũng là một công cụ để giúp bạn đạt đến một trạng thái tập trung và linh hoạt hơn. Những người nhảy từ sự xao nhãng này sang sự xao nhãng khác thì không thể phát triển được sự trung dung cần thiết để vượt trội hơn. Bạn cần kiến lập ra một thế giới trong tâm trí mà bạn có thể quay về, làm yên ắng ngoại cảnh, và tiến nhập bản thân vào công trình kiến tạo của bạn hay nhắc nhở bản thân để quay trở lại vào ngày mai. Ưu tiên cho khoảng thời gian tập trung một mình là một dấu hiệu của sự kiên định-một thành phần cốt yếu của sức mạnh tinh thần.

Robert Greene

3. Kiến tạo nhiều hơn, tiêu thụ ít hơn

“Chúng ta cũng có thể đạt được một phần hoặc hoàn toàn sức mạnh đó bằng một cách tiếp cận đầy kiên nhẫn đến một lĩnh vực học tập nào đó. Nhiều người không thể xử lý được sự nhàm chán mà điều này đem lại; họ sợ phải bắt đầu một quá trình gian truân như vậy. Họ thích những sự xao nhãng, mơ ước, và ảo tưởng của họ, mà không bao giờ ý thức được sự hưởng thụ cao thượng hơn dành cho những người chọn cách làm chủ bản thân và công việc của mình”

— Robert Greene

Nếu bạn sắp bước ra và cống hiến công sức của mình cho đời, điều đó đỏi hỏi một mức độ sức mạnh tinh thần nhất định. Việc chạy trốn luôn dễ dàng hơn, nhưng có điều gì ích kỷ hơn việc chờ người khác tạo ra nghệ thuật, giá trị, và ý nghĩa, để bạn không phải mạo hiểm chường mặt ra ngoài? Những điều bạn tiêu thụ không làm cho bạn đặc biệt. Thực tế rằng bạn là fan của Golden State Warriors, nghe nhạc Ed Sheeran, xem Veep, và chỉ mua những sản phẩm của Apple, không phải những thứ xác nhận sự sự độc nhất vô nhị của bạn. Điều bạn kiến tạo và điều bạn đem đến cho thế giới là thứ định nghĩa nên bạn. Và việc tạo ra điều gì đó từ hư không hoàn toàn không phải là công việc nhỏ nhặt, điều đó đòi hỏi và hỗ trợ phát triển khả năng đàn hồi của ta.

4. Hãy xuất hiện, mỗi ngày

“Anh phải xây dựng cuộc đời mình bằng hành động, và hài lòng mỗi khi hành động đạt được mục tiêu của nó đến một mức nào đó-và không ai có thể ngăn cản anh làm điều này. Sẽ có những chướng ngại bên ngoài! Có lẽ như vậy, nhưng không có chướng ngại nào để ta hành xử với sự công bằng, tiết chế, và trí tuệ. Nhưng lỡ như những vùng hành động khác bị cản trở thì sao? Vậy thì hãy vui vẻ chấp nhận chướng ngại đó cho dù nó là gì và chuyển hướng tập trung sang những điều ta đã được ban cho, và một hành động khác sẽ ngay lập tức thế vào chỗ đó, hành động này sẽ phù hợp với cuộc sống mà anh đang xây dựng hơn.”

— Marcus Aurelius

Hãy có mặt mỗi ngày, và bỏ ra công sức. Hành động có mặt đơn giản và tận tâm với công việc của mình tạo ra điều kỳ diệu cho sức bền nội tâm của ta. Bạn xây dựng sự tập trung và dần quen với quá trình gian truân cần thiết đề đạt được điều vĩ đại hơn. Điều đó không dễ dàng và những thành quả không nằm trên một đường thẳng. Bạn phải bỏ ra vô số giờ làm việc trước khi bạn gặt hái được bất cứ lợi ích nào. Nhưng không có con đường tắt nào nếu bạn muốn xây dựng cuộc sống mình trên nền tảng của giá trị. Bạn phải xác định điều bạn có thể làm trong kiên trì với cường độ cao trong thời gian vô hạn định, bởi vì đó là thứ đòi hỏi ở bạn. “Thành công” qua một đêm là không hề bền vững bởi vì nó đến với những người chưa chuẩn bị kỹ lưỡng, thường sẽ hủy hoại nhân cách của họ về lâu dài. Hãy chắc chắn rằng bạn đạt được điều đó, từng hành động một, và dành thời gian không gián đoạn cho công việc kiến tạo mỗi ngày.

5. Đo bản thân dựa vào chính mình

“Ta luôn quan sát chính mình và-điều hữu ích nhất-sẽ đem mỗi ngày ra để chiêm nghiệm. Bởi vì điều làm cho chúng ta xấu xa đó là khi không ai trong chúng ta chịu nhìn lại cuộc sống của mình. Chúng ta chỉ suy nghiệm những gì ta sắp làm. Nhưng những kế hoạch cho tương lai của ta lại được kế tục từ quá khứ.”

— Seneca

Sẽ không có cách nào để hủy hoại bản thân và những nỗ lực của mình nhanh hơn bằng việc so sánh bản thân với một người tập trung vào một sứ mệnh hoàn toàn khác. Hãy chịu trách nhiệm với bản thân. Mặc dù điều đó làm cho ta khó chịu, bạn phải sẵn sàng để nhìn thẳng vào gương mặt mình. Trong khi suy nghiệm về mỗi ngày trôi qua, xem xem mình đã đưa ra những quyết định hợp lý và hành xử với những giá trị của mình mọi lúc mọi nơi hay chưa. Bạn sẽ không phải lúc nào cũng đưa ra được những quyết định đúng đắn trên mỗi bước đi-và điều đó không sao cả. Nhưng bạn luôn phải sẵn sàng chiêm nghiệm về những hành động của mình để bạn có thể học hỏi và trưởng thành. Bạn càng hiểu rõ sự tiến bộ hiện tại của mình, bạn sẽ càng có thể đưa ra được những lựa chọn đúng đắn và dễ dàng hơn để đánh giá đúng hiện trạng của mọi việc.

6. Bỏ ngoài tai những Lời phê bình

“Nếu một người giao thân thể của anh cho một người đi đường khác, anh sẽ nổi điên lên. Thế mà anh lại trao tâm trí của mình cho bất cứ ai mà anh gặp, để họ có thể hành hạ anh, làm cho tâm trí anh phiền não và rối loạn-anh có bao giờ hổ thẹn vì điều đó không?”  

— Epictetus

Nền tảng của chủ nghĩa Khắc kỷ đó là việc xác định được đâu là ngoại cảnh và những thứ ngoài tầm kiểu soát của ta. Không có ví dụ nào phù hợp hơn là những ý kiến từ bên ngoài. Việc để cho bản thân ưu phiền vì ý kiến của những người bạn không biết hay không tôn trọng cũng ngu ngốc như việc ưu phiền vì thời tiết. Thật là lãng phí năng lượng. Điều đó không phải để nói rằng bạn nên sống và phủ nhận mọi thứ. Bạn nên chủ động tìm đến những góp ý chân thành từ những người bạn tôn trọng. Nhưng trên hết, bạn phải cố gắng làm những điều hòa hợp với tinh thần của bạn. Và nếu bạn kiến tạo từ không gian đó, bạn rất dễ truyền cảm hứng cho người khác. Chỉ là đừng trông đợi tất cả mọi người hiểu việc bạn làm. Đến một lúc nào đó trong cuộc sống bạn sẽ bị người khác xem nhẹ và chỉ trích thậm tệ bởi những người ngoài cuộc. Đừng trao tâm trí của bạn cho những kẻ ngoài cuộc để họ thích quấy rối nó theo cách họ muốn. Hãy nhận ra âm thanh phiền toái đó theo đúng bản chất của nó và bạn sẽ nhận ra điều đó thật đáng buồn cười.

William B. Irvine (Tác giả cuốn sách A guide to the Good life)

7. Đừng bao giờ đóng vai nạn nhân

“Nếu anh cho mình là một nạn nhân, anh sẽ không thể có một cuộc sống tốt đẹp; tuy nhiên, nếu anh từ chối suy nghĩ bản thân là một nạn nhân-nếu anh từ chối để cho bản ngã bên trong bị đánh bại bởi những điều kiện ngoại cảnh-anh sẽ rất dễ có được một cuộc sống tốt”  

— William B. Irvine

Hãy luôn luôn nhận lấy trách nhiệm. Não trạng “Tại sao lại là tôi?” chính là kẻ thù của sức mạnh tinh thần. Bạn có thể không sai nhưng cuộc sống của bạn dựa trên việc bạn xác định được điều gì nằm trong tầm kiểm soát và nắm lấy những điều đó trong tay của bạn. Bạn phải tôi luyện bản thân để định hình mọi chuyện theo cách này thay vì ngay lập tức quay ra thương hại chính mình. Thật dễ dàng để đổ lỗi cho những người khác khi chuyện gì đó thất bại. Nhưng chỉ có những người với một mức độ vững chãi nhất định trong tinh thần mới có thể đứng lên-mặc dù đó không phải là lỗi của họ-và lèo lái con thuyền. Hãy trở thành con người dám đứng ra ra và hành động, chứ không phải là người quay đi và đổ lỗi. Khi bạn biến bản thân hay vị trí hiện tại của bạn thành nạn nhân, bạn đã từ bỏ sự kiểm soát và không để bản thân đảm đương trách nhiệm cá nhân. Và nếu không có một phẩm chất của một người chủ, sự tiến bộ có ý nghĩa sẽ là một nhiệm vụ bất khả thi.

Seneca

8. Thực hành Khắc khổ tự nguyện

“Sau đây là một bài học để kiểm nghiệm khí phách của anh: hãy dành thời gian trong tuần mà anh chỉ được dùng những phần ăn ít ỏi và rẻ tiền nhất, mặc giản dị trong những bộ quần áo tồi tàn, và hãy hỏi bản thân liệu điều này có phải thứ làm cho anh sợ hãi nhất hay không. Đây chính là những lúc tuyệt vời để thúc liễm bản thân cho những lúc khó khăn phía trước, bởi vì khi vận mệnh đang tử tế thì tâm hồn nên xây thành lũy để chống lại những lúc thảm họa ập đến. Cũng giống như binh sĩ khổ luyện trong thời bình, xây dựng những chiến lũy khi kẻ thù chưa có mặt và đổ mồ hôi trong thao trường để khi ở chiến trường họ không phải đổ máu.”  

— Seneca

Con đường dễ dàng nhất hiếm khi nào là con đường đem lại sự thỏa mãn. Sự khổ hạnh tự nguyện thách thức bản thân tiến tới trong sự kiểm soát của ta và chấp nhận những điều trái ý nghịch lòng. Tuy điều này đi ngược lại với sự ám ảnh của xã hội hiện tại muốn được thỏa mãn ngay lập tức, đó cũng chính là lý do điều này là một chiến lược hiệu quả hơn. Đa số mọi người sống trong nỗi sợ sống khổ cực hoặc thiếu thốn một chút. Nếu bạn không thể thực hành liên tục thúc đẩy bản thân dần chinh phục những mốc khổ hạnh và sống được ở mức độ đó, bạn đang bắt đầu huân tập được sự bền bỉ. Cũng chính vì lý do đó, sự bền bỉ về thể chất có thể biến thành sự bền bỉ trong tinh thần. Nếu bạn sẵn sàng để xử lý một phạm vi rộng hơn của những tình huống có thể xảy ra, những phiền toái thường nhật và những điều bất tiện bắt đầu ít gây khó dễ cho bạn hơn. Và nếu tình huống tệ hại nhất xảy ra-điều này hiếm khi xảy ra-nó cũng sẽ không làm cho bạn “banh xác” hoàn toàn.

***

Nếu bạn hài lòng với việc sống lay lất qua kiếp người mà chỉ dựa vào vị trí ưu thế sẵn có của mình, bạn vẫn có thể tìm được thành công. Nhưng những lần vấp ngã không thể tránh khỏi sẽ làm cho bạn tan vỡ-bởi vì sự thăng tiến của bạn không được xây dựng trên bất cứ sự bền bỉ nào cả, chỉ là vận may của thằng mù và ảo tưởng không hơn không kém. Chỉ có những người phát huy được sự bền bỉ và bỏ mồ hôi nước mắt ra với quá trình kiến tạo của mình mới có thể tại vị lâu ở đỉnh cao. Và khi họ đối mặt với những thất bại, họ có sự ngoan cường trong ý chí để tái xây dựng mà không sụp đổ. Không có con đường duy nhất đến sự vĩ đại, nhưng có một mẫu số chung mà tất cả những người vĩ đại đều có-sức mạnh tinh thần.

Tác giả: Alex J. Hughes, tác giả và một nhà quản lý sản phẩm phần mềm tại Nashville.

Nguồn: https://dailystoic.com/stoic-secrets-for-mental-toughness/