Cách xây dựng một mối quan hệ tình cảm trọn vẹn

Trong một bài viết đầu tiên của mình, tôi đã chia sẻ những nguyên tắc cơ bản giúp cải thiện tương tác tình cảm bằng cách khen ngợi và động viên người bạn đời. Sau đó, tôi cũng từng lý giải vì sao việc trừng phạt người yêu có thể phản tác dụng và nên thay thế bằng điều gì. Tôi cũng đã đề cập đến việc quá khứ bị trừng phạt trong các mối quan hệ có thể khiến người ta né tránh yêu đương hoàn toàn.

Dù những bài viết ấy dựa trên các nguyên lý lý thuyết được hậu thuẫn bởi nghiên cứu, tôi vẫn chưa từng giới thiệu các thử nghiệm cụ thể về khích lệ trong tình yêu. Và lần này, tôi quyết định dấn sâu vào nghiên cứu để khám phá điều đó.

Khích lệ trong tình yêu đôi lứa

Các thử nghiệm thực nghiệm về khen thưởng và trừng phạt trong tình yêu thực ra đã xuất hiện từ khá lâu. Năm 1975, nhóm nghiên cứu gồm Birchler, Weiss và Vincent đã quan sát sự tương tác giữa các cặp vợ chồng, bao gồm những đôi đang gặp vấn đề và những đôi hạnh phúc, cùng với những người lạ, cả trong phòng thí nghiệm lẫn trong chính ngôi nhà của họ. Sau khi theo dõi cách họ ứng xử với nhau, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng: các cặp vợ chồng không hạnh phúc thường thiếu đi sự khen ngợi dành cho những hành vi yêu thương của người bạn đời. Ngược lại, những cặp vợ chồng hạnh phúc thường xuyên khích lệ các hành vi tình cảm của nhau bằng cách thể hiện sự đồng tình, ủng hộ, bật cười, mỉm cười, hoặc bằng sự tiếp xúc cơ thể tích cực.

Không chỉ vậy, các cặp vợ chồng gặp khó khăn còn có xu hướng trừng phạt nhiều hơn: họ hay chỉ trích, phàn nàn, ngắt lời, phản đối hoặc quay đi lạnh lùng. Tóm lại, việc không khen ngợi hành vi tích cực và lại thường xuyên trách móc, chỉ trích chính là công thức tạo nên một cuộc hôn nhân đầy nỗi bất mãn.

Một kết quả tương tự cũng được Lochman và Allen (1979) ghi nhận trong một thử nghiệm với 80 cặp đôi đang hẹn hò. Trong nghiên cứu này, một người trong mỗi cặp được chọn ngẫu nhiên và bí mật yêu cầu thể hiện sự tán thưởng hoặc chê trách người kia trong một tình huống nhập vai. Sau đó, người còn lại sẽ được phỏng vấn về cảm nhận của họ. Kết quả không gây bất ngờ: người nhận được nhiều sự công nhận và ít bị chê trách hơn thường cảm thấy hài lòng hơn, và họ cũng cư xử ngọt ngào, trìu mến hơn với bạn mình. Điều đó cho thấy: sự khích lệ cũng đóng vai trò quan trọng trong mối quan hệ tình cảm giai đoạn hẹn hò.

Từ những phát hiện này, một bài viết của Dermer (2006) đã khái quát rõ ràng vai trò của sự khích lệ trong việc thúc đẩy hành vi yêu thương. Trong phân tích của mình, Dermer nhấn mạnh rằng khích lệ có hai chức năng quan trọng trong việc xây dựng tình yêu:

1. Phản hồi tích cực giúp người kia hiểu rằng hành vi của họ đã được lắng nghe, thấu hiểu và đón nhận một cách hài lòng.
2. Việc lựa chọn đúng lúc để khen thưởng sẽ khiến hành vi yêu thương ấy lặp lại nhiều hơn trong tương lai.

Từ đó có thể thấy, việc khen ngợi người yêu khi họ đang ấm áp, quan tâm và dịu dàng sẽ thúc đẩy họ thể hiện nhiều tình cảm hơn. Tình yêu, về bản chất, chính là được “xây dựng” từng chút một, qua từng hành động tích cực được trân trọng.

Source: bokan/Shutterstock

4 gợi ý để vun đắp một mối quan hệ đầy khích lệ

Dựa trên những nghiên cứu nói trên, rõ ràng việc khen thưởng người yêu đóng vai trò then chốt trong sự hài lòng của cả hai. Về lâu dài, những mối quan hệ được nuôi dưỡng bằng tình cảm tích cực sẽ bền vững và thăng hoa, trong khi những mối quan hệ đầy trách móc và thờ ơ sẽ dần rạn vỡ. May mắn thay, có một vài cách đơn giản để giữ cho tình yêu luôn trọn vẹn và đong đầy:

1. Biết ơn

Một trong những điều quan trọng nhất bạn có thể làm cho người yêu là nhớ cảm ơn họ. Khi bạn biết ơn những điều tốt đẹp người ấy làm cho mình, bạn đang khơi dậy nơi họ mong muốn được tiếp tục yêu thương và trao đi. Những biểu hiện như vậy cũng khiến tình yêu trở nên thiêng liêng, gắn bó hơn. Vậy nên, khi người ấy làm điều gì đó tử tế, hãy nói lời cảm ơn. Và khi bạn làm điều tốt cho người ấy, hãy trân trọng những lời cảm ơn từ họ nữa.

2. Quan tâm

Người ta thể hiện đủ kiểu hành vi để thu hút sự chú ý của người yêu. Nếu những cử chỉ yêu thương bị phớt lờ, họ có thể chuyển sang những cách tiêu cực hơn để được chú ý. Vì thế, khi người ấy đang nhẹ nhàng quan tâm, hãy dành vài phút trò chuyện cùng họ. Tạo kết nối, chia sẻ cảm xúc tích cực. Và đừng quên mong chờ sự quan tâm ngược lại từ họ.

3. Đụng chạm

Một trong những yếu tố làm nên sự khác biệt trong các mối quan hệ lãng mạn chính là sự tiếp xúc thân mật về thể chất. Với nhiều người, mối quan hệ yêu đương là nơi duy nhất họ được đón nhận những cái chạm yêu thương như thế. Vì vậy, một cái ôm, một cái nắm tay hay một cử chỉ âu yếm có thể làm bùng lên cảm xúc yêu đương và khiến họ cảm thấy được trân trọng. Đụng chạm cũng là một cách rất mạnh mẽ để thể hiện sự quan tâm. Khi người ấy đang yêu bạn hoặc khi bạn muốn họ yêu mình nhiều hơn, hãy dùng sự đụng chạm dịu dàng để đáp lại.

4. Tha thứ

Ngược lại, như nghiên cứu đã chỉ ra, những mối quan hệ hạnh phúc là những nơi gần như không tồn tại sự trừng phạt. Giận dỗi, giữ hận, đay nghiến... đều có thể phá hỏng hết biết bao yêu thương, lời cảm ơn hay sự thân mật từng vun đắp. Vậy nên, bạn cần học cách nhận biết khi nào nên cho người yêu cơ hội sửa sai, và nếu họ thực sự thay đổi, hãy khích lệ họ bằng sự tha thứ. Học cách giải quyết mâu thuẫn một cách tích cực và nhẹ nhàng đối diện với những thói quen khiến bạn khó chịu, đó cũng là một phần của yêu thương trưởng thành.

Và cuối cùng…

Hãy luôn nhớ rằng: bất kỳ hành vi nào được khen thưởng đều sẽ có xu hướng lặp lại thường xuyên hơn – kể cả những hành vi không tốt. Vậy nên, đừng “tử tế” quá mức đến nỗi bạn khen ngợi mọi điều một cách mù quáng. Nhưng hãy chắc chắn rằng, khi người yêu của bạn hành xử một cách tích cực và đầy yêu thương, và xứng đáng được ghi nhận – thì bạn hãy khen ngợi họ bằng tất cả những cách ở trên. Đồng thời, bạn cũng xứng đáng được đối xử như vậy. Khi cả hai biết khích lệ nhau bằng sự biết ơn, quan tâm, âu yếm và tha thứ – tình yêu sẽ luôn được nuôi dưỡng và nở hoa mãi mãi. 

Tài liệu tham khảo:

Birchler, G. R., Weiss, R. L., & Vincent, J. P. (1975). Multimethod analysis of social reinforcement exchange between maritally distressed and nondistressed spouse and stranger dyads. Journal of Personality and Social Psychology, 2, 349-360.

Dermer, M. L. (2006). Towards understanding the meaning of affectionate verbal behavior: Towards creating romantic loving. The Behavior Analyst Today, 7, 452-480.

Lochman, J. E., & Allen, G. (1979). Elicited effects of approval and disapproval: An examination of parameters having implications for counseling couples in conflict. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 47, 634-636.

Nguồn: How to Build a Rewarding Romantic Relationship | Psychology Today