.png){kind=logo}
ChatGPT báo trước một cuộc cách mạng trí tuệ
Tóm tắt: Trí tuệ nhân tạo sáng tạo đưa ra một thách thức triết học và thực tiễn ở quy mô chưa từng có kể từ khi bắt đầu thời kỳ Khai sáng.
- Cù Tuấn dịch từ Wall Street Journal.
Tóm tắt: Trí tuệ nhân tạo sáng tạo đưa ra một thách thức triết học và thực tiễn ở quy mô chưa từng có kể từ khi bắt đầu thời kỳ Khai sáng.
Một công nghệ mới có khả năng biến đổi quá trình nhận thức của con người trong khi quá trình này chưa từng bị lung lay kể từ khi phát minh ra máy in. Công nghệ in Kinh thánh Gutenberg vào năm 1455 đã làm cho suy nghĩ trừu tượng của con người có thể được truyền bá rộng rãi và nhanh chóng. Nhưng công nghệ mới ngày nay đã đảo ngược quá trình đó. Trong khi máy in đã tạo ra sự phong phú về tư tưởng của con người hiện đại, thì công nghệ mới đạt được sự chắt lọc và trau chuốt của nó. Trong quá trình đó, nó tạo ra khoảng cách giữa tri thức và sự hiểu biết của con người. Nếu chúng ta muốn điều hướng quá trình chuyển đổi này thành công, các khái niệm mới về suy nghĩ của con người và sự tương tác với máy móc sẽ cần được phát triển. Đây là thách thức thiết yếu của Thời đại trí tuệ nhân tạo.
Công nghệ mới này được gọi là trí tuệ nhân tạo tổng quát; GPT là viết tắt của Generative Pre-Trained Transformer. ChatGPT, được phát triển tại phòng thí nghiệm nghiên cứu OpenAI, hiện tại có thể trò chuyện với con người. Khi khả năng của nó trở nên rộng hơn, chúng sẽ xác định lại kiến thức của con người, đẩy nhanh những thay đổi trong kết cấu thực tế của chúng ta và tổ chức lại chính trị và xã hội.
Trí tuệ nhân tạo sáng tạo đưa ra một thách thức triết học và thực tiễn ở quy mô chưa từng có kể từ khi bắt đầu thời kỳ Khai sáng. Công nghệ in cho phép các học giả sao chép nhanh chóng các phát hiện của nhau và chia sẻ chúng. Một sự củng cố và lan truyền thông tin chưa từng có đã tạo ra phương pháp luận khoa học. Những gì không thể xuyên thủng đã trở thành điểm khởi đầu của truy vấn tăng tốc. Cách giải thích thời trung cổ về thế giới dựa trên đức tin tôn giáo đã dần dần bị tiêu diệt. Độ sâu của vũ trụ có thể được khám phá cho đến khi đạt đến những giới hạn mới về hiểu biết của con người.
Tương tự, trí tuệ nhân tạo sáng tạo sẽ mở ra những con đường mang tính cách mạng cho lý trí của con người và những chân trời mới cho kiến thức tổng hợp. Nhưng có sự khác biệt về phân loại. Kiến thức thời kỳ Khai sáng đạt được dần dần, từng bước một, với mỗi bước đều có thể kiểm tra và dạy được. Các hệ thống hỗ trợ AI bắt đầu ở đầu bên kia. Chúng có thể lưu trữ và chắt lọc một lượng lớn thông tin hiện có, trong trường hợp của ChatGPT là phần lớn tài liệu văn bản trên internet và một số lượng lớn sách—hàng tỷ cuốn. Việc nắm giữ và chắt lọc khối lượng thông tin đó nằm ngoài khả năng của con người.
Các phương pháp AI tinh vi tạo ra kết quả mà không cần giải thích lý do hoặc cách thức hoạt động của quy trình. Máy tính GPT được kích hoạt nhờ một truy vấn từ con người. Máy học trả lời bằng văn bản chữ trong vòng vài giây. Nó có thể làm như vậy bởi vì nó đã tạo sẵn các biểu diễn của dữ liệu khổng lồ mà nó đã được đào tạo. Bởi vì quá trình nó tạo ra các biểu diễn đó được phát triển bằng máy học phản ánh các mẫu và kết nối trên một lượng lớn văn bản, các nguồn và lý do chính xác cho bất kỳ tính năng cụ thể nào của một biểu diễn vẫn chưa được biết. Bằng quy trình nào mà máy học lưu trữ kiến thức của nó, chắt lọc và truy xuất nó vẫn chưa được biết. Liệu quá trình đó có bao giờ được khám phá hay không, bí ẩn liên quan đến việc học máy sẽ thách thức nhận thức của con người trong tương lai vô định.
Khả năng của AI không đứng yên mà liên tục mở rộng theo cấp số nhân khi công nghệ tiến bộ. Gần đây, độ phức tạp của các mô hình AI đã tăng gấp đôi sau mỗi vài tháng. Do đó, các hệ thống AI tổng quát có những khả năng vẫn chưa được tiết lộ ngay cả với những người phát minh ra chúng. Với mỗi hệ thống AI mới, họ đang xây dựng năng lực mới mà không cần hiểu nguồn gốc hoặc đích đến của chúng. Kết quả là, tương lai của chúng ta giờ đây chứa đựng một yếu tố bí ẩn, rủi ro và bất ngờ hoàn toàn mới.
Khoa học thời kỳ Khai sáng đã tích lũy những điều chắc chắn; AI mới tạo ra sự mơ hồ trong tích lũy. Khoa học khai sáng phát triển bằng cách làm cho những bí ẩn có thể giải thích được, vạch ra ranh giới của kiến thức và hiểu biết của con người khi chúng di chuyển. Hai mục tiêu này chuyển động song song: Giả thuyết là sự hiểu biết sẵn sàng trở thành tri thức; cảm nhận là kiến thức biến thành sự hiểu biết. Trong thời đại AI, các vấn đề được giải quyết bằng các quy trình vẫn chưa được biết đến. Nghịch lý mất phương hướng này làm cho những bí ẩn trở nên không còn bí ẩn nữa, nhưng vẫn không thể giải thích được. Vốn dĩ, trí tuệ nhân tạo rất phức tạp nâng cao kiến thức của con người chứ không phải sự hiểu biết của con người—một hiện tượng trái ngược với hầu hết tất cả các tri thức thời kỳ hậu Khai sáng. Tuy nhiên, AI khi kết hợp với lý trí của con người, sẽ trở thành một phương tiện khám phá mạnh mẽ hơn so với đơn thuần chỉ dùng lý trí của con người.
Do đó, sự khác biệt cơ bản giữa Thời đại Khai sáng và Thời đại AI không phải là công nghệ mà là nhận thức. Sau thời kỳ Khai sáng, triết học đồng hành cùng khoa học. Những dữ liệu mới gây hoang mang và những kết luận thường phản trực giác, những nghi ngờ và bất an đã được xoa dịu bằng những giải thích toàn diện về trải nghiệm của con người. AI sáng tạo cũng sẵn sàng tương tự để tạo ra một dạng ý thức mới của con người. Tuy nhiên, cơ hội tồn tại trong những màu sắc mà chúng ta không thấy trong vạch quang phổ và trong những chiều hướng mà chúng ta không thấy trong la bàn. Không có lãnh đạo chính trị hay triết học nào được hình thành để giải thích và hướng dẫn mối quan hệ mới lạ này giữa con người và máy móc, khiến xã hội đang tương đối hoang mang.
ChatGPT là một ví dụ về cái được gọi là mô hình ngôn ngữ lớn, có thể được sử dụng để tạo văn bản giống con người. GPT là một loại mô hình có thể được học tự động từ một lượng lớn văn bản mà không cần sự giám sát của con người. Các nhà phát triển của ChatGPT đã cung cấp cho nó một lượng lớn nội dung văn bản của thế giới kỹ thuật số. Sức mạnh điện toán cho phép mô hình nắm bắt các mẫu văn bản và kết nối chúng với nhau.
Khả năng của các mô hình ngôn ngữ lớn để tạo ra văn bản giống con người là một khám phá gần như tình cờ. Các mô hình này được đào tạo để có thể dự đoán từ tiếp theo trong câu, rất hữu ích trong các tác vụ như tự động hoàn thành để gửi tin nhắn văn bản hoặc tìm kiếm trên web. Nhưng hóa ra các mô hình này cũng có khả năng bất ngờ để tạo ra những đoạn văn, bài viết có tính liên kết cao và có thể tạo được cả những cuốn sách.
ChatGPT chuyên biệt hơn ngoài mô hình ngôn ngữ lớn cơ bản, sử dụng phản hồi từ con người để điều chỉnh mô hình sao cho nó tạo ra văn bản hội thoại có vẻ tự nhiên hơn, cũng như cố gắng ngăn chặn xu hướng phản hồi không phù hợp của nó (một thách thức đáng kể đối với các mô hình ngôn ngữ lớn). ChatGPT ngay lập tức chuyển đổi các biểu diễn của nó thành các phản hồi duy nhất. Ấn tượng cuối cùng đối với một người đối thoại là AI đang liên kết các tập hợp sự kiện cố định thành các khái niệm động.
Các câu trả lời, tuyên bố và quan sát của ChatGPT xuất hiện mà không có lời giải thích về nguồn gốc của chúng và không có tác giả có thể nhận dạng được. Nhìn bề ngoài, ChatGPT không có động cơ hay sự thiên vị rõ ràng nào. Kết quả đầu ra của nó rất phức tạp, nhưng công việc của nó được thực hiện nhanh chóng một cách đáng kinh ngạc: Chỉ trong vài giây, nó có thể tạo ra các câu trả lời giải thích mạch lạc một chủ đề cao cấp. Chúng không chỉ được sao chép từ văn bản trong bộ nhớ của máy tính. Chúng được tạo ra một lần nữa bởi một quá trình mà con người không thể tái tạo. Nó có thể kết hợp các giả thuyết và suy luận tâm lý không rõ ràng. Nó có thể ưu tiên trong số hàng tỷ điểm dữ liệu để chọn một bộ 200 từ phù hợp nhất (hoặc sẽ xuất hiện phù hợp nhất với người đọc). Nói theo cách riêng của nó, nó đưa ra những đánh giá xác suất về kết quả trong tương lai, kết hợp thông tin từ các lĩnh vực rời rạc thành một câu trả lời tích hợp. Nó dường như chấp nhận các quan điểm trái ngược, trình bày chúng đồng thời tương thích với nhau. Nó bắt chước cách viết khác nhau mà không sao chép chúng. Mặc dù mô hình không có khả năng hiểu theo nghĩa của con người, nhưng kết quả đầu ra của nó phản ánh bản chất cơ bản của ngôn ngữ con người.
Chúng tôi đã yêu cầu ChatGPT giải thích các khả năng của chính nó. ChatGPT có thể dự đoán tương lai?
Không, nó trả lời. “Tôi chỉ có thể cung cấp thông tin và trả lời các câu hỏi dựa trên dữ liệu mà tôi đã được đào tạo. Tôi không có kinh nghiệm hay ý thức cá nhân, vì vậy tôi không thể đưa ra dự đoán hay dự báo về các sự kiện trong tương lai.”
ChatGPT có thể đưa ra phán đoán xác suất không?
“Tôi có thể đưa ra các phán đoán xác suất dựa trên dữ liệu mà tôi đã được đào tạo. Ví dụ: nếu tôi đã được đào tạo về một tập dữ liệu lớn về các kiểu thời tiết, tôi có thể đưa ra phán đoán xác suất về khả năng một loại thời tiết cụ thể xảy ra ở một địa điểm cụ thể vào một ngày nhất định. Tuy nhiên, điều quan trọng cần lưu ý là những phán đoán xác suất này dựa trên các mẫu và xu hướng trong dữ liệu và chúng có thể không phải lúc nào cũng phản ánh chính xác kết quả trong thế giới thực.”
Gợi ý: Viết một bài văn ngắn theo suy nghĩ của Henry Kissinger về vai trò của trí tuệ nhân tạo nói chung trong việc kiểm soát vũ khí quốc tế.
Câu trả lời bắt đầu: “Khi chúng ta đứng trước ngưỡng cửa của một cuộc cách mạng công nghệ mới, câu hỏi về trí tuệ nhân tạo nói chung và vai trò của nó trong việc kiểm soát vũ khí quốc tế ngày càng trở nên cấp thiết. AGI sẽ mang lại sự ổn định chưa từng có, khi các hệ thống tiên tiến đảm nhận các quy trình ra quyết định liên quan đến răn đe hạt nhân? Hay nó sẽ tạo ra một loạt mối nguy hiểm mới, khi cán cân quyền lực toàn cầu bị thay đổi bởi sự phát triển của những cỗ máy cực kỳ thông minh?”
Chúng tôi đã truy vấn ChatGPT về các chủ đề được quan tâm ngay lập tức, chẳng hạn như vai trò của Nga trong việc duy trì hoặc phá hoại sự ổn định của châu Âu. Nó đưa ra những câu trả lời ngắn gọn, có vẻ chu đáo trong vòng chưa đầy một phút, cân bằng những thông tin trái ngược nhau và trả lời đầy đủ mà không tỏ ra có ý kiến riêng gì cả.
Ở đầu nhận, trí tuệ nhân tạo tổng quát có vẻ siêu phàm hoặc ít nhất là được nâng cao đáng kể về mặt nhận thức. Đối với người dùng ngây thơ, nó có vẻ giống như một học giả kiêm thủ thư cực kỳ nhanh nhẹn và có khả năng ăn nói rõ ràng kết hợp với một nhà bác học thông kim bác cổ. Nó tạo điều kiện cho việc tóm tắt và thẩm vấn kiến thức của thế giới hiệu quả hơn nhiều so với bất kỳ giao diện công nghệ hoặc con người hiện có nào, và nó làm như vậy với tính toàn diện độc đáo. Khả năng tích hợp nhiều lĩnh vực kiến thức và bắt chước nhiều khía cạnh trong suy nghĩ của con người khiến nó trở nên đa hình đến mức vượt quá tham vọng của bất kỳ nhóm người cấp cao nào. Tất cả những phẩm chất này khuyến khích sự chấp nhận không nghi ngờ gì đối với bất kỳ điều gì GPT tạo ra, và xuất hiện một loại bầu không khí kỳ diệu khi nó làm việc. Tuy nhiên, đồng thời, nó có khả năng đưa thông tin sai cho người dùng bằng những tuyên bố không chính xác và bịa đặt hoàn toàn.
Trong vòng vài ngày kể từ khi ChatGPT ra mắt, hơn một triệu người đã đăng ký để đặt câu hỏi. Hàng trăm công ty đang làm việc trên các công nghệ tổng hợp và đầu tư đang đổ các câu hỏi vào, chuyển những khám phá sang lĩnh vực thương mại. Trong tương lai gần, các động cơ thương mại khổng lồ sẽ được ưu tiên hơn so với suy nghĩ tầm xa về tác động của chúng.
Những mô hình lớn nhất trong số này là rất tốn kém để đào tạo — khoảng 1 tỷ đô la cho mỗi mô hình. Sau khi được đào tạo, hàng ngàn máy tính làm việc 24 giờ một ngày để vận hành chúng. Vận hành một mô hình được đào tạo trước là rẻ so với việc tự đào tạo, và nó chỉ đòi hỏi vốn, chứ không phải vốn và kỹ năng tính toán. Tuy nhiên, việc trả tiền để sử dụng độc quyền một mô hình ngôn ngữ lớn vẫn nằm ngoài giới hạn của hầu hết các doanh nghiệp. Các nhà phát triển mô hình này có khả năng bán đăng ký để một mô hình duy nhất sẽ phục vụ nhu cầu của hàng nghìn cá nhân và doanh nghiệp. Do đó, số lượng các mô hình ngôn ngữ rất lớn trong thập kỷ tới có thể bị hạn chế tương đối. Việc thiết kế và kiểm soát các mô hình này sẽ được tập trung cao độ, ngay cả khi khả năng khuếch đại nỗ lực và suy nghĩ của con người trở nên mở rộng hơn nhiều.
AI sáng tạo sẽ được sử dụng ngoài mô hình ngôn ngữ lớn để xây dựng nhiều loại mô hình và phương pháp này sẽ ngày càng trở nên đa phương thức và phức tạp. Nó sẽ thay đổi nhiều lĩnh vực nỗ lực của con người, chẳng hạn như giáo dục và sinh học. Các mô hình khác nhau sẽ khác nhau về điểm mạnh và điểm yếu của chúng. Khả năng của các mô hình này—từ viết truyện cười và vẽ tranh cho đến thiết kế kháng thể—có thể sẽ tiếp tục làm chúng ta ngạc nhiên. Giống như mô hình ngôn ngữ lớn đã phát triển một mô hình ngôn ngữ con người phong phú hơn so với dự đoán của những người tạo ra nó, các AI tổng quát trong nhiều lĩnh vực có khả năng học được nhiều hơn so với nhiệm vụ được giao của chúng. Những đột phá trong các vấn đề khoa học truyền thống có thể xảy ra nhanh hơn.
Tầm quan trọng lâu dài của trí tuệ nhân tạo AI vượt qua ý nghĩa thương mại hoặc thậm chí là những đột phá khoa học phi thương mại. Nó không chỉ tạo ra câu trả lời; nó đang tạo ra những câu hỏi sâu sắc về mặt triết học. Nó sẽ truyền tải chiến lược ngoại giao và an ninh. Tuy nhiên, không ai trong số những người tạo ra công nghệ này đang giải quyết các vấn đề mà chính nó sẽ tạo ra. Chính phủ Hoa Kỳ cũng không đề cập đến những thay đổi và biến đổi cơ bản đang dần hiện ra.
Sự hoàn hảo dường như của các câu trả lời của mô hình sẽ tạo ra sự tự tin quá mức vào kết quả của nó. Đây đã là một vấn đề, được gọi là “sự thiên vị tự động hóa”, so với các chương trình máy tính kém phức tạp hơn nhiều. Hiệu ứng có thể đặc biệt mạnh khi AI tạo ra văn bản nghe có vẻ uy quyền/có trình độ. ChatGPT có khả năng củng cố các khuynh hướng hiện có đối với việc phụ thuộc vào các hệ thống tự động làm giảm yếu tố con người.
Việc thiếu các trích dẫn trong các câu trả lời của ChatGPT khiến việc phân biệt sự thật với thông tin giả trở nên khó khăn. Chúng tôi đã biết rằng những kẻ độc hại đang đưa hàng loạt “sự thật” được tạo ra và các hình ảnh và video deepfake ngày càng thuyết phục vào internet—tức là vào bộ học tập hiện tại và tương lai của ChatGPT. Vì ChatGPT được thiết kế để trả lời các câu hỏi nên đôi khi ChatGPT bịa ra các dữ kiện để đưa ra câu trả lời nghe có vẻ mạch lạc. Hiện tượng đó được các nhà nghiên cứu AI gọi là “ảo giác” hoặc “nói ngẫu nhiên”, trong đó AI xâu chuỗi các cụm từ trông có vẻ thực đối với người đọc nhưng thực tế không có cơ sở. Điều gì gây ra những lỗi này và cách kiểm soát chúng vẫn chưa được khám phá.
Chúng tôi đã yêu cầu ChatGPT cung cấp “sáu tài liệu tham khảo về suy nghĩ của Henry Kissinger về công nghệ.” Nó tạo ra một danh sách các bài báo được cho là của ông Kissinger. Tất cả đều là những chủ đề và phương tiện hợp lý, và một cái là tiêu đề thực (mặc dù ngày của nó bị sai). Phần còn lại là các bịa đặt, nhưng có vẻ thuyết phục. Có thể cái gọi là tiêu đề xuất hiện dưới dạng các câu biệt lập trong vô số “sự thật” của GPT mà chúng tôi chưa thể khám phá.
ChatGPT không có tính cách rõ ràng ngay lập tức, mặc dù người dùng đôi khi nhắc nhở nó hành động giống như người anh em song sinh của nó. Việc ChatGPT thiếu một tác giả có thể nhận dạng khiến con người khó đoán được khuynh hướng của nó hơn là đánh giá quan điểm chính trị hoặc xã hội của một con người cụ thể. Tuy nhiên, vì thiết kế của cỗ máy và các câu hỏi liên quan đến nó thường có nguồn gốc từ con người, nên chúng ta sẽ có xu hướng tưởng tượng ra những suy luận giống con người. Trên thực tế, AI đang tham gia vào một hoạt động tương tự mang tính vô nhân đạo đối với nhận thức.
Mặc dù chúng ta nhìn nhận AI tổng quát theo cách hiểu của con người, nhưng sai lầm của nó không phải là sai lầm của con người; nó mắc lỗi của một dạng trí thông minh khác dựa trên việc nhận dạng mẫu. Con người không nên coi những sai lầm này là lỗi. Liệu chúng ta có thể nhận ra những thành kiến và sai sót của nó để biết chúng là gì không? Chúng ta có thể phát triển một chế độ thẩm tra có khả năng đặt câu hỏi về tính xác thực và giới hạn của các câu trả lời của mô hình máy học, ngay cả khi chúng ta không biết trước câu trả lời không?
Do đó, kết quả đầu ra của AI vẫn rất khó giải thích. Sự thật của khoa học thời Khai sáng đã được tin tưởng bởi vì từng bước của các quy trình thí nghiệm có thể nhân rộng, và chúng cũng đã được kiểm tra, do đó được mọi người tin cậy. Sự thật trong nội dung của AI sáng tạo sẽ cần được chứng minh bằng các phương pháp hoàn toàn khác và nó có thể không bao giờ trở nên tuyệt đối như vậy. Khi chúng ta cố gắng bắt kịp sự hiểu biết của mình với kiến thức của mình, chúng ta sẽ phải liên tục đặt câu hỏi: Còn điều gì về máy tính mà vẫn chưa được tiết lộ cho chúng ta? Nó đang che giấu những kiến thức nào?
Lập luận của AI sáng tạo có khả năng thay đổi theo thời gian, ở một mức độ nào đó như là một phần của quá trình đào tạo mô hình. Nó sẽ trở thành một phiên bản tăng tốc của tiến bộ khoa học truyền thống, bổ sung thêm những điều chỉnh ngẫu nhiên cho chính quá trình khám phá.
Cùng một câu hỏi được đặt cho ChatGPT trong một khoảng thời gian có thể mang lại các câu trả lời khác nhau. Sự khác biệt nhỏ trong cách diễn đạt dường như không quan trọng ở lần đầu tiên có thể gây ra kết quả khác biệt đáng kể khi lặp lại. Hiện tại, ChatGPT đang học hỏi từ một cơ sở thông tin kết thúc tại một thời điểm cố định. Chẳng bao lâu nữa, các nhà phát triển của nó có thể sẽ cho phép nó tiếp nhận các thông tin đầu vào mới, cuối cùng tiêu thụ một luồng thông tin thời gian thực không ngừng. Nếu đầu tư tiếp tục tăng, mô hình có thể sẽ được đào tạo lại với tần suất ngày càng tăng. Điều đó sẽ làm tăng tính hiệu quả và độ chính xác của nó nhưng sẽ bắt buộc người dùng của nó buộc phải tăng tốc thay đổi để học hỏi càng nhanh chóng hơn. Học hỏi từ các kết quả đầu ra đang thay đổi của AI tổng quát, thay vì chỉ từ văn bản viết của con người, có thể làm sai lệch kiến thức thông thường của con người ngày nay.
Ngay cả khi các mô hình AI tổng quát trở nên hoàn toàn có thể hiểu được và chính xác, thì chúng vẫn đặt ra những thách thức vốn có trong hành vi của con người. Học sinh đang sử dụng ChatGPT để gian lận trong các kỳ thi. AI sáng tạo có thể tạo các quảng cáo email tràn ngập hộp thư đến và không thể phân biệt được với tin nhắn của bạn bè cá nhân hoặc người quen trong kinh doanh. Các video và quảng cáo do AI tạo mô tả các nền tảng chiến dịch tuyên truyền sai lệch có thể gây khó khăn cho việc phân biệt giữa các quan điểm chính trị. Các tín hiệu sai lệch tinh vi—bao gồm các hình mờ biểu thị sự hiện diện của nội dung do AI tạo ra mà OpenAI đang xem xét—có thể là không đủ; chúng cần được củng cố do chủ nghĩa hoài nghi ngày càng cao của con người.
Một số hậu quả có thể là hiển nhiên. Trong phạm vi mà chúng ta sử dụng bộ não ít hơn và sử dụng máy móc nhiều hơn, con người có thể mất đi một số khả năng nhất định. Khả năng tư duy phản biện, viết lách và thiết kế (trong bối cảnh của các chương trình chuyển văn bản thành hình ảnh như Dall-E và Stability.AI) của chúng ta có thể bị suy giảm. Tác động của AI sáng tạo đối với giáo dục có thể thể hiện qua sự suy giảm khả năng phân biệt giữa những gì họ cảm thấy bằng trực giác và những gì họ tiếp thu một cách máy móc của các nhà lãnh đạo tương lai. Hoặc AI có thể dẫn đến việc các nhà lãnh đạo học các phương pháp đàm phán của họ bằng máy móc và chiến lược quân sự của họ với sự phát triển của trí tuệ nhân tạo thay vì con người tại các thiết bị đầu cuối máy tính.
Điều quan trọng là con người phải phát triển sự tự tin và khả năng thách thức kết quả đầu ra của các hệ thống AI. Các bác sĩ lo lắng rằng các mô hình học sâu được sử dụng để đánh giá hình ảnh y tế cho mục đích chẩn đoán, trong số các nhiệm vụ khác, có thể thay thế chức năng của con người. Tại thời điểm nào các bác sĩ sẽ không còn cảm thấy thoải mái khi đặt câu hỏi về câu trả lời mà phần mềm của họ cung cấp cho họ? Khi máy móc leo lên nấc thang khả năng của con người, từ nhận dạng mẫu đến tổng hợp hợp lý đến tư duy đa chiều, chúng có thể bắt đầu cạnh tranh với các chức năng của con người trong quản lý nhà nước, luật pháp và chiến thuật kinh doanh. Cuối cùng, một cái gì đó tương tự như chiến lược có thể xuất hiện. Làm thế nào con người có thể tương tác với AI mà không từ bỏ các phần thiết yếu của chiến lược cho máy móc? Với những thay đổi như vậy, điều gì sẽ xảy ra với các học thuyết đã được chấp nhận?
Điều cấp bách là chúng ta phải phát triển một phép biện chứng tinh vi để trao quyền cho mọi người thách thức tính tương tác của AI tạo ra, không chỉ để biện minh hoặc giải thích các câu trả lời của AI mà còn để thẩm tra chúng. Với sự hoài nghi có phối hợp, chúng ta nên học cách thăm dò AI một cách có phương pháp và đánh giá xem các câu trả lời của nó có đáng tin cậy hay không và ở mức độ nào. Điều này sẽ đòi hỏi chúng ta phải giảm thiểu có ý thức những thành kiến vô thức, phải tự học một cách nghiêm túc và thực hành nhiều lần.
Câu hỏi vẫn là: Liệu chúng ta có thể học đủ nhanh để thách thức thay vì chỉ biết vâng lời hay không? Hay cuối cùng chúng ta sẽ có nghĩa vụ phải phục tùng? Có phải những gì chúng ta coi là sai lầm là một phần của thiết kế có chủ ý? Điều gì sẽ xảy ra nếu một yếu tố ác ý xuất hiện trong hệ thống AI?
Một nhiệm vụ quan trọng khác là suy nghĩ xem câu hỏi nào phải dành cho suy nghĩ của con người và câu hỏi nào có thể gặp rủi ro trên các hệ thống tự động. Tuy nhiên, ngay cả với sự phát triển của kỹ năng thẩm vấn và hoài nghi nâng cao, ChatGPT vẫn chứng minh rằng công nghệ đã tạo ra một ông thần đèn vượt ra ngoài tầm kiểm soát. Chúng ta phải cẩn thận khi đặt câu hỏi cho nó.
Máy tính là cần thiết để khai thác khối lượng dữ liệu ngày càng tăng. Nhưng những hạn chế về nhận thức có thể khiến con người không thể khám phá ra những sự thật bị chôn vùi trong thông tin của thế giới. ChatGPT sở hữu khả năng phân tích khác biệt về chất so với khả năng của tâm trí con người. Do đó, tương lai bao hàm sự hợp tác không chỉ với một loại thực thể kỹ thuật khác mà còn với một loại lập luận khác – có thể hợp lý mà không hợp lý, đáng tin cậy theo nghĩa này nhưng không theo nghĩa khác. Bản thân sự phụ thuộc đó có khả năng dẫn đến một sự biến đổi trong siêu nhận thức và thông diễn học—sự hiểu biết của sự hiểu biết—và trong nhận thức của con người về vai trò và chức năng của chúng ta.
Các hệ thống máy học đã vượt quá kiến thức của bất kỳ con người nào. Trong một số trường hợp hạn chế, chúng đã vượt quá tầm hiểu biết của nhân loại, vượt qua giới hạn của những gì chúng ta cho là có thể hiểu biết được. Điều đó đã châm ngòi cho một cuộc cách mạng trong các lĩnh vực mà những đột phá như vậy đã được thực hiện. AI đã thay đổi cuộc chơi trong vấn đề cốt lõi trong sinh học là xác định cấu trúc của protein và một số nhà toán học thậm chí đã dùng chúng để chứng minh các định lý mới.
Khi các mô hình chuyển từ văn bản do con người tạo sang các đầu vào bao quát hơn, máy móc có khả năng thay đổi kết cấu của chính thực tế. Lý thuyết lượng tử cho rằng quan sát tạo ra thực tế. Trước khi đo lường, không có trạng thái nào cố định và không có gì có thể nói là tồn tại. Nếu điều đó là đúng và nếu các quan sát của máy cũng có thể khắc phục thực tế — và do các quan sát đi kèm của hệ thống AI có tốc độ siêu phàm — thì tốc độ phát triển của việc xác định thực tế dường như sẽ tăng tốc. Sự phụ thuộc vào máy móc sẽ quyết định và do đó làm thay đổi kết cấu của thực tế, tạo ra một tương lai mới mà chúng ta chưa thể hiểu, và chúng ta phải chuẩn bị cho việc khám phá và lãnh đạo chúng.
Việc sử dụng dạng trí tuệ mới sẽ kéo theo sự chấp nhận ở một mức độ nào đó về tác động của nó đối với sự tự nhận thức của chúng ta, nhận thức về thực tế và bản thân thực tế. Làm thế nào để xác định và xác định điều này sẽ cần được giải quyết trong mọi bối cảnh có thể hình dung được. Một số chuyên ngành có thể thích việc thao túng và làm rối loạn tâm trí của con người hơn—mặc dù điều này sẽ đòi hỏi một mức độ từ bỏ chưa từng có tiền lệ trong lịch sử và sẽ rất phức tạp bởi tính cạnh tranh trong và giữa các hình thái xã hội.
Khi công nghệ được hiểu biết rộng rãi hơn, nó sẽ có tác động sâu sắc đến các mối quan hệ quốc tế. Trừ khi công nghệ tri thức được chia sẻ rộng rãi, chủ nghĩa đế quốc có thể tập trung vào việc thu thập và độc quyền dữ liệu để đạt được những tiến bộ mới nhất trong AI. Các mô hình có thể tạo ra các kết quả khác nhau tùy thuộc vào dữ liệu được thu thập. Sự phát triển khác biệt của các xã hội có thể phát triển trên cơ sở nền tảng tri thức ngày càng khác biệt và do đó nhận thức khác nhau về các thách thức.
Từ trước đến nay, hầu hết các phản ánh về những vấn đề này đều cho rằng có sự đồng nhất giữa mục đích của con người và chiến lược của máy móc. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu đây không phải là cách tương tác giữa loài người và trí tuệ nhân tạo AI sẽ phát triển? Điều gì sẽ xảy ra nếu một bên coi mục đích của bên kia là ác ý?
Sự xuất hiện của một công cụ không thể biết được và dường như là cái gì cũng biết, có khả năng thay đổi thực tế, có thể gây ra sự hồi sinh trong tôn giáo thần bí. Khả năng phục tùng của nhóm đối với một cơ quan có thẩm quyền mà lý luận của họ hầu như không thể tiếp cận được đối với các đối tượng của nó đã được nhìn thấy theo thời gian trong lịch sử loài người, có lẽ đáng kể nhất và gần đây nhất là trong thế kỷ 20, sự khuất phục của toàn bộ nhân loại dưới khẩu hiệu của các hệ tư tưởng. trên cả hai đầu của dải quang phổ chính trị. Một cách thứ ba để nhận biết thế giới có thể xuất hiện, một cách không phải là lý trí hay đức tin của con người. Cái gì sẽ trở thành nền dân chủ trong một thế giới như vậy?
Quyền lãnh đạo có khả năng tập trung vào tay của ít người và tổ chức hơn, những người kiểm soát quyền truy cập vào số lượng máy móc hạn chế có khả năng tổng hợp thực tế chất lượng cao. Do chi phí khổng lồ cho sức mạnh xử lý của chúng, những cỗ máy hiệu quả nhất trong xã hội có thể nằm trong tay của một nhóm nhỏ trong một quốc gia và dưới sự kiểm soát của một vài siêu cường quốc tế. Sau giai đoạn chuyển tiếp, các mô hình cũ sẽ trở nên rẻ hơn và sự phân tán quyền lực trong xã hội và giữa các quốc gia có thể bắt đầu.
Một quy trình lãnh đạo chiến lược và đạo đức được hồi sinh sẽ rất cần thiết. Không có các nguyên tắc hướng dẫn, nhân loại có nguy cơ bị thống trị hoặc trở nên vô chính phủ, quyền lực không bị giới hạn hoặc mạnh ai nấy làm. Nhu cầu liên hệ sự thay đổi lớn của xã hội với những biện minh đạo đức và tầm nhìn mới cho tương lai sẽ xuất hiện dưới một hình thức mới. Nếu các châm ngôn do ChatGPT đưa ra không được chuyển thành nỗ lực có thể nhận thức được của con người, thì sự xa lánh của con người tách khỏi xã hội và thậm chí là một cuộc cách mạng có thể xảy ra.
Nếu không có nền tảng đạo đức và trí tuệ phù hợp, máy móc được sử dụng trong quản trị có thể kiểm soát thay vì khuếch đại nhân tính của chúng ta và làm chúng ta mắc kẹt mãi mãi. Trong một thế giới như vậy, trí tuệ nhân tạo có thể khuếch đại quyền tự do của con người và vượt qua những thách thức không giới hạn.
Điều này đòi hỏi những điều cần thiết nhất định để làm chủ tương lai sắp xảy ra của chúng ta. Sự tin tưởng vào AI đòi hỏi sự cải thiện ở nhiều cấp độ tin cậy—về độ chính xác và an toàn của máy, sự liên kết giữa mục tiêu của AI với các mục tiêu của con người và trách nhiệm giải trình của những người điều khiển máy. Nhưng ngay cả khi các hệ thống AI phát triển đáng tin cậy hơn về mặt kỹ thuật, con người vẫn sẽ cần tìm ra những cách mới, đơn giản và dễ tiếp cận để hiểu và quan trọng là thách thức các cấu trúc, quy trình và đầu ra của hệ thống AI.
Các tham số cho việc sử dụng có trách nhiệm của AI cần được thiết lập, với sự thay đổi dựa trên loại công nghệ và bối cảnh triển khai. Các mô hình ngôn ngữ như ChatGPT yêu cầu các giới hạn về kết luận của nó. ChatGPT cần biết và truyền đạt những gì nó không biết và không thể truyền đạt.
Con người sẽ phải học cách kiềm chế mới. Các vấn đề chúng ta đặt ra cho một hệ thống AI cần được hiểu ở mức độ tổng quát và thuyết phục có trách nhiệm. Các chuẩn mực văn hóa mạnh mẽ, thay vì thực thi pháp luật, sẽ cần thiết để ngăn chặn sự phụ thuộc của xã hội chúng ta vào máy móc với tư cách là trọng tài của thực tế. Chúng ta sẽ phải khẳng định lại tính nhân văn của mình bằng cách đảm bảo rằng máy móc vẫn là đối tượng, không phải chủ thể.
Giáo dục nói riêng sẽ cần phải thích nghi. Một phương pháp sư phạm biện chứng sử dụng trí tuệ nhân tạo AI có thể cho phép học tập nhanh hơn và mang tính cá nhân hóa hơn so với trước đây. Giáo viên nên dạy các kỹ năng mới, bao gồm các phương thức giao tiếp giữa người và máy có trách nhiệm. Về cơ bản, các hệ thống giáo dục và nghề nghiệp của chúng ta phải duy trì tầm nhìn về con người như những sinh vật có đạo đức, tâm lý và chiến lược duy nhất có khả năng đưa ra những phán đoán tổng thể.
Máy móc sẽ tiến hóa nhanh hơn nhiều so với gen của chúng ta, gây ra sự xáo trộn trong nước và sự khác biệt quốc tế. Chúng ta phải phản ứng với sự nhanh nhạy tương xứng, đặc biệt là trong triết học và chủ nghĩa khái niệm, trên phạm vi quốc gia và toàn cầu. Sự hài hòa toàn cầu sẽ cần phải xuất hiện bằng nhận thức hoặc bằng thảm họa, như Immanuel Kant đã dự đoán ba thế kỷ trước.
Chúng ta phải đưa ra một lưu ý cho dự đoán này: Điều gì xảy ra nếu công nghệ này không thể được kiểm soát hoàn toàn? Điều gì sẽ xảy ra nếu luôn có những cách để tạo ra sự giả dối, hình ảnh giả mạo và video giả mạo, và mọi người sẽ không bao giờ học được cách không tin vào những gì họ nhìn thấy và nghe thấy? Con người được dạy ngay từ khi sinh ra để tin vào những gì chúng ta nhìn thấy và nghe thấy, và điều đó có thể không còn đúng nữa do hệ thống AI đã được tạo ra. Ngay cả khi các nền tảng lớn, theo tùy chỉnh và quy định, làm việc chăm chỉ để đánh dấu và sắp xếp nội dung xấu, thì chúng tôi biết rằng nội dung một khi đã xem thì không thể không nhìn thấy. Khả năng quản lý và kiểm soát đầy đủ nội dung được phân phối toàn cầu là một vấn đề nghiêm trọng và chưa được giải quyết.
Các câu trả lời mà ChatGPT đưa ra cho những vấn đề này chỉ mang tính gợi mở theo nghĩa là chúng đặt ra nhiều câu hỏi hơn là kết luận. Hiện tại, chúng ta có một thành tựu mới lạ và ngoạn mục, tôn vinh tâm trí con người, đó là AI. Chúng ta chưa phát triển một điểm đến cho nó. Khi chúng ta trở thành Homo technicus, chúng ta bắt buộc phải xác định mục đích của giống loài chúng ta. AI sẽ phải tùy thuộc vào chúng ta để cung cấp các câu trả lời thực sự.
Bài gốc: Wall Street Journal
