Đàn ông và phim đen: Tại sao phim đen lại có sức hút quá mạnh?
Chúng ta nhận được liều dopamine bất cứ khi nào chúng ta gặp được một người phụ nữ mới hấp dẫn, ngoại trừ người yêu hiện tại của chúng ta.
Dopamine và bộ não
Bộ não của chúng ta được cấu thành từ hàng tỷ tế bào gọi là các nơ-ron gửi tin nhắn cho nhau thông qua một quá trình điện-hóa. Nơ-ron truyền tin nhắn giải phóng một hóa chất được gọi là một chất dẫn truyền thần kinh vào khớp thần kinh xi-nap–không gian giữa các nơ-ron—và đến một nơ-ron tiếp nhận. Nơ-ron tiếp nhận bắt chất dẫn truyền thần kinh bằng các thụ thể của nó và sau đó tạo ra điện để nó có thể liên lạc với nơ-ron khác. Quá trình này lặp đi lặp lại hàng tỷ lần một ngày (đó là một thuật ngữ khoa học).
Những chất dẫn truyền thần kinh khác nhau giao tiếp những thứ khác nhau. Tất cả chúng đều có điểm chung: mục đích chính của chúng không phải nhằm giúp bạn trở nên “hạnh phúc” hay thỏa mãn, mà để đảm bảo rằng cơ thể bạn còn sống sót để truyền lại gen của bạn.
Một phần không thể tách rời của hệ thống não bộ để gia tăng khả năng sinh tồn và sinh sản của chúng ta là tạo ra ham muốn và động lực mạnh mẽ nhằm thực hiện hay tìm kiếm những thứ sẽ giúp chúng ta đạt được những mục đích đó. Chúng ta phải muốn ăn, chúng ta phải muốn tìm kiếm chỗ trú ẩn và chúng ta phải muốn làm tình. Dopamine là chất dẫn truyền thần kinh cho ta động lực để thỏa mãn ham muốn.
Dopamine được phóng thích bất cứ khi nào ta gặp được phần thưởng, hay “Yếu tố tăng cường tự nhiên,” giúp chúng ta tồn tại. Những thứ như thức ăn, tình dục, sự mới lạ (những thứ mới lạ có thể dẫn đến những lợi ích thúc đẩy-sinh tồn mới), và tình bạn (bạn có nhiều khả năng sống sót khi ở trong một nhóm) ngồi ở trên cùng của thang bậc củng cố tự nhiên. Một khi chúng ta gặp được một trong những phần thưởng/củng cố tiềm năng đó, thì một con đường thần kinh được tạo ra. Dopamine đóng vai trò then chốt trong hệ thống phần thưởng trong bộ não chúng ta, và thúc đẩy ta lặp lại những hành vi tương tự giúp ta đạt được những phần thưởng trước đây.
Một thứ gì đó càng có lợi cho sự tồn tại và sinh sản của chúng ta thì “dòng” dopamine mà các nơ-ron của chúng ta trải nghiệm càng lớn, và động lực thúc đẩy lặp lại hành vi đó càng lớn. Ví dụ, các loại thức ăn khác nhau giải phóng các nồng độ dopamine khác nhau. Vì tổ tiên săn bắt-hái lượm của chúng ta thường sống trong tình trạng tiệc tùng và đói nhăn răng, cho nên việc tọng càng nhiều calo càng tốt khi gặp được đồ ăn có ý nghĩa về mặt tiến hóa. Những thực phẩm giàu đường và chất béo cung cấp lợi ích lớn nhất về năng lượng, vì vậy bộ não của tổ tiên chúng ta được tiến hóa để giải phóng rất nhiều dopamine khi họ tìm thấy những thức ăn chứa nhiều đường và chất béo. Bộ não của chúng ta tiếp tục làm điều tương tự trong thế giới hiện đại, điều này giải thích tại sao khi được cho lựa chọn giữa một cái bánh burger Five Guys và một dĩa salad, bản năng của chúng ta là tìm đến burger. Dopamine thúc đẩy ta hướng tới những thức ăn ngọt và nhiều chất béo.
Kích thích tình dục và cực khoái mang đến cho hệ thống phần thưởng của bộ não chúng ta liều dopamine tự nhiên lớn nhất trong tất cả. Điều này là hợp lý. Từ góc độ tiến hóa, toàn bộ thước đo của tạo tác là sinh sản và truyền lại gen của chúng ta. Vì thế mà tìm kiếm và ham muốn tình dục nên là ham muốn tiến hóa hàng đầu của chúng ta. Liều dopamine lớn đó là kết quả từ cực khoái tiếp tục thiết lập hệ thống phần thưởng của bộ não để lặp lại bất cứ hành vi nào mà chúng ta làm để chúng ta có thể tiếp tục có được tình dục trong tương lai.
Chẳng phải là Testosterone chịu trách nhiệm cho ham muốn tình dục của tôi sao?
Trái với niềm tin phổ biến và mấy mẩu quảng cáo tào lao trên internet, không phải testosterone đóng vai trò chính trong ham muốn tình dục và khả năng cương cứng của đàn ông, mà đó là dopamine.
Testosterone đóng vai trò hỗ trợ nhiều hơn trong ham muốn tình dục của chúng ta bằng cách kích thích não bộ sản sinh ra nhiều dopamine hơn. Mặc dù T thấp có thể dẫn đến ham muốn thấp, nhưng chính vì không có đủ T để kích thích đủ dopamine cho một ham muốn tình dục lành mạnh. Do đó có khả năng một người đàn ông có mức testosterone toàn phần và tự do cao, nhưng dopamine thấp (hoặc sự nhạy cảm dopamine bị cùn đi), và do đó là ham muốn tình dục thấp hoặc không có ham muốn. Khả năng kích thích-dopamine của Testosterone cũng giải thích tại sao các công ty trị liệu thay thế testosterone quảng cáo rằng tăng T của bạn bạn có thể mang đến cho bạn nhiều năng lượng hơn và động lực để làm những việc khác trong cuộc sống. Thật ra không phải là bản thân T mà đúng hơn là dopamine mà T kích hoạt trong não bộ mới mang lại cho bạn sự thúc đẩy đó.
Sự giải phóng dopamine bắt đầu tăng cường ham muốn tình dục của bạn khi bạn nhìn thấy một người quyến rũ. Sự gia tăng này sẽ thúc đẩy bạn làm bất cứ việc gì mà nền văn hóa khuyên bạn cần làm để tán tỉnh người ấy và cuối cùng là đưa họ lên giường. Nếu bạn thuộc tuýp truyền thống thì quá trình đó có thể phải mất một thời gian. Nếu bạn là Don Juan và cô gái cũng thuộc dạng sống thoáng thì bạn có lẽ chỉ cần vài giờ là đủ. Biểu thời gian sao cũng được, nồng độ dopamine và do đó là ham muốn tình dục sẽ tiếp tục tăng lên khi bạn tiến tới thỏa mãn ham muốn của mình. Thôi thúc mạnh mẽ để giao hợp được tạo ra bởi mức độ dopamine tăng vọt khi bạn ngày càng tiến gần hơn với việc làm tình thực sự, phần nào giải thích cho những lúc mà người ta nói, “Tôi không hiểu chuyện gì đã xảy ra. Một phút trước chúng tôi còn đang ngồi trên đi văng xem Louie và phút sau thì chúng tôi đang làm tình.”
Một khi chúng ta đạt được bất kỳ phần thưởng nào mà dopamine thúc đẩy chúng ta theo đuổi, nồng độ của chất dẫn truyền thần kinh này giảm xuống. Với tình dục, nồng độ dopamine đạt tới đỉnh ngay khoảnh khắc đạt cực khoái (để giúp thiết lập bộ não của ta lại tìm kiếm tình dục trong tương lai), nhưng sau đó giảm xuống vì chúng ta đã hoàn thành mệnh lệnh sinh học của chúng ta là gieo giống. (Bộ não của bạn không biết rằng hạt giống của bạn không bao giờ vượt qua được bao cao su. Chừng nào các nơ-ron của bạn có liên quan thì nhiệm vụ của nó đã hoàn thành.) Sự sụt giảm dopamine hậu giao hợp phần nào giải thích về “giai đoạn trơ” của nam giới sau quan hệ tình dục. (Trong trường hợp bạn không biết, sau khi một người đàn ông đạt cực khoái, về mặt sinh học anh ta không thể nào đạt được cơn cực khoái nữa trong một khoảng thời gian. Có thể là vài phút, có thể là vài ngày. Tùy thuộc vào chàng trai.) Khi chúng ta đạt cực khoái, một hocmon gọi là prolactin được phóng thích nhằm ức chế dopamine. Không dopamine, không có ham muốn tình dục, và không cương cứng.
Porn, Tính mới lạ, và Hiệu ứng Coolidge
Hãy nhớ khi tôi đề cập ở trên rằng một trong những yếu tố củng cố tự nhiên được tiến hóa của chúng ta là sự mới lạ? Bộ não của chúng ta được thiết lập để tìm kiếm sự mới lạ vì những thứ mới lạ có thể mang đến lợi thế về mặt sinh tồn và sinh sản. Bất cứ khi nào chúng ta gặp được điều gì đó mới mẻ - một email mới, một thiết bị điện tử mới, một món ăn mới - chúng ta nhận được một liều dopamine, điều đó lại khiến chúng ta muốn tìm kiếm nhiều thứ mới lạ hơn. Tất cả chúng ta đều mang gen thợ săn kho báu khó mà kiềm chế được trong người. Nhờ một quá trình được gọi là thích nghi nên sự quen thuộc không mang đến liều dopamine tương tự như sự mới lạ. Sự thích nghi giải thích tại sao chiếc xe hơi mới mà chúng ta ấp ủ muốn mua suốt nhiều tháng không còn khiến ta phấn khích nữa chỉ sau vài tuần lái nó quanh thị trấn.
Chúng ta cũng nhận được liều dopamine bất cứ khi nào chúng ta gặp được một người phụ nữ mới hấp dẫn, ngoại trừ người yêu hiện tại của chúng ta. Bộ não của chúng ta được thiết lập để tìm kiếm càng nhiều đối tác tình dục khác nhau (mới lạ) càng tốt. Một lần nữa, từ góc độ sinh sản, được tiếp xúc với nhiều đối tác tình dục hấp dẫn sẽ gia tăng dopamine trong mạch phần thưởng tình dục của chúng ta, đặc biệt ở đàn ông, có vẻ hợp lý. Đối với đàn ông, mục tiêu là sinh sản với càng nhiều phụ nữ khác nhau để tạo ra càng nhiều con cháu càng tốt, với càng nhiều biến thể di truyền càng tốt để tăng huyết thống của anh ta.
Ham muốn có nhiều đối tác tình dục mới ngay cả khi bạn đã có một đối tác và luôn sẵn sàng thường được gọi là “Hiệu ứng Coolidge” sau một cuộc trò chuyện được cho là của tổng thống với vợ ông:
Truyền thuyết kể lại rằng một ngày nọ, tổng thống Coolidge và phu nhân đến thăm một trang trại gà. Trong khi tổng thống đang tham quan ở một nơi khác, thì một người nông dân cho bà Coolidge xem một con gà trống mà có thể hành sự liên tục ngày này qua ngày khác.
"Hãy kể chuyện này cho tổng thống", bà Coolidge nói với người nông dân.
Người nông dân liền kể lại cho tổng thống về sự sung mãn của con gà trống và ngài hỏi: "Lần nào cũng với cùng một con gà mái".
"Không thưa ngài, mỗi lần một con khác nhau", người nông dân trả lời.
"Hãy nói điều đó với phu nhân", tổng thống khoái trá nói.
Để hiểu được sức mạnh của Hiệu ứng Coolidge trong việc gia tăng mức độ dopamine, hãy xem xét hai thí nghiệm.
Trong thí nghiệm đầu tiên, một chú chuột đực may mắn được đặt trong một cái lồng với bốn hay năm con chuột cái. Chú ta ngay lập tức giao hợp với tất cả chuột cái cho tới khi kiệt sức. Thở hổn hển và nằm sấp trong trạng thái đê mê, chú chuột đực được các cô chuột cọ nhẹ và liếm để tiếp tục giao hợp, nhưng chú ta không đáp lại. Loài gặm nhấm không còn hứng thú với chuyện ấy nữa. Nhưng ngay khi các nhà nghiên cứu đưa vào lồng một cô chuột mới, sự cuồng nhiệt lại trỗi dậy với cô chuột mới, trong khi vẫn lờ tịt những cô chuột cũ. Khả năng quan hệ tình dục với cô chuột mới của con chuột này mặc dù trước đó nó đã chán ngấy mấy cô chuột cũ đều là do dopamine. Những cô chuột đầu tiên không còn mang đến cho chú ta những liều dopamine nữa vì giờ đây chúng đã trở thành thứ buồn chán. Đã trải nghiệm rồi. Nhưng cô chuột mới thì gây nên một đợt dâng trào dopamine do tính mới lạ và bùm! ham muốn tình dục của chú chuột đã quay lại. Hiệu ứng Coolidge giải thích tại sao con người bị cám dỗ để lừa dối, ngay cả với một người kém hấp dẫn hơn bạn đời lâu năm của họ; sức hút của sự mới lạ, bất kỳ sự mới lạ nào, có thể rất mạnh mẽ.
Một thí nghiệm tương tự đã được thực hiện để chứng minh Hiệu ứng Coolidge ở con người. Thay vì để một người đàn ông cô độc trong một căn phòng với bốn hay năm phụ nữ để quan hệ tình dục (có khả năng rất nhiều tình nguyện viên xin tham gia nhưng về mặt đạo đức sẽ dấy lên nhiều vấn đề), các nhà nghiên cứu đã cho các đối tượng thí nghiệm xem một bộ phim khiêu dâm, trong lúc đó dương vật của họ được gắn vào thiết bị đo sự hưng phấn. Sau 18 lần xem cùng một bộ phim, mức độ hưng phấn đã giảm đi đáng kể. Những anh chàng này đã thấy nhàm trước cảnh một phụ nữ quan hệ với một người đàn ông, vì thế mức dopamine sụt giảm. Nhưng ở lần xem thứ 19 và 20, các nhà nghiên cứu cho anh ta xem một clip mới và sự hưng phấn tăng vọt trở lại. Sự mới lạ tình dục gia tăng mức dopamine, điều đó làm tăng sự hưng phấn tình dục.
Porn online thay đổi bộ não của bạn như thế nào
Được rồi. Vậy tất cả những điều trên có liên quan gì đến porn trên internet?
Dopamine đóng một vai trò chủ chốt trong lý do tại sao bạn muốn xem porn. Hiểu được cách thức dopamine hoạt động và bạn sẽ hiểu được tại sao bạn lại bị porn thu hút.
Porn là một sự thay thế cho tình dục thật, nhưng bộ não của bạn thì không biết điều đó. Nó phản ứng trước một tấm ảnh của một phụ nữ khỏa thân hay một video mà trong đó người ta đang làm tình tương tự như cách nó phản ứng trước một phụ nữ khỏa thân ngoài đời thực hay bạn đang thực sự làm tình. Khi gặp những hình ảnh khiêu dâm, bộ não của bạn sẽ tăng mức dopamine để khiến bạn tìm kiếm cực khoái—cho dù cơn cực khoái đó được thúc đẩy với người khác hay là tự thủ dâm.
Dopamine cũng lý giải tại sao những thể loại porn nào đó lại lôi cuốn hơn những thể loại khác, và làm sao mà trong những trường hợp cực đoan đàn ông lại thích xem porn hơn tình dục thật.
Một bức hình tĩnh của một phụ nữ khỏa thẫn sẽ tăng mức độ dopamine khi bạn lần đầu tiên nhìn thấy nó, nhưng sau một thời gian, cũng lại bức hình ấy nhưng không còn kích thích được bạn nữa. Bộ não của bạn đã trở nên quen thuộc với kích thích đó. Để có được cảm giác hứng tình trở lại, bạn cần gia tăng nồng độ dopamine bằng cách tiêm thêm nhiều thứ mới lạ vào những tưởng tượng tình dục của bạn bằng một tấm hình mới của một phụ nữ khỏa thân khác.
Nhưng theo thời gian, chỉ đơn giản nhìn hình của một phụ nữ khỏa thân sẽ không làm bạn hứng tình. Bạn cần nhiều hơn nữa. Bạn nhận được một dòng dopamine lớn hơn bất cứ khi nào bạn thấy những người ta đang làm tình trong một video porn vì hành động trực tiếp kích hoạt tế bào thần kinh gương của bạn, khiến bạn có cảm giác như bạn là người đang làm tình. Kích thích càng mạnh thì liều dopamine đến hệ thống phần thưởng càng lớn, và do đó bạn càng có nhiều ham muốn xem video porn đó.
Nhưng như nghiên cứu trên cho thấy, sau khi xem đi xem lại nhiều lần thì ngay cả một bộ phim khêu gợi nhất cũng có thể giống như đang xem một bộ phim tài liệu nhàm chán. Nó sẽ không mang đến liều dopamine tương tự mà bạn nhận được khi lần đầu tiên bạn xem nó, và cuối cùng sẽ không còn làm bạn hưng phấn. Một lần nữa, điều này là do sự quen thuộc. Để hứng tình trở lại, bạn cần tăng mức dopamine bằng cách xem một thứ mới mẻ khác, dù nó là một video với một phụ nữ mới hay một video với một số hành vi tình dục mới mà bạn chưa từng xem trước đây. Thêm vào sự mới lạ, làm tăng dopamine, và cơn hứng tình sẽ quay lại.
Bạn có lẽ đã nhận ra một điểm đặc trưng ở đây: sự mới lạ. Porn mang đến sự mới lạ tình dục mà dopamine đã thiết lập cho bạn để kiếm tìm. Bạn càng tìm được nhiều trải nghiệm tình dục mới, bạn sẽ nhận được nhiều dopamine hơn, điều đó lại càng củng cố ham muốn tìm kiếm thêm nhiều trải nghiệm tình dục mới lạ. Sự dễ dàng tiếp cận của Porn đến những “trải nghiệm” mới phần nào là thứ làm cho nó trở nên quá cuốn hút.
Trước khi có internet thì đây không phải là vấn đề. Khi một người đàn ông trong thời đại tiền internet trở nên quen thuộc với cuốn tạp chí “khiêu dâm” của mình thì anh ta phải cuốc bộ đến cửa hàng sách dành cho người lớn hay cửa hàng tiện lợi ở thị trấn để mua một tạp chí mới. Nếu anh ta muốn xem một bộ phim khiêu dâm thì anh ta phải đến một rạp chiếu phim XXX hay có lẽ là một gian hàng bán tạp chí khiêu dâm. Dù là mua tạp chí hay xem phim thì anh ta phải rất khó khăn mới tiếp cận được porn, cộng với nguy cơ bị bắt gặp và bẽ mặt. Ngay cả khi anh ta có thể dùng dịch vụ giao tạp chí và video đến tận nhà, điều đó có lẽ chỉ diễn ra một hay hai lần một tháng. Nếu anh ta có con, thì anh ta phải tìm một nơi để giấu tài liệu và sau đó tìm thời điểm thích hợp không có thành viên gia đình nào luẩn quẩn bên anh ta để anh ta có thể lôi bộ sưu tập của mình và xem nó một cách kín đáo. Một lần nữa, việc này thật nhiêu khê.
Dù porn mang đến một số sự mới lạ về tình dục thời đó, nhưng có những rào cản được đặt ra bởi công nghệ (hoặc thiếu nó) và những tập tục xã hội khiến cho việc tiếp cận với phim khiêu dâm mới lạ trở nên khó khăn và mất nhiều thời gian. Vì những liều dopamine đến từ sự mới mẻ không dễ dàng có được, cho nên việc đàn ông bị nghiện phim porn là điều rất khó xảy ra và hầu hết đàn ông thời đó không gặp phải nhiều vấn đề như những người xem porn thời hiện đại.
Chuyển nhanh đến thời nay. Nhờ có internet mà bạn có vô số phim khiêu dâm luôn sẵn sàng 24/7. Dopamine tăng vọt do sự mới lạ tình dục chưa bao giờ dễ dàng đạt được hơn thời buổi bây giờ. Không còn phải cuốc bộ đến cửa hàng sách dành cho người lớn, không cần phải tốn nhiều thời gian để giấu tài liệu porn của bạn. Chỉ cần lưu nó vào laptop hoặc điện thoại ở chỗ riêng tư trong nhà bạn hay tại phòng tắm ở nơi làm việc. Bạn có thể mở nhiều tabs trong trình duyệt với nhiều trang web khiêu dâm khác nhau trình bày một loạt đối tác tình dục ảo khác nhau. Như Gary Wilson lưu ý trong cuốn sách Your Brain on Porn, “trong 10 phút, bạn có thể ‘trải nghiệm’ nhiều đối tác tình dục mới lạ hơn tổ tiên săn bắt-hái lượm của bạn trải nghiệm trong suốt một cuộc đời.”
Internet porn không chỉ cho bạn tiếp cận được nhiều “đối tác” tình dục mới lạ mà còn cả những trải nghiệm tình dục mới lạ. Bạn không chỉ giới hạn ở việc xem một cặp đôi quan hệ theo kiểu truyền thống mà còn có thể xem một loạt hành vi tình dục khác. Cũng giống như việc nhìn thấy các đối tác tình dục mới làm tăng mức dopamine, thì việc xem những tư thế quan hệ khác nhau cũng có tác động y như vậy. Nồng độ dopamine cũng tăng vọt khi chúng ta xem những thứ gây sốc hay quá ghê tởm. Trải nghiệm cảm xúc mà chúng ta có càng mãnh liệt khi ta xem porn thì càng có nhiều dopamine được giải phóng vào hệ thống phần thưởng của não bộ chúng ta. Đó là nguyên do tại sao bạn có thể thấy bản thân càng ngày càng tìm kiếm những phim porn quái dị hơn cho dù bạn thấy chúng thật ghê tởm. Bạn trải nghiệm được tất cả những thứ mới lạ này chỉ bằng một cú nhấp chuột. Khi bạn trải nghiệm ngày càng nhiều đợt dopamine đến hệ thống phần thưởng của bạn với những thể loại porn mới, những kết nối trong mạch phần thưởng của bộ não bạn được củng cố thêm, gia tăng ham muốn tìm kiếm thêm nhiều trải nghiệm tình dục mới lạ hơn của bạn. Cái chu trình này cứ thế liên tục lặp lại.
Khả biến thần kinh (Neuroplasticity) hay Tại sao bạn lại có thôi thúc muốn xem Porn bất cứ khi nào bạn thấy buồn chán hoặc mở trình duyệt web của bạn
Vậy dopamine là thứ thúc đẩy bạn muốn xem porn. Và nhờ internet, bạn có thể truy cập vào một loạt “trải nghiệm” tình dục không giới hạn khi xem, bắn ra hết đợt dopamine này đến đợt dopamine khác trong bộ não, điều đó thúc đẩy bạn tìm kiếm ngày càng nhiều phim porn hơn.
Đồng thời, những dòng dopamine đó cũng củng cố các kết nối thần kinh chịu trách nhiệm cho hành vi giúp cho những chất dẫn truyền thần kinh đó liên tục chảy đến.
Porn tái thiết lập bộ não của bạn theo nghĩa đen
Bạn có lẽ đã từng nghe đến câu “Nơ-ron nào hoạt động cùng nhau sẽ liên kết với nhau." Nó mô tả rất đúng về cách thức chúng ta học hỏi. Tất cả mọi thứ bạn biết–cách đi bộ, cách ném bóng, ai giành chiến thắng World Series năm 1989—được tạo thành từ các nơ-ron liên kết với nhau bắn điện đồng bộ với nhau. Kết nối càng mạnh thì bạn càng ít phải nghĩ đến chuyện thực hiện hay nhớ lại những thứ mà bạn đang cố nhớ lại. Chẳng hạn, bạn không cần phải nghĩ về chuyện đi bộ, vì các nơ-ron liên quan đến chuyện đi bộ đã có một kết nối mạnh, bắt đầu được hình thành khi bạn còn là đứa bé. Tuy nhiên, cố gắng nhớ lại thông tin cho một bài kiểm tra lịch sử mà bạn vừa mới nhồi nhét vào đầu tối hôm trước có thể rất khó khăn vì các nơ-ron liên quan trong ký ức đó chưa liên kết với nhau đủ để tạo ra một kết nối mạnh.
Nơ-ron nào hoạt động cùng nhau sẽ liên kết với nhau cũng chính là cách mà thói quen của chúng ta được hình thành. Khi bạn có được một liều dopamine sau khi nhận được một số phần thưởng, dù đó là thức ăn hay tình dục hay sự mới lạ, bộ não bạn đang liên kết các nơ-ron với nhau để đạt được phần thưởng, để bạn sẽ lặp lại quá trình và có thể lại nhận được phần thưởng trong tương lai. Sự tái thiết lập này bao gồm việc liên kết các tín hiệu và hành vi dẫn đến một phần thưởng tương ứng.
Kết nối tín hiệu-hành vi-phần thưởng này là cái mà tác giả Charles Duhigg gọi là “Vòng lặp Thói quen,” và hiểu được nó có thể rất hữu hiệu trong việc giúp bạn hiểu được thói quen xem porn của bạn (và bỏ nó).
Các nhà nghiên cứu thói quen chỉ ra rằng hầu hết mọi tín hiệu (thứ nhắc nhở hay kích hoạt bộ não bạn tìm kiếm một phần thưởng thông qua một hành vi nhất định) rơi vào một trong năm loại sau:
- Địa điểm
- Thời gian
- Trạng thái cảm xúc
- Người khác
- Hành động ngay trước đó
Một lần nữa, bộ não của bạn đang chú ý đến các tín hiệu liên kết với phần thưởng. Một khi nó nhận ra tín hiệu, dopamine được giải phóng để làm bạn khao khát và muốn làm bất cứ việc gì cần thiết để có được phần thưởng. Hãy nghĩ về con chó của Pavlov ở đây. Vào đầu thí nghiệm, chỉ cần nhìn thấy thức ăn cũng đủ khiến con chó chảy nước bọt. Nhưng rồi sau đó chúng được làm quen với tín hiệu của một máy đếm nhịp, và chẳng bao lâu sau chỉ cần âm thanh đó cũng có thể làm chúng tiết nước bọt chờ phần thưởng.
Với porn thì tín hiệu gắn liền có thể là ngồi xuống trước máy tính của bạn lúc đêm khuya khi tất cả mọi người đang ngủ. Nếu bạn là John Mayer, tín hiệu sẽ là đang năm trên giường khi bạn mới thức dậy vào buổi sáng. Đối với nhiều đàn ông, đang nằm trên giường ngay trước khi họ đi ngủ là một tín hiệu. Tình cờ nhìn thấy một tấm hình khiêu dâm trong khi đang lướt Tumblr có thể là một tín hiệu để bắt đầu tìm kiếm nhiều nội dung khiêu dâm hơn. Chết tiệt, chỉ cần ghé thăm Tumblr có thể là một tín hiệu để bắt đầu tìm kiếm nhiều porn hơn.
Tín hiệu không nhất thiết phải từ bên ngoài. Tín hiệu để tìm đến porn phổ biến nhất là trạng thái cảm xúc. Nhiều đàn ông thấy bản thân họ đang lướt các trang khiêu dâm khi họ trầm cảm hay buồn chán hay thậm chí bị mất tập trung. Đối với họ, khoái lạc của porn mang lại sự giải toả khỏi những cảm xúc khó chịu đó.
Một khi tín hiệu kích hoạt việc sản sinh dopamine làm tăng động lực xem phim porn của bạn, một thói quen hành vi được tự động bắt đầu. Một thói quen là một hành vi hoặc tập hợp hành vi đưa bạn đến phần thưởng là cực khoái. Giả sử tín hiệu để xem porn của bạn là khi bạn đang ngồi trước màn hình máy tính vào đêm khuya sau khi mọi người đã đi ngủ. Một khi điều đó xảy ra, mà không phải nghĩ đến nó, bạn mở trình duyệt web của bạn (tất nhiên là ở chế độ ẩn danh) và mở ngay trang PornHub để bắt đầu một buổi lướt các trang web khiêu dâm và thủ dâm. Mạch tín hiệu--hành vi/thói quen--phần thưởng được hoàn thiện. Bộ não bạn giải phóng một lượng lớn dopamine ngay lúc cực khoái, củng cố những kết nối thần kinh gắn liền với tín hiệu, thói quen, và phần thưởng để lần tới bạn có tín hiệu tương tự (ngồi trước máy tính của bạn vào đêm khuya), bạn sẽ nôn nóng muốn khởi động thói quen xem nhiều phim porn hơn. Lặp đi lặp lại chu trình này trong khoảng thời gian vài ngày hay vài tuần, và bạn tạo cho mình một kết nối thần kinh vững mạnh khiến bạn xem porn mà không thật sự nghĩ đến nó. Đó là cách mà porn có thể trở thành một thói quen mạnh mẽ hay thậm chí một chứng nghiện.
Tóm tắt
Lý do porn quá cuốn hút là do dopamine. Dopamine là thứ khiến chúng ta ham muốn hoặc tìm kiếm những phần thưởng có lợi về mặt tiến hóa. Tình dục là chất tăng cường tự nhiên mạnh mẽ nhất của hành vi và giải phóng lượng dopamine nhiều nhất trong não bộ khi chúng ta đạt được cực khoái. Bộ não của chúng ta không phân biệt được giữa những tưởng tượng tình dục do phim porn gây ra và tình dục thật, vì vậy chúng ta đều nhận được cùng một dòng dopamine lớn và động lực mạnh mẽ tương tự để đạt được cực khoái, với porn cũng như khi ta quan hệ tình dục ngoài đời thật. Về cơ bản, khi bạn xem phim porn, bộ não của bạn nghĩ rằng bạn là một thành viên bộ lạc anh hùng trên thảo nguyên, và đang gào thét “Làm tốt lắm! Hãy gieo giống! Hãy gieo giống!” khi trong thực tế, bạn đang khom lưng trước máy tính, ánh sáng của màn hình chiếu vào ánh nhìn chết chóc của bạn, khi bạn đang siết chặt khăn giấy.
Chúng ta càng quen thuộc với một kích thích thì bộ não của ta càng giải phóng ít dopamine hơn. Để nhận được liều dopamine giống như trước đòi hỏi phải tìm kiếm những cảnh tình dục mới, và phim khiêu dâm thời internet tốc độ cao mang lại điều này. Việc dễ dàng truy cập vào một loạt cảnh sex và hành vi tình dục mới lạ khiến cho nội dung khiêu dâm internet trở nên lôi cuốn và hấp dẫn hơn nhờ những liều dopamine mà bộ não của bạn nhận được mỗi lần bạn nhấp chuột vào một clip hay hình ảnh khiêu dâm mới.
Dopamine không chỉ tạo ra ham muốn lướt web khiêu dâm, mà nó còn tăng cường các kết nối thần kinh trong mạch phần thưởng của bạn, chịu trách nhiệm cho những hành vi dẫn dắt bạn tìm kiếm porn và thủ dâm. Bộ não của bạn đi đến việc gắn liền những tín hiệu bên trong hoặc tín hiệu từ môi trường nhất định với phần thưởng là cực khoái để rồi bất cứ khi nào bạn gặp phải những tín hiệu đó thì một thói quen hành vi được khởi tạo dẫn bạn tìm đến trang porn yêu thích của bạn. Bộ não của bạn giải phóng nhiều dopamine hơn để đáp lại việc xem porn và có được cực khoái từ nó, điều đó lại càng củng cố thêm cho mạch thần kinh tín hiệu-thói quen-phần thưởng, khiến cho việc lướt web khiêu dâm trở thành một thói quen cực kỳ khó bỏ.
Phần 2
Những cạm bẫy của Phim đen
Những năm gần đây, ngày càng nhiều đàn ông trẻ–theo tôn giáo và vô thần—công khai rằng họ cảm thấy nghiện nội dung khiêu dâm trên internet. Hàng ngàn người đang lấp đầy trên các diễn đàn online về từ bỏ porn để thảo luận về những khổ sở của họ, trải lòng với những người hoàn toàn xa lạ thay vì bạn bè và gia đình của họ. Nó làm hao mòn cuộc đời họ và ảnh hưởng đến việc học tập, làm việc và các mối quan hệ. Thời gian lẽ ra dành để theo đuổi các mục tiêu của họ thì thay vào đó lại dành cho việc ngồi trước màn hình đang phát sáng với một hộp khăn giấy Kleenex. Một số đàn ông báo cáo rằng họ thích thủ dâm khi xem phim porn hơn là quan hệ tình dục với một phụ nữ ngoài đời thật. Trên thực tế, ngày càng nhiều đàn ông trẻ khỏe mới ngoài 20 tuổi đã đi khám bác sĩ để xin Viagra vì họ không còn khả năng cương cứng hay duy trì sự cương cứng với bạn tình. Nhiều người trong số đó từng xem rất nhiều phim porn trên internet.
Thật đáng lo ngại, họ thông báo rằng họ thấy mình hứng tình trước porn, như các cảnh cưỡng hiếp tập thể, khi việc xem porn của họ tăng lên. Họ muốn dừng lại vì, bằng vào cảm tính, những nội dung đó làm họ thấy ghê tởm, nhưng họ cảm thấy họ buộc phải xem những thứ đó vì nó là cách duy nhất mà họ có thể có cảm giác hứng tình.
Nội dung khiêu dâm trên internet cực kỳ lôi cuốn và hình thành thói quen nhờ sự dễ dàng truy cập vào một loạt các video không giới hạn. Nhưng vì bản chất của nội dung khiêu dâm trên internet, nó có thể gây ra một loạt các vấn đề vượt xa ham muốn mãnh liệt phải xem nó sau khi mọi người đã đi ngủ.
Trong thế giới của sinh học tiến hóa và tâm lý con người, người ta đã chứng minh rằng động vật và con người thường sẽ ưa thích các phiên bản được phóng đại của một kích thích phần thưởng hơn so với phiên bản mà chúng gặp trong tự nhiên, và—tới phần hay nhất đây—ngay cả khi việc bị thu hút trước phiên bản phóng đại của kích thích là có hại về mặt tiến hóa và sinh sản. Đây được gọi là một kích thích siêu thường (supernormal stimulus) Đọc ở đây
Chúng ta sẽ gặp nhiều ví dụ về điều này ở vương quốc động vật: Những con chim sẻ đậu và chăm sóc cho những quả trứng giả giống với quả trứng thật của chúng nhưng lớn hơn và có màu sắc bắt mắt hơn và có nhiều dấu hiệu phóng đại hơn. Những con cá gai đực sẽ phớt lờ đối thủ thật của nó để tấn công con cá gỗ được sơn màu đỏ sặc sỡ hơn ở phần bụng. Những con bọ cánh cứng đực sẽ thích giao phối với một nắp chai bia hơn là với những con bọ cái thật vì cái nắp trông giống như một phiên bản phóng đại của đối tác giao phối tự nhiên của chúng.
Chúng ta thấy kích thích siêu thường cũng ảnh hưởng đến con người. Thức ăn nhanh là một kích thích siêu thường của những thực phẩm chứa nhiều muối, đường và chất béo mà bộ não của chúng được tiến hóa để thèm khát. Trên thực tế, như cuốn sách Salt Sugar Fat nhấn mạnh, các công ty thực phẩm đã chi hàng triệu đôla tạo ra thực phẩm với sự kết hợp hoàn hảo của những nguyên liệu này. Những thực phẩm kích thích siêu thường này được thiết kế nhằm kích hoạt “điểm cực mãn” của chúng ta–gây ấn tượng cực kỳ thơm ngon đồng thời kích thích ta ăn nhiều hơn. Hãy nghĩ về cảm giác khi ăn một gói khoai tây chiên Dorito, và cảm giác của vị muối, đường và béo trên lưỡi bạn; khi một miếng đã tống xuống cổ họng, bạn ngay lập tức muốn ăn thêm miếng nữa.
Trong lĩnh vực tình dục và porn, nam giới (nói chung) thích các phiên bản phóng đại của những đặc điểm nữ giới—ngực to, eo nhỏ, hông to. Trang điểm được thiết kế và áp dụng nhằm làm nổi bật và phóng đại các đặc điểm trên khuôn mặt của phái nữ khiến đàn ông thấy hấp dẫn như mắt và môi.
Lý do khả dĩ kích thích siêu thường lại quá cuốn hút hơn cả những kích thích tự nhiên chán ngắt là do—bạn đoán xem—anh bạn cũ của chúng ta, dopamine. Nhiều dopamine được giải phóng khi chúng ta gặp phải một kích thích siêu thường hơn là với những phần thưởng được tìm thấy trong tự nhiên.
Porn là kích thích siêu thường tột cùng của ham muốn tình dục được tiến hóa theo tự nhiên của chúng ta. Bắt đầu nhé, porn thường bao gồm những phiên bản phóng đại của cơ thể đàn ông và phụ nữ đang thực hiện các phiên bản tình dục phóng đại, ví dụ, phụ nữ với bộ ngực bự như trái dưa đang rên la trong những màn làm tình marathon với không chỉ với một mà hai hay nhiều người đàn ông có của quý khổng lồ dựng đứng một cách nhân tạo nhờ tiêm Caverject (thuốc gây cương). Nếu điều đó không phải là một kích thích siêu thường thì tôi không biết gọi nó là cái gì nữa đây.
Cường độ thị giác mà video porn mang đến trong những hình ảnh tĩnh hay những tưởng tượng tình dục được sản sinh trong tâm trí, và sự đa dạng không giới hạn của những bộ phim đó chỉ bằng một cái nhấp chuột, và bạn đã có được một công thức cho một kích thích siêu-siêu-thường. So với phụ nữ bình thường và tình dục bình thường, porn trên mạng có thể cung cấp các liều dopamine mạnh mẽ hơn, khiến nó trở nên đáng thèm khát hơn nhiều.
Cũng giống như cơ thể chúng ta không được tiến hóa cho chế độ ăn gồm khoai tây chiên Doritos snack Twinkies, bộ não của chúng ta cũng không được tiến hóa cho những đợt dâng trào dopamine ồ ạt mà phim porn ngày nay mang đến. Để bảo vệ bản thân khỏi sự gia tăng dopamine một cách trái tự nhiên, bộ não sẽ giảm số lượng của các thụ thể dopamine trong các nơ-ron liên quan đến phần thưởng tình dục. Và đây là lúc chúng ta gặp phải vấn đề với việc xem porn quá mức.
Các vấn đề về cảm xúc và nhận thức tiềm ẩn của việc thường xuyên xem Porn
Nhu cầu cần tìm thấy kích thích phù hợp để có cảm giác hứng tình.
Khi có ít thụ thể dopamine hơn, như đã nói ở trên, người xem porn không thể cảm nhận được toàn bộ sức mạnh của hiệu ứng của chất dẫn truyền thần kinh. Các thụ thể trở nên chai sạn đi. Do đó để có được sự hứng khởi và phần thưởng tương tự, người xem porn phải tìm kiếm thêm một số phim mới cung cấp mức độ kích thích giống như trước. Vì vậy một người dùng chuyển từ các cảnh sex trên các chương trình truyền hình cáp, đến các trang web porn không chuyên hạng nặng. Nhưng sau một thời gian việc đó không còn mang lại hiệu quả nữa, vì thế anh ta lại bắt đầu tìm kiếm lại. Nhiệm vụ tìm kiếm đúng cảnh sex để cương cứng có thể ngày càng mất nhiều thời gian hơn, khi anh ta nhấp chuột qua hàng trăm trang web và các thư mục để tìm cảnh mà anh ta nghĩ là sẽ có hiệu quả. Đó là cái mà Mayer đã gọi trong cuộc phỏng vấn của anh (đã kể ở trên) với tạp chí Playboy, “cuộc đi săn”:
“Nội dung khiêu dâm trên Internet rõ ràng đã thay đổi những kỳ vọng của thế hệ của tôi. Làm sao bạn có thể liên tục tổng hợp được một cơn cực khoái dựa trên hàng tá cuộc đi săn đó? Bạn đang tìm kiếm một bức ảnh trong số 100 bức ảnh mà bạn thề sẽ là một thứ giúp bạn thỏa mãn, và bạn vẫn chưa kết thúc. 20 giây trước bạn tin rằng tấm ảnh đó là bức hình nóng bỏng nhất mà bạn từng xem, nhưng bạn quăng nó đi và tiếp tục cuộc đi săn của bạn và lại tiếp tục khiến bản thân trễ giờ làm.”
“Cuộc đi săn ngắn” hằng ngày không chỉ tốn thời gian mà còn có thể gây ra rắc rối khi bạn đang cố gắng để đạt được cực khoái trong đời sống thực và “cuộc đi săn” duy nhất mà bạn phải làm là người phụ nữ bên dưới bạn.
Chuyển sang những loại porn ngày càng quái dị hơn
Đối với nhiều đàn ông, ngay cả việc tìm thấy cảnh “hoàn hảo” của bộ phim khiêu dâm “bình thường” chẳng còn kích thích được họ nữa. Các thụ thể dopamine của họ đã quá chai sạn nên họ cần thứ gì nặng đô hơn nhiều, và họ sớm khám phá ra những phim porn gây sốc, và trong nhiều trường hợp thậm chí là phi pháp (cưỡng hiếp, giao hợp với động vật, khiêu dâm trẻ em) vừa khiến họ cảm thấy tội lỗi và hứng tình. Với chút ngần ngại, và với nỗ lực đưa mức độ dopamine của họ quay trở về như cũ, họ nhấp chuột vào những nội dung vượt xa một trải nghiệm tình dục bình thường. Và nếu bạn nghĩ rằng chúng là những ví dụ “cực đoan” thì hãy nghĩ lại đi: có tới 88% trong tất cả các cảnh của video porn bao gồm một số kiểu gây hấn, có thể là đánh, bịt miệng, tát, thóa mạ…; một từ gây sốc chiếm tới ⅓ tổng số lượt tìm kiếm về porn trên internet là từ “teen” và nó là từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất cho loại phim porn theo thống kê của PornHub; và thật đáng buồn, Tổ chức tầm nhìn Internet báo cáo rằng nội dung khiêu dâm trẻ em là một trong những “ngành kinh doanh” đang phát triển nhanh nhất trên internet, với số lượng người xem tăng hơn 1000% trong mười năm qua.
Tại sao lại thế? Vâng, việc sản xuất dopamine bùng cháy khi chúng ta trải nghiệm những cảm xúc dữ dội, và điều đó bao gồm những thứ giật gân, lo lắng và tội lỗi. Thêm những cảm xúc-sản sinh dopamine đó vào một thứ vốn đã kích thích-dopamine như tình dục, và bạn có được một công thức cho sự hứng tình bởi những loại porn ngày càng quái dị. Khi đàn ông trở nên chai sạn trước một thể loại porn thì họ buộc phải tiếp tục tìm kiếm ngày càng nhiều thể loại hình tượng gợi dục gây sốc và phóng đại để có được cảm giác phê pha tương tự như trước đây.
Rối loạn cương dương và những vấn đề tình dục khác
Dopamine đóng một vai trò lớn trong ham muốn tình dục, libido, và khả năng cương cứng và duy trì cương cứng của chúng ta. Giảm dopamine hay làm chai sạn thụ thể dopamine, và không còn cương cứng được nữa. Và đó chính xác là điều đang diễn ra với ngày càng nhiều đàn ông trẻ đang tiêu thụ quá mức nội dung porn trên internet. Cơn lũ dopamine không ngớt rốt cuộc sẽ làm giảm các thụ thể của não bộ đối với chất dẫn truyền thần kinh này, đến lượt nó sẽ làm cùn hưng phấn tình dục khi họ thực sự muốn làm tình với một con người.
Vì những người đàn ông trẻ đó đã tự điều kiện hóa bản thân họ để bị kích thích bởi một phiên bản tình dục-kích thích siêu thường, tình dục bình thường (loại mà chúng ta được tiến hóa) không còn kích thích được ta nữa. Nhiều đàn ông báo cáo rằng họ phải xem phim porn trước và/hoặc trong lúc làm tình với đối tác của họ, có như vậy thì họ mới cương cứng nổi. Nếu nội dung porn không có sẵn trong lúc họ làm tình thì họ phải tái diễn lại những hình ảnh trong phim porn trong tâm tưởng để duy trì được sự cương cứng. Hơn thế nữa, nhiều đàn ông thông báo trên các diễn đàn và với bác sĩ của họ rằng họ không còn có thể đạt cực khoái khi quan hệ thực sự. Họ có thể nhấp nhiều giờ mà không xuất tinh. Dù cái ý tưởng rằng bạn có thể kéo dài được lâu đến thế nghe có vẻ tốt trên lý thuyết, nhưng không thể đạt được cực khoái với nửa kia có thể tạo ra những vấn đề quan trọng trong mối quan hệ của bạn (đó là chưa kể đến sự khó chịu về mặt cơ thể của cô ấy). Cực khoái ở cả nam và nữ giải phóng một lượng lớn các hocmon mạnh mẽ như oxytocin và prolactin giúp một cặp đôi gắn kết với nhau. Song quan hệ mà thường xuyên và vô tình kết thúc không có cực khoái gần như chắc chắn sẽ gây thất vọng và tạo ra khoảng cách giữa hai người.
Thêm nữa, một người phụ nữ không thể kích thích hay làm thỏa mãn người đàn ông của cô ấy có khả năng sẽ thấy bản thân cô không còn quyến rũ hay đáng khao khát đối với anh ta, điều đó có thể là một đòn nặng nề lên cảm giác về giá trị bản thân của cô. Và cô ấy quả thực đã đúng khi cảm thấy bất an: các nghiên cứu cho thấy những ai xem porn sẽ thấy người yêu của họ kém hấp dẫn. Nhưng các vấn đề tiềm tàng trong mối quan hệ không dừng ở đó….
Sự căng thẳng trong mối quan hệ do sự chênh lệch về kỳ vọng
Các nghiên cứu về tác động của việc đàn ông xem phim porn lên sự thân mật và thỏa mãn tình dục trong mối quan hệ của họ đã phát hiện thấy nó gần như đều là tiêu cực. Ảnh hưởng tiêu cực này nảy sinh trên nhiều phương diện:
Đầu tiên, thiên hướng xem porn của một anh chàng có thể khiến người yêu của anh ta cảm thấy cô kém hấp dẫn–như cô chẳng thể sánh bằng những gái xinh kích thích-siêu thường trong các video yêu thích của bạn trai cô. Khi những phụ nữ đại học được khảo sát, những người cảm thấy chuyện bạn trai họ xem porn là có vấn đề đã báo cáo về lòng tự trọng, chất lượng mối quan hệ và sự thỏa mãn tình dục thấp hơn.
Thứ hai, APA báo cáo rằng việc xem phim porn của đàn ông “gắn liền với chất lượng tình dục thấp hơn ở cả đàn ông và đối tác của họ” cũng như “mức độ thân mật tình dục thấp hơn trong các mối quan hệ ngoài đời thực của họ.” Điều này đặc biệt đúng khi một người nào đó xem porn ở mức độ cao, vì xu hướng này dẫn đến sự rút lui về cảm xúc và “gia tăng bí mật, ít thân mật và nhiều chán nản hơn.” Các nhà tâm lý học không chắc liệu việc xem nhiều porn gây ra những hậu quả tiêu cực đó, hay có tương quan với chúng; liệu việc xem porn khiến mối quan hệ gặp trục trặc, hay là mối quan hệ vốn đã trục trặc rồi, khiến người đàn ông tìm đến porn để thỏa mãn tình dục? Họ cho rằng có khả năng là cả hai, và các yếu tố rốt cuộc lại dung dưỡng cho nhau: “Nếu mối quan hệ của một cặp đôi vẫn không có tiến triển gì thêm, người đàn ông có thể xem nhiều porn hơn để lấp đầy khoảng trống. Một số phụ nữ có thể cảm thấy bị đe dọa hoặc hoang mang bởi phản ứng đó. Họ thường thông báo rằng cảm thấy kém hấp dẫn, như thể họ chẳng bao giờ có thể sánh bằng những nữ diễn viên xếp hạng-X. Kết quả: ít sex hơn, xem porn nhiều hơn và một mối quan hệ tiếp tục lung lay.”
Một cách khác mà porn có thể gây trở ngại cho những mối quan hệ lành mạnh và bền vững đó là nó có thể dạy cho bạn những hành vi tình dục phi thực tế mà bạn hay đối tác của bạn không thấy thoải mái với chúng. Một trong những cách đầy quyền năng nhất mà ta học cách làm chuyện gì đó là bằng cách quan sát người khác. Đây là nhờ các tế bào thần kinh gương. Nếu giáo dục tình dục của bạn phần lớn đến từ việc xem nội dung khiêu dâm hạng nặng trên internet, thì bạn có lẽ, ý thức được hay không, học được những thứ mà bạn tin là đời sống tình dục “bình thường” từ nó.
Trong porn, người phụ nữ gào thét ngây ngất sau khi một anh chàng xuất tinh lên mặt cô. Điều đó làm bạn hứng tình và người phụ nữ trong video có vẻ thích nó, vậy nên bạn đoán là người yêu bạn cũng sẽ thích nó. Vì vậy bạn thử một phen chỉ để rồi thấy nửa kia của bạn bị sốc hay thậm chí ghê tởm hành vi đó. Điều mà người ta thường quên là tình dục trong phim porn được biên đạo để khiến một người xem thứ ba cảm thấy hứng tình, chứ không phải những người đang đóng phim. Lặp lại những cảnh sex mà bạn thấy trong phim porn cũng tương tự như chuyện lặp lại các động tác võ thuật mà bạn xem trong một bộ phim kung fu trong một trận ẩu đả trên đường phố ngoài đời thực.
Trong một nghiên cứu gần đây trong số các thanh thiếu niên người Anh, cả nam và nữ đều thông báo họ cảm thấy áp lực khi quan hệ tình dục qua đường hậu môn dù họ không thích nó cho lắm. Nhiều lý do được đưa ra, bao gồm tránh nguy cơ có thai, nhưng người trẻ cũng báo cáo rằng họ cảm thấy áp lực phải làm vậy vì đó là những gì họ thấy trong phim porn. Điều này không nói rằng đàn ông hay phụ nữ không thể tận hưởng tình dục qua hậu môn—nhưng nghiên cứu này ủng hộ quan điểm rằng nội dung khiêu dâm có thể vô thức điều kiện hóa bạn tham gia vào những hành vi tình dục mà bạn và người ấy thực sự không muốn thử, nhưng lại có cảm giác “nên” thử.
Chắc chắn đúng là có những phụ nữ ngoài kia sẵn sàng thử đủ mọi hành vi tình dục quái đản. Tôi không nói rằng điều này không đúng. Điều tôi đang nói là nếu một chàng trai đang là một người xem porn hạng nặng, còn đối tác của anh ta thì không, thì anh ta có thể tìm cách khiến cô ấy làm những chuyện mà cô ấy không thấy thoải mái. Và nếu cả hai đều xem porn trong một thời gian dài thì họ có thể thử tạo ra một đời sống tình dục dựa vào những gì mà họ học được là “bình thường,” ngay cả nếu họ không thật sự thích nó. Người đàn ông khơi mào thực hiện những tư thế lạ một cách vụng về; người nữ có thể rên rỉ và kêu gào giống như mấy ngôi sao phim porn mà cô thấy. Cả hai bên có thể cảm thấy như thể họ đang đóng những vai không trung thực, và không ai cảm thấy họ đang thành thật.
Nếu bạn muốn thử những tư thế quan hệ mới với nửa kia, hãy cùng nhau đọc một cuốn sách về chủ đề này—một cuốn sách với những hình ảnh tĩnh, nhàm chán. Và cùng nhau quyết định hai bạn muốn thử tư thế nào. Theo cách đó, cả hai bạn đều đồng thuận và bạn sẽ không có một video được dàn dựng khéo léo để mà so sánh với màn thể hiện vụng về, hài hước của bạn.
Trầm cảm, mất kiểm soát cơn thôi thúc/bốc đồng, và lo âu xã hội
Nhiều đàn ông xem porn hạng nặng thông báo về nhiều vấn đề về hành vi và cảm xúc. Trầm cảm, kiểm soát cơn bốc đồng, và lo âu xã hội là một vài trong số những vấn đề hàng đầu. Có thể đúng là (và thường thì) nguyên do đàn ông tiêu thụ nhiều porn gặp phải những vấn đề đó không phải vì họ tiêu thụ porn, mà đúng hơn là họ tiêu thụ nhiều porn vì họ có những vấn đề đó. Porn, giống như rượu hay ma túy, thường là một cách để tự chữa trị cho mình và để làm bản thân bạn thấy tốt hơn. Đối với những người đàn ông ấy, xử lý vấn đề nằm bên dưới—dù nó là trầm cảm hay lo âu xã hội—có thể giúp họ dừng xem porn quá nhiều.
Tuy nhiên, việc xem porn cũng có thể gây ra những vấn đề đó, và có thể truy tìm cấu trúc của chúng và những thay đổi hóa học trong não bộ có thể đi cùng với việc xem porn quá nhiều. Nghiên cứu gần đây chỉ ra việc chai sạn dopamine đi cùng với sự tiếp xúc với dopamine quá mức, kéo dài có thể gây ra trầm cảm. Cũng có lý. Một triệu chứng của trầm cảm là thiếu động lực làm những việc mà trước kia từng mang lại niềm vui cho bạn. Dopamine là chất dẫn truyền thần kinh của động lực, do đó nếu bộ não của bạn chai sạn với nó thì động lực sẽ suy giảm và bạn trở nên buồn bã. Nhiều người đàn ông trên các diễn đàn về việc từ bỏ, phục hồi khỏi porn đã báo cáo rằng một khi họ loại bỏ porn khỏi cuộc sống của họ thì các triệu chứng của trầm cảm cũng giảm đi.
Nhiều người đàn ông ở các diễn đàn đó cũng báo cáo rằng gặp phải chứng lo lắng xã hội hay cực kỳ nhút nhát, điều này đã cản trở sự thăng tiến nghề nghiệp của họ và xây dựng những mối quan hệ tình cảm. Các nghiên cứu chỉ ra sự suy giảm độ nhạy cảm của thụ thể dopamine có thể phần nào là do vấn đề này. Một lần nữa, những người đàn ông tự thuật lại việc bỏ porn khỏi cuộc sống đã giảm bớt hoặc loại bỏ nỗi lo lắng đó. Bằng cách loại bỏ nguồn sản sinh dopamine quá mức, các khớp thần kinh của họ có thể “chữa lành” bằng cách đưa các thụ thể dopamine quay trở lại bình thường.
Cuối cùng, thường xuyên xem porn có thể làm suy yếu hoạt động não bộ ở vỏ não trước trán của bạn (PFC) được gọi là hypofrontality (tình trạng giảm lưu lượng máu não trong vỏ não trước trán). PFC là phần thực thi kỷ luật, điều hành của não bộ giúp bạn hành động theo cách phù hợp với các mục tiêu của bạn. Nó là cái giúp bạn lên kế hoạch cho tương lai, ngăn bạn ăn bánh Twinkie khi bạn đang cố gắng ăn kiêng, và ngăn bạn không lướt qua một bài viết dài như bài viết này để kiểm tra reddit. Mặc dù có nhiều yếu tố dẫn đến tình trạng giảm lưu lượng máu não trong vỏ não trước trán, nghiên cứu cho rằng sự suy giảm các thụ thể dopamine ở PFC phần nào là thứ khiến chức năng điều hành của bạn bị suy yếu, dẫn đến suy giảm sức mạnh ý chí và kiểm soát cơn bốc đồng. Đây là một lý do nữa giải thích tại sao những người đàn ông xem porn, dù muốn dừng lại, nhưng gặp khó khăn để làm điều đó—khả năng nói không trước những động lực nguyên thủy của họ bị suy yếu bởi chính cái thứ mà họ đang cố gắng bỏ.
Một lần nữa, những người đàn ông có khả năng loại bỏ porn khỏi cuộc sống của họ đã thông báo nhận thấy sự gia tăng của sức mạnh ý chí và khả năng kiểm soát cơn thôi thúc, bốc đồng, không chỉ ảnh hưởng đến khả năng tránh xa porn của họ mà còn đến mọi lĩnh vực khác trong cuộc sống của họ. Họ thấy tính trì hoãn của họ đã bớt đi và dễ dàng bám vào những mục tiêu mà họ đã đặt ra cho bản thân.
Có phải xem Porn là một chứng nghiện?
Khi việc xem porn trở thành một chứng nghiện thì sao? Có phải đó là một trong những cạm bẫy khác của nó? Nó có thể trở thành một chứng nghiện hay nó chỉ là một thói quen?
Đủ để nói rằng, những câu hỏi này là chủ đề của nhiều cuộc tranh luận nảy lửa.
Hiện tại DSM-5, Kinh thánh về chẩn đoán tâm thần, không xem những hành vi như xem porn, ăn uống hay đánh bạc là nghiện. Chỉ có sự phụ thuộc vào những chất như ma túy, rượu và nicotine, mới được “chính thức” coi là nghiện. Bạn có thể xem xét các tiêu chí mà DSM-5 đưa ra cho sự phụ thuộc lạm dụng chất gây nghiện ở đây. Danh sách này bao gồm những thứ như ham muốn mãnh liệt đối với chất gây nghiện, các vấn đề về mối quan hệ, càng ngày càng càng cần nhiều chất gây nghiện hơn để có được mức hưng phấn như trước, khó bỏ, và những triệu chứng lên cơn khi cai nghiện.
Nhìn qua danh sách đó, người ta có thể dễ dàng nhận thấy có những hành vi ngoài việc dùng ma túy và rượu dường như hội đủ điều kiện của một chứng nghiện. Hàng triệu người đã báo cáo về những hành vi như đánh bạc, mua sắm và lướt web một cách cưỡng bách là đáp ứng với nhiều tiêu chí.
Vì vậy, trong khi DSM-5 hiện tại vẫn chưa coi những hành vi đó là nghiện. Các nghiên cứu khác đều ủng hộ và mâu thuẫn với quan điểm porn gây nghiện. Vì giới hạn độ dài của bài viết nên tôi sẽ không đi sâu vào chi tiết của những nghiên cứu đó; bài báo này từ APA đã làm rất tốt công việc xem xét hai mặt của vấn đề. Cuối cùng, việc vạch ra ranh giới giữa thói quen và nghiện luôn có tính chủ quan, bất kể nghiên cứu khoa học và ý kiến nào được đưa ra có liên quan đến vấn đề này.
Trước sự lúng túng cố hữu của phổ thói quen vs nghiện, cá nhân tôi tin chắc rằng tốt hơn là nên đóng khung nó như là thói quen. Điều này không hoàn toàn nhằm hạ thấp mức độ nghiêm trọng của việc xem porn mang tính cưỡng chế, cũng không phủ nhận sức hút cực kỳ mạnh mẽ của nó. Mà đúng hơn là, vì tôi cho rằng porn là một vấn đề như vậy, tôi tin rằng gọi nó là một thói quen là cách tốt nhất để xử lý. Cho phép tôi giải thích lý do.
Dán nhãn cho những hành vi bốc đồng là nghiện có thể ngăn trở một cá nhân cảm thấy họ đủ khả năng để chế ngự một hành vi sai quấy. “Nghiện” là một từ rất nặng nề - thậm chí đáng sợ. Khi chúng ta nói với bản thân rằng ta đang mắc một chứng nghiện, chúng ta đang ngụ ý rằng ta đang đánh mất quyền kiểm soát bản thân, rằng khả năng đưa ra lựa chọn của chúng ta đang bị suy yếu, và thậm chí không thể thay đổi hành vi được. Nói thế nào nhỉ, kiểu như có một thứ khác đang ở vị trí cầm lái.
Do đó, gọi một hành vi sai quấy là một chứng nghiện có xu hướng chuyển chúng ta từ tiêu điểm kiểm soát bên trong sang tiêu điểm kiểm soát bên ngoài. Nghiên cứu chỉ ra rằng những ai có tiêu điểm kiểm soát bên trong sẽ kiểm soát hành vi của họ tốt hơn và ứng phó với những thách thức và căng thẳng tốt hơn. Ngược lại, những người với tiêu điểm kiểm soát bên ngoài thì mang cảm giác mình là nạn nhân của những thế lực nằm ngoài bản thân họ, điều đó dẫn đến stress, lo lắng và trầm cảm. Mong muốn xoa dịu những cảm giác tuyệt vọng ấy thường sẽ khiến người đó quay lại với porn. Và cái vòng luẩn quẩn sẽ tiếp tục.
Đàn ông mộ đạo và nghiện Porn
Một vấn đề khác với việc đóng khung những thói quen là nghiện ngập là có một xu hướng dán nhãn cho bất kỳ hành vi bất hảo nào là nghiện, mặc dù mô hình hành vi không đáp ứng với các tiêu chí của chứng nghiện. Nó là một cách để một ai đó giảm bớt sự bất hòa về nhận thức (cognitive dissonance) giữa hành vi của họ và cách mà họ nghĩ về bản thân như một con người. Khi nói đến porn, xu hướng này đặc biệt phổ biến ở những người đàn ông mộ đạo.
Một nghiên cứu gần đây phát hiện thấy những người tự coi bản thân là rất sùng đạo thì có khả năng tự nhận mình là bị nghiện phim porn trên internet cao hơn, mặc dù, trong một số trường hợp họ chỉ xem porn có một lần.
Tôi từng tận mắt chứng kiến những thứ như vậy với những người đàn ông mộ đạo. Họ sẽ thú nhận đang nghiện phim porn, nhưng khi bạn tìm hiệu mức độ của vấn đề, bạn phát hiện ra họ thủ dâm khi xem porn hai hay ba lần một tuần. Tôi chắc chắn với họ rằng, dù việc họ xem porn có cảm giác như là một chứng nghiện (vì họ không muốn làm thế chút nào), nhưng nó không tiến gần đến chuyện trở thành một người nghiện theo định nghĩa của DSM.
Đối với những người đàn ông mộ đạo đó, xem porn là một sự vi phạm về mặt tâm linh và hoàn toàn kiêng porn mới là điều lý tưởng. Do đó nếu họ thấy bản thân đang lướt một trang web khiêu dâm một hay hai lần một tuần để thủ dâm thì có một sự bất hòa giữa hành vi của họ và tiêu chuẩn mà đức tin của họ đã thiết lập. Để giảm bớt sự bất hòa này, thay vì chịu trách nhiệm cho sự sa ngã tâm linh, họ bệnh lý hóa nó bằng cách gọi nó là một chứng nghiện ngập. bằng cách làm thế, họ chuyển tiêu điểm kiểm soát bên trong của họ sang một tiêu điểm kiểm soát bên ngoài và quyết định rằng không phải bản thân họ đang làm chuyện đó - mà thay vào đó, phim porn đang gây ra thứ gì đó với họ.
Như các nhà nghiên cứu ở nghiên cứu đã nói ở trên lưu ý, chứng nghiện ngập theo nhận thức này “có liên quan đến nhiều yếu tố của sự khổ sở về tâm lý, chẳng hạn như trầm cảm, hành vi cưỡng chế và lo âu.” Điều này chẳng có gì bất ngờ vì, hãy nhớ, đó là những gì xảy ra khi bạn có tiêu điểm kiểm soát bên ngoài. Hơn nữa, tôi cho rằng bằng việc tự gọi bản thân họ là người nghiện–mặc dù từ ý nghĩa lâm sáng, rõ ràng họ không nghiện—những người đàn ông này đang khiến cho mình ngày càng khó dừng việc xem porn hơn vì cái nhãn nghiện ngập đặt họ vào một vị trí bất lực hay tệ hơn, họ có thể tạo ra một sự tiên đoán tự hoàn mãn mà trong đó họ trở thành những người nghiện porn.
Vì vậy nếu bạn là một người đàn ông mộ đạo, vô tình xem porn vài lần mỗi tuần thì đừng nhanh chóng gọi đó là một chứng nghiện. Chắc chắn là bạn có cảm giác như vậy, nhưng gọi nó là nghiện thì khả năng cao là sẽ gây tổn thương cho bạn nhiều hơn là giúp ích.
Nếu bạn đang cố gắng dừng xem porn (vì bất cứ lý do nào) và bạn đang gọi nó là một chứng nghiện, bạn đang gây bất lợi cho bản thân khi bắt đầu với một hệ quy chiếu mà bạn không có, hoặc không thể lấy lại, kiểm soát hành vi của bạn. Mặc dù thừa nhận rằng porn là một vấn đề quan trọng trong cuộc sống của bạn là lành mạnh, tôi nghĩ rằng tăng tính nghiêm trọng của vấn đề thực sự khiến việc từ bỏ trở nên khó khăn hơn. Nó khiến cho vấn đề có vẻ giống như một bóng ma khổng lồ, một thứ gì đó mà bạn sẽ không có khả năng giải quyết mà không cần đến sự can thiệp lớn, cai nghiện, tu tập đặc biệt, đại loại như vậy.
Mặt khác, nếu bạn nghĩ về thói quen xem porn của bạn như bất kỳ thói quen nào khác mà bạn muốn bỏ, thì cái gánh nặng gây suy yếu đó sẽ mất đi. Tự nhủ với bản thân rằng bạn đang “thay đổi một thói quen” dường như khả thi hơn và đặt bạn vào một lối tư duy chủ động. Ngay cả cách thứ mà hầu hết các chuyên gia về “nghiện porn” xử lý hành vi xem porn mang tính cưỡng bách cũng giống hệt như cách mà bạn bỏ bất kỳ thói quen xấu nào, từ chửi thề đến cắn móng tay; vì vậy nếu bạn cuối cùng sẽ giải quyết vấn đề là một thói quen, vậy thì tại sao lại không đóng khung nó như một thói quen ngay từ đầu?
Vì những lý do này, tôi cho rằng cách tốt nhất để coi porn là “thức ăn nhanh tình dục.” Ham muốn toàn năng đối với thức ăn và tình dục đã xuất hiện từ buổi bình minh của loài người. Chúng ta được tiến hóa để ăn thực phẩm tự nhiên, liên tục, nhưng giờ đây lại thấy mình chạy theo những thức ăn rác có sẵn trên mọi góc phố, từng giờ từng ngày. Sự dư thừa thức ăn nhanh bất tận này có thể khó cưỡng lại, nhưng nếu chúng ta không làm được thì kết cuộc là ta sẽ trở nên béo phì, lo âu và trầm cảm. Và cũng theo cách này, chúng ta được tiến hóa cho tình dục…để quan hệ với những con người bằng xương bằng thịt. Nhưng trong thế giới hiện đại của chúng ta, chúng ta tiếp cận tình dục ảo luôn có sẵn 24/7. Ngấu nghiến chúng sẽ làm giảm tinh thần của chúng ta, hao tổn sinh lực của ta, và làm hại quan hệ của chúng ta–tất cả những điều tốt đẹp nhất trong cuộc sống. Porn là thức ăn nhanh tình dục hứa hẹn nuôi dưỡng, nhưng rốt cuộc lại khiến chúng ta cảm thấy ốm yếu hơn và trống rỗng hơn trước.
Khi nói xem porn là một vấn đề, tôi đang chọc giận những người theo lập trường tự do về việc này. Và khi nói nó nên được xem như một thói quen hơn là một chứng nghiện, tôi có thể hứng chịu sự tức giận của những giữ lập trường bảo thủ hơn. Với tôi thì điều đó không sao đâu. Tôi không biết mình phải nhấn mạnh biết bao nhiêu lần cho đủ lý do mà tôi nghĩ rằng chúng ta nên định khung việc xem porn, thậm chí cả những hành vi mang tính cưỡng bách khác, như một thói quen hơn là một chứng nghiện không phải vì tôi không cho rằng nó có thể là một vấn đề nghiệm trọng, đang hút đi linh hồn của một số đàn ông. Đúng hơn, tôi chọn lập trường này vì tôi biết thói quen xem porn nghiêm trọng có thể gây suy nhược ra sao. Nếu tôi nghĩ rằng việc dán nhãn cho hành vi xem porn cưỡng bách là một chứng nghiện có thể giúp các chàng trai thoát khỏi nó thì tôi sẽ làm thế. Nhưng tôi tha thiết tin rằng điều ngược lại mới đúng.
Nhưng còn xem porn một cách chừng mực thì sao?
Đến lúc này, một số người có lẽ đang nghĩ, “Nhưng Brett này, chẳng phải anh đã lập luận rằng việc xem porn thì không sao cả nếu làm điều độ? Có phải mọi chàng trai xem porn đều gặp phải những vấn đề kể trên? Nếu porn giống như thức ăn nhanh tình dục, thì sao lại không tốt nếu thi thoảng người ta mới ăn bánh snack Twinkie?”
Có những anh chàng ngoài kia xem porn một cách chừng mực, những người không cảm thấy porn đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống của họ, và những người không cảm thấy nghiện porn hay thậm chí thôi thúc phải xem nó? Chắc chắn rồi. Những tác động của việc xem porn mà tôi nêu ra vẫn sẽ gây ảnh hưởng, nhưng theo cách nhẹ nhàng hơn, có thể không gây nhiều trở ngại đến chất lượng sống của họ.
Trở lại với thức ăn nhanh, dù chắc chắn là có những người có thể ăn một miếng khoai tây chiên Dorito và dừng lại ở đó, thì nhiều người lại thấy việc dừng lại trước một miếng khoai tây chiên quả thật khá khó khăn. Hiểu được động năng này, có nhiều hướng đi để mọi người lựa chọn. Một số người tiếp tục thói quen tiêu thụ điều độ của họ, vì họ thích thi thoảng tự nuông chiều bản thân và cảm thấy tự tin rằng họ có thể kiểm soát chúng. Một số khác thì nhận ra họ không thể chỉ ăn một cái bánh Oreo, và do đó không giữ nó trong nhà như một thứ cám dỗ. Một số người thì tự tin rằng họ có thể ăn đồ ăn nhanh một cách điều đó, nhưng vẫn quyết định không động đến nó đơn giản vì họ biết nó mang đến rất ít lợi ích ngoài khoái lạc ban đầu của chuyện ăn uống và họ thích sự tự tin và tăng cường sức khỏe nhờ ăn “sạch”.
Nếu bạn không có những quy tắc đạo đức về porn, vậy bạn nên chọn đường nào? Có phải porn cũng giống như chuyện ăn uống và uống rượu không? Bạn sẽ phải cân nhắc những thứ mà bạn cảm thấy là ưu và nhược điểm của việc xem porn đối với bản thân. Khi bạn làm như vậy, hãy nhớ là việc tiêu thụ porn rất khác biệt so với thức ăn hay rượu (hay các hành vi có khả năng “gây nghiện” khác như video games hoặc tập thể dục):
- Porn liên quan đến ham muốn tình dục của chúng ta, và ham muốn những phần thưởng tình dục nằm ở vị trí đầu tiên trong hệ thống thứ bậc củng cố hành vi. Vì vậy để đạt được sự điều độ với porn thậm chí còn khó hơn với một thứ gì đó kiểu như ăn thức ăn nhanh.
- Tất cả chúng ta đều cần ăn, và ngay cả thức ăn nhanh cũng cung cấp năng lượng; về mặt kỹ thuật thì bạn có thể sống nhờ việc chỉ ăn mỗi bánh Twinkies (và vitamin tổng hợp). Nhưng bạn có thể cắt bỏ porn hoàn toàn khỏi cuộc sống của bạn.
- Những thứ như thức ăn và rượu có một ngưỡng bão hòa và đỉnh cao—nếu bạn phát triển một sự chịu đựng đối với những chất này thì bạn có thể đạt đến một điểm mà chẳng có cách nào để tăng thêm khoái cảm nữa khi bạn đã chạm đến nó. Nếu bạn phát triển một sự chịu đựng đối với việc uống các đồ uống nhẹ hơn, thì bạn có thể chuyển qua những loại rượu mạnh hơn, nhưng ở đó sẽ luôn luôn có một ngưỡng mà bạn say xỉn/ngất/bất tỉnh. (Bạn có thể chuyển sang những loại nặng đô hơn, nhưng khi bạn đã chạm đến đỉnh điểm của những gì mà rượu có thể mang lại cho bạn.) Với thức ăn, bạn không thể đòi hỏi nhiều hơn những thứ được đặc biệt thiết kế nhằm đánh vào điểm cực mãn của bạn. Bạn có thể ăn chúng nhiều hơn, nhưng một khi bạn đã nếm thử tất cả các món khoai tây chiên và bánh ngọt ở cửa hàng tạp hóa thì bạn đã thưởng thức hết các lựa chọn. Nhưng với porn thì những sự lựa chọn và sự đa dạng gần như là vô tận. Sự mới lạ vô tận của phim porn online tạo ra một cơn đói có thể khiến việc tiêu thụ điều độ trở nên khó duy trì hơn so với rượu và thức ăn.
- Mặc dù những thứ như thức ăn và rượu luôn có sẵn, nhưng không gì có thể đấu lại với tính sẵn có của phim porn. Bạn không thể nhấn nút và có ngay một chai bia hay bánh Twinkie trong tay, nhưng bạn có thể tiếp cận được porn ngay lập tức ở bất kỳ đâu, bất kỳ lúc nào bằng điện thoại của bạn.
- Sau khi bạn ăn một cái bánh Twinkie, bạn có thể tập thể dục để tiêu hao số calo đó, vì vậy cũng gần như là bạn chưa từng ăn bánh vậy. Nhưng hình ảnh của phim porn thì vẫn ở trong đầu bạn, thường là vĩnh viễn.
- Dùng thức ăn và rượu là một trải nghiệm hữu hình, thuộc cảm giác, trong khi porn gần như là trải nghiệm ảo. Mặc dù điều này chưa được khoa học chứng minh, song tôi cảm thấy sự gia tăng mức độ trừu tượng trong cuộc sống của chúng ta, dù là theo những phương cách nhỏ, sẽ làm giảm hạnh phúc của chúng ta. Nó khiến chúng ta cảm thấy mất kết nối nhiều hơn với nhịp điệu của cuộc sống.
- Mặc dù rượu và thức ăn có thể được dùng riêng tư thì chúng cũng có một yếu tố xã hội quan trọng. Ăn uống điều độ có thể có lợi ích trong việc tăng cường các mối quan hệ của chúng ta, và nhờ đó hạnh phúc. Còn xem porn, dù có thể được làm cùng người yêu, là việc gần như không bao giờ có thể làm cùng bạn bè, và rất có thể được làm một mình. Nó chẳng giúp được gì cho mối quan hệ xã hội của chúng ta, và tệ nhất là gia tăng cảm giác cô lập.
Tất cả những điều đó nhằm nói rằng, so với những hành vi có khả năng gây nghiện khác như ăn thức ăn nhanh và uống rượu, thì việc xem porn có thể khó mà giữ ở chừng mực vừa phải hơn, mang đến ít lợi ích nhất, dễ nhất là loại bỏ nó hoàn toàn khỏi cuộc đời bạn. Thiếu vắng nó thậm chí còn cải thiện cuộc sống của bạn.
Đây là một ví dụ từ cuộc đời tôi. Tôi từng lướt các trang web như Business Insider và reddit. Tôi chưa bao giờ nghiện làm việc đó, và thói quen này chưa bao giờ ảnh hưởng đáng kể đến cuộc sống của tôi theo cách tiêu cực. Nhưng khoái lạc duy nhất mà tôi nhận được từ nó thì ngắn ngủi, nó là một sự xao lãng không mong muốn trong công việc, và tôi thấy mình trống rỗng hơn là mãn nguyện sau khi làm thế. Thêm vào đó, nó vẫn là một sự ngứa ngáy mà tôi phải gãi khi tôi thực sự cần tập trung, và mỗi lần bạn kháng cực một thôi thúc, bạn đang đánh mất đi một chút sức mạnh ý chí quý giá, hữu hạn của bạn. Vậy nên tôi chặn hoàn toàn những trang web đó khỏi máy tính của tôi. Cuộc đời tôi không khác biệt gì nhiều lắm sau khi làm thế, nhưng tôi thấy vui hơn và tập trung được nhiều hơn một chút. Tôi có thể giữ thói quen lướt web của mình ở mức độ vừa phải, nhưng sao phải làm thế khi những lợi ích khiêm tốn nhất của việc cắt bỏ nó hoàn toàn đã vượt xa “khoái lạc” thấp kém.
Khi Tim Ferriss (người mà, từ những gì tôi biết, không phải là một anh chàng mộ đạo) cắt bỏ porn và thủ dâm (và say xỉn) trong 30 ngày, anh ta đã phát hiện ra những lợi ích đáng kinh ngạc khi làm vậy, bao gồm testosterone cao hơn, sự tập trung và sức mạnh ý chí lớn hơn, và một sự gia tăng lớn về năng suất. Anh ta thấy kinh ngạc trước việc “cuộc đời bạn có thể thay đổi lớn đến nhường nào nếu bạn bỏ porn và thủ dâm trong một thời gian ngắn.”
Điểm mấu chốt: bạn càng tiêu thụ ít rác trong cuộc sống của bạn–dù đấy là porn, thức ăn nhanh, hay lướt net một cách vô thức–bạn sẽ cảm thấy tốt hơn và nhạy bén hơn. Song nhiều người đàn ông cảm thấy nếu không có ít nhất một vài “thói hư tật xấu” nào đó thì cuộc đời này không đáng sống. Khi bạn trưởng thành và quyết định những thú vui nào mà bạn muốn giữ, và thú vui nào bạn muốn vứt bỏ, chỉ cần ghi nhớ những điểm ở trên; lời khuyên của tôi là hãy nhớ rằng tình dục là ham muốn mạnh mẽ nhất, do đó nếu bạn định loại bỏ rác ở bất kỳ lĩnh vực nào thì, thì đó là lĩnh vực sẽ mang lại cho bạn nhiều lợi ích nhất–sự gia tăng nhiều nhất ở ý chí, sự tập trung, hạnh phúc và sức khỏe trong các mối quan hệ của bạn.
Phần 4
Làm sao để bỏ phim đen
Nếu bạn đang đọc bài này thì bạn hay ai đó bạn quen đang cố gắng bỏ porn và đang tìm kiếm sự trợ giúp. Đây là tin tốt: trong phần lớn trường hợp, bạn không cần đến trại cai nghiện hay tu tập đắt đỏ để loại bỏ phim đen khỏi đời bạn. Như tôi đã đề cập trước đó, khi đọc một đống sách và vô số blog và diễn đàn về “điều trị chứng nghiện porn”, tôi khám phá ra hầu hết các lời khuyên được đưa ra cũng giống y chang lời khuyên mà các nhà trị liệu và nhà tâm lý học nhận thức đưa ra cho một ai đó đang cố gắng thay đổi một thói quen xấu vô hại như chửi thề hoặc cắn móng tay. Chắc chắn là có một vài điểm khác biệt, nhưng nói chung thì việc bỏ porn cũng khá giống với việc từ bỏ những thói quen xấu khác.
Một điều quan trọng cần ghi nhớ với việc thay đổi bất kỳ thói quen nào—dù là hút thuốc, uống nước có ga hay xem porn—đó là không có thuốc tiên. Thay đổi thói quen cần có thời gian, kỷ luật và cam kết, và với từng cá nhân thì quá trình này sẽ có đôi chút khác biệt.
Tiến bộ không phải là một đường tuyến tính. Một vài tuần bạn sẽ cảm thấy mình đang sắp tống khứ được thói quen xấu đến nơi và thay thế nó bằng một thói quen mới, và những tuần khác bạn sẽ gặp thất bại khiến bạn cảm thấy thật tệ hại. Điều đó là bình thường. Điều quan trọng là không chìm đắm vào thất bại của bạn, mà phủi sạch bụi, và bắt đầu lại.
Vì vậy nếu bạn đang tìm kiếm một thứ sẽ giải quyết hết thảy vấn đề của bạn thì bạn sẽ không tìm thấy nó ở đây đâu. Hầu hết các mẹo và lời khuyên dưới đây có thể bạn đã biết rồi. “Bí mật” duy nhất để thực hiện thói quen là ý chí để tiếp tục theo đuổi những ý định của bạn. Hãy thử nghiệm với các mẹo khác nhau dưới đây và tìm được những gì có hiệu quả với bạn.
Khởi động lại và Tái thiết lập
Trước khi chúng ta đi vào các mẹo và chiến lược cụ thể để bỏ porn, điều quan trọng là cần hiểu được hai phần cơ bản của quá trình trong bộ não của bạn: Khởi động lại và Tái thiết lập
Khởi động lại
Bộ não phản ứng trước sự tấn công dồn dập của dopamine đi cùng với việc xem porn liên tục và ngày càng tăng bằng cách giảm số lượng thụ thể dopamine của nó. Sự nhạy cảm dopamine bị cùn đi này có thể dẫn đến các vấn đề như rối loạn cương dương, chậm xuất tinh, trầm cảm và lo âu xã hội.
“Khởi động lại” chỉ về việc tạm tránh tất cả các kích thích tình dục nhân tạo để bộ não có thể hồi phục và bổ sung các thụ thể dopamine bị mất để đáp lại trước việc tiêu thụ nội dung khiêu dâm quá độ. Như Gary Wilson ghi nhận trong cuốn Your Brain on Porn, khởi động lại là một ẩn dụ lấy từ thế giới máy tính: “Bằng cách tránh những kích thích tình dục nhân tạo, bạn đang tắt và khởi động lại bộ não, khôi phục nó trở lại như trạng thái ban đầu.” Mục tiêu của Khởi động lại là để tái khám phá cuộc đời bạn trước khi xem porn là như thế nào.
Theo những người đàn ông đã bỏ porn và theo quan sát của Wilson khi làm việc với những người đàn ông ấy, có thể phải mất đến vài tuần hay vài tháng trước khi bạn bắt đầu nhận thấy sự tiến bộ trong các vấn đề liên quan đến porn. Wilson đã lưu ý 2 mô hình phục hồi tái khởi động: Một nhóm đàn ông sẽ chỉ mất 2-3 tuần trước khi họ bắt đầu nhận thấy sự cải thiện trong chứng rối loạn cương dương do porn và những thứ tương tự. Nhóm khác, mà ông gọi là “người tái khởi động-lâu,” có thể mất 2-6 tháng để phục hồi hoàn toàn. Những người đàn ông trong nhóm này thường bắt đầu xem porn trên internet từ thời còn trẻ và đã sử dụng nó bao lâu nay. Trong suốt giai đoạn tái thiết lập bộ não của họ, một số người tái khởi động-lâu thông báo trải nghiệm cái mà họ gọi là một “giai đoạn ngủ đông” mà trong đó họ mất hết ham muốn tình dục trong một khoảng thời gian. Tuy nhiên, một khi giai đoạn ngủ đông qua đi, ham muốn của họ đối với kích thích tình dục tự nhiên sẽ ào ào trở lại.
Nguyên tắc lớn về tái khởi động là bạn phải kiêng tất cả các kích thích tình dục nhân tạo. Nội dung khiêu dâm hiển nhiên là thứ cần phải kiêng, nhưng những người tái khởi động kỳ cựu khuyên những thứ như “truyện, sách báo khiêu dâm,” video khiêu dâm trên YouTube, catalog của Victoria’s Secret, v.v.. Cũng nên tránh cả những tưởng tượng về porn (điều theo tưởng tượng của tôi thì nói dễ hơn làm).
Trong khi kích thích tình dục nhân tạo cần phải tránh trong giai đoạn khởi động lại, thì kích thích tình dục tự nhiên như tình dục thật là lành mạnh. Một số người nói rằng những tưởng tượng tình dục (về tình dục ngoài đời thực) và thủ dâm cũng okay, nhưng dĩ nhiên những người khác với ràng buộc về tôn giáo sẽ chống lại chúng. Mặc dù kích thích tình dục tự nhiên là ổn nhưng một số người tái khởi động kỳ cựu khuyên bạn nên tránh xa mọi hình thức tình dục và thủ dâm trong một thời gian để giúp tăng tốc quá trình. Mỗi người đàn ông khác nhau về nhu cầu và niềm tin của anh ta, vậy nên thử nghiệm là điểm mấu chốt.
Nếu bạn đã gặp phải một số vấn đề đi cùng với việc xem porn quá nhiều thì khi ấy giai đoạn tái khởi động là bước cần thiết đầu tiên dành cho bạn, và các mẹo dưới đây của chúng tôi sẽ giúp bạn trong nỗ lực trở thành người nói không với porn.
Nếu bạn không gặp phải bất kỳ vấn đề nào liên quan đến porn, thì khi ấy bạn có thể không nhận thấy sự thay đổi lớn nào ở bản thân ngoại trừ thực tế là bạn không còn xem porn nữa.
Cuối cùng, nếu bạn không nhận thấy bất cứ sự tiến bộ nào sau một khoảng thời gian dài tái khởi động, vậy thì bạn cần nghĩ đến khả năng có một số vấn đề tiềm ẩn với sức khỏe tinh dục và khả năng cương cứng của bạn mà không liên quan đến porn, và bạn có thể phải cần thêm sự trợ giúp để xử lý chúng.
Tái thiết lập
Nếu bạn cảm thấy mình không thể dừng xem porn, đó là tại vì bạn có thể đã tạo ra một thói quen cực mạnh trong mạch phần thưởng của não bộ. Việc xem porn trên internet của bạn đã tái thiết lập các nơ-ron của bạn đến mức bất cứ lúc nào bạn gặp một tín hiệu bên ngoài hay bên trong gắn liền với porn, bạn đi vào chế độ lái tự động và bắt đầu thói quen tìm kiếm nó. Ví dụ, ngồi trước máy tính của bạn khi không có ai xung quanh có thể là một tín hiệu khiến bạn gần như tự động click vào các thư mục porn.
Mục tiêu của giai đoạn tái thiết lập là để thay thế thói quen xem porn khi bạn gặp một tín hiệu cho nó, bằng một thói quen khác là không xem porn. Ví dụ, bạn có một cuốn sổ cạnh máy tính của bạn, và bất cứ lúc nào bạn ngồi xuống thì việc đầu tiên bạn làm là viết vài câu vào sổ. Chúng ta đang thay thế một thói quen xấu bằng một thói quen tốt.
Một điều cần ghi nhớ với việc thay đổi thói quen và “tái thiết lập”: các nhà khoa học thần kinh đã biết rằng một khi bộ não của chúng ta mã hóa một thói quen, nó sẽ không bao giờ biến mất. Nó vẫn luôn luôn tồn tại ở đó, chờ đợi một tín hiệu nhất định để khởi động chuỗi thói quen.
Đừng để tính dai dẳng của thói quen xấu khiến bạn nản lòng; sự thay đổi vẫn có thể diễn ra theo nghiên cứu mới nhất về thói quen. Mặc dù bạn không thể tống khứ hoàn toàn một thói quen xấu, nhưng bạn có thể tạo ra những thói quen tốt mạnh mẽ hơn để đè lên những thói quen xấu. Đó là mục đích của việc tái thiết lập.
Những mẹo sau đây sẽ giúp bạn tránh xa porn, ngay cả khi ham muốn vẫn còn mãnh liệt trong giai đoạn khởi động lại, cũng như giúp bạn tái thiết lập bộ não để thói quen không xem-porn gắn chặt vào.
Những mẹo về cách tái khởi động, tái thiết lập và từ bỏ porn thành công
Giờ hãy đi vào chi tiết về cách từ bỏ porn vĩnh viễn. Những lời khuyên và gợi ý dưới đây dựa trên nghiên cứu của tôi về tâm lý học nhận thức trong nhiều năm cũng như từ những trải nghiệm của những người đàn ông đã bỏ porn chia sẻ. Một lần nữa, không có thần dược. Những gì có hiệu quả với một người đàn ông này có thể chẳng có tác dụng gì đối với bạn. Bạn cần sẵn sàng thử nghiệm và thử những thứ khác nhau.
Lời khuyên dưới đây có thể chia thành 2 phần: tư duy và hành động
Tư duy
- Đừng trao cho Porn nhiều sức mạnh hơn cần thiết
“Khi bạn mô tả porn như một chứng nghiện thì nó đang nói với bạn rằng thật khó mà thoát khỏi nó, rằng đó là một cuộc đấu tranh, rằng sự tái phạm là không thể tránh khỏi—tất cả những thứ này đều chẳng liên quan gì đến porn. Nhưng khi bạn mô tả porn online là thức ăn nhanh thì giải pháp thật rõ ràng: đừng ăn nó.”
Trong số những đàn ông đang cố gắng bỏ porn, việc gợi lên hình ảnh về porn như một con quái vật/bệnh dịch/đại dịch/cuộc chiến không thể đánh bại, phải quyết liệt chống lại rất phổ biến và nếu bạn đầu hàng trước nó thì định mệnh đã an bài cho bạn trở thành một kẻ hiếp dâm, hay đại loại như thế. Nhưng tôi không nghĩ rằng tư duy đó là hữu ích. Trên thực tế, phép cường điệu như thế có thể thực sự phản tác dụng. Nghiên cứu cho thấy kiểu cường điệu đơn giản và cực đoan này là lý do chủ yếu mà chương trình D.A.R.E. thất bại trong việc giảm sử dụng ma túy ở thanh thiếu niên Mĩ trong những năm 80 và 90. Một nghiên cứu thậm chí còn cho thấy so với những học sinh cấp hai không tham gia chương trình, những học sinh tham gia chương trình D.A.R.E. cho thấy sự gia tăng dùng ma túy! D.A.R.E đã vô tình làm cho ma túy trở nên lôi cuốn bằng cách mang đến cho chúng hào quang của “trái cấm” cám dỗ lũ trẻ mà nếu không có chương trình này thì chúng chả mấy quan tâm đến ma túy.
Một trong những điều mạnh mẽ nhất có thể giúp bạn bỏ xem porn là hiểu được rằng nó tác động ra sao đến não bộ của bạn và tại sao nó lại quá cuốn hút. Thay vì trông có vẻ giống một thế lực bí ẩn, đe dọa, không thể chống lại, việc bạn bị cuốn hút trước porn được hé lộ như một ham muốn tình dục hoàn toàn tự nhiên đang bị tấn công bởi một kích thích siêu thường.
Một khi bạn đã hiểu được khoa học đằng sau việc xem porn, bạn có thể thấy nó như đúng bản chất của nó: thức ăn nhanh tình dục. Bạn không ban cho túi khoai tây chiên của bạn một vầng hào quang sức mạnh đầy đe dọa. Chúng chỉ là khoai tây chiên mà thôi. Nếu bạn muốn bỏ ăn khoai tây chiên thì bạn sẽ tìm hiểu về những cách khác nhau mà tinh bột vs. protein và rau ảnh hưởng đến cơ thể bạn, bạn vứt khoai tây chiên, và bạn chọn ăn rau cần tây tại bữa tiệc. Hãy thử làm điều tương tự với nội dung khiêu dâm trên mạng.
Tôi biết một số người có thể nghĩ rằng đó là một sự so sánh khiếm nhã, đặc biệt nếu họ đã nhìn thấy porn hủy hoại hôn nhân và các mối quan hệ như thế nào, nhưng tôi nghĩ nắm được vấn đề và làm cho nó trở nên dễ tiếp cận là chìa khóa để thành công ở đây. Nó đặt bạn vào thế chủ động để bạn có thể tự tin bắt đầu tiến hành các biện pháp nhằm loại bỏ thói quen.
Làm theo lời khuyên của Linh mục Dòng Tên Baltasar Gracian thế kỷ 17 là một điều khôn ngoan: Hãy làm những việc dễ dàng như thể chúng là việc khó khăn, và làm những việc khó khăn như thể chúng là dễ dàng.
Một lưu ý về Xấu hổ và Biện pháp không hữu hiệu mà Porn thường được dạy tại Nhà thờ
Những người lo ngại nhiều nhất về porn có xu hướng là người mộ đạo, và họ xem porn như một chứng bệnh ung thư tinh thần.
Và cách mà porn thường được thảo luận tại nhà thờ có xu hướng cực kỳ phản tác dụng, khiến đàn ông ngày càng chìm đắm vào porn thay vì tránh xa nó.
Tôi từng nói về thực tế rằng nỗi xấu hổ có thể là một động lực không gì địch được để tìm kiếm sự cải thiện tích cực. Nhưng điều đó chỉ đạt được nếu nó cùng lúc đồng hành với ý chí làm tốt hơn và sự tự tin rằng bạn có thể trở nên tốt hơn. Nếu xấu hổ chỉ là một kích hoạt cho tự thương hại mình và nghiền ngẫm không ngừng rằng bạn là một người kém cỏi ra sao, thì sẽ thành ra phản tác dụng. Hổ thẹn quá mức lại thành ra có hại.
Đó là lý do tại sao, và điều này có liên quan đến những điểm đưa ra ở trên, tôi tin rằng việc đi quá xa khi ác quỷ hóa việc xem porn quả thực là rất kém hiệu quả. Vâng, đối với những chàng trai theo đạo Cơ đốc, nó là một tội lỗi, và tôi không có ác cảm với việc gọi một tội lỗi, là một tội lỗi. Nhưng porn thường hứng chịu nhiều chỉ trích hơn những tội lỗi khác; Jesus nói rằng chỉ đơn giản nhìn một phụ nữ với dục vọng đã là gian dâm, song nếu chúng ta bắt gặp một thanh niên đang nhìn chòng chọc vào khe ngực của một phụ nữ, chúng ta có xu hướng gõ đầu anh ta và yêu cầu thôi ngay. Nhưng nếu anh ta nhìn vào một bộ ngực trên mạng–whoa-ho-ho!—anh ta là đồ bệnh hoạn! Bẩn thỉu! Trụy lạc! Đang trên con đường đi đến nghiện ngập và địa ngục! Tất cả những phản đối này đã khiến cho người xem porn thu mình lại để che giấu bí mật bẩn thỉu của anh ta bằng mọi giá khỏi gia đình và bạn bè, chịu đựng cảm giác tội lỗi và lo âu, và vô vọng, tất cả lại dẫn đến…xem porn nhiều hơn để xoa dịu cảm giác căng thẳng và cô lập của anh ta! Tôi thật sự tin rằng xấu hổ quá mức thường là thứ biến việc thi thoảng xem porn thành một hành vi xem porn mang tính cưỡng bách.
Ác quỷ hóa porn cũng có tác dụng phụ đáng tiếc đó là ác quỷ hóa bản thân tình dục, điều này có thể mang lại cho một số đàn ông một phức cảm về tính dục tự nhiên và lành mạnh của họ, từ đó có thể làm thất vọng các mối quan hệ tình dục trong tương lai (một lần nữa, khiến người đàn ông lại tìm đến porn) và mối quan hệ của anh ta với phụ nữ nói chung. Một số đàn ông còn đưa mối ác cảm của họ với porn đi xa hơn khi họ không thể nhìn vào một tấm poster những năm 1950 mà không bị chịu tai tiếng, hay một phụ nữ ăn mặc hở hang tại nhà thờ mà không quở trách cô ta vì tội “khêu gợi” và phá hoại nỗ lực giữ gìn đầu óc trong sạch của anh ta.
Nếu một người thân hay ai đó ở nhà thờ của bạn đang có vấn đề với porn, thì chẳng sao cả nếu bạn bày tỏ sự thất vọng, và việc một người đàn ông cảm thấy đôi chút hổ thẹn khi anh ta vi phạm những lý tưởng chung là hoàn toàn bình thường. Nhưng đừng khinh miệt. Hãy dạy những chàng trai ấy rằng tình dục là một điều lành mạnh, tuyệt vời. Dạy họ rằng việc họ bị porn cuốn hút là một hậu quả hết sức bình thường của sinh học và bộ não của họ, rằng họ nên cố gắng đừng sa ngã, nhưng nếu họ sa ngã thì hãy đứng dậy và tiếp tục cố gắng.
- Chấp nhận sự thật rằng bạn là kiểu đàn ông thích xem Porn (Và hiểu rằng Mục tiêu là trở thành kiểu đàn ông không xem porn)
Aristotle đã nói, “Chúng ta là thứ mà ta làm đi làm lại.” Đúng thế. Tâm lý học nhận thức lặp đi lặp lại rằng hành vi của chúng ta định hình cách chúng ta suy nghĩ và cảm nhận. Hành động định hình nên con người chúng ta.
Nếu bạn thường xuyên xem porn, thì bạn cần chấp nhận sự thật rằng bạn là kiểu đàn ông thích xem porn.
Đó có thể là một viên thuốc đắng khó nuốt, đặc biệt nếu việc xem porn đang chống lại những đức tin tôn giáo của bạn. Nhưng bệnh lý hóa sự thật đó bằng cách gọi hành vi xem porn của bạn là một chứng nghiện chỉ khiến cho vấn đề càng khó vượt qua vì bạn đang cho mình một tiêu điểm kiểm soát bên ngoài.
Chấp nhận không có nghĩa là cam chịu. Bạn không cam chịu là “anh chàng sẽ xem porn” trong suốt phần đời còn lại. Nó chỉ có nghĩa là bạn nhìn nhận đúng bản chất của tình huống để bạn có thể bắt đầu tạo ra những thay đổi chủ động.
Thay vì cố gắng “đánh bại” “chứng nghiện,” một mục tiêu hữu ích hơn đơn giản là trở thành kiểu đàn ông không xem porn. Tôi biết. Nói thì dễ hơn làm.
Cách để bạn trở thành “anh chàng không xem porn” là bắt đầu hành động giống như một anh chàng không xem porn. Hãy hành động như thể; giả vờ cho đến khi thành thật. Tôi không nói rằng cách tiếp cận này sẽ khiến mọi việc trở nên dễ dàng, đặc biệt trong giai đoạn đầu của việc cố gắng từ bỏ, nhưng nó có thể giúp việc bỏ porn không có cảm giác giống như một trận chiến mà giống như một nỗ lực thay đổi để tốt hơn.
-
Giải quyết gốc rễ của vấn đề
Đôi lúc đàn ông bị trầm cảm vì họ xem porn, và đôi lúc họ xem porn vì họ đang trầm cảm. Nếu trường hợp sau đúng với bạn thì bỏ porn sẽ không xử lý được toàn bộ vấn đề của bạn. Vì vậy một bước quan trọng đầu tiên để bỏ porn là giải quyết những vấn đề tiềm ẩn của bạn. Có phải bạn chỉ đơn thuần thấy buồn chán hay không? Hãy tham gia vào nhiều sở thích, những hoạt động xã hội và tập thể thao. Bạn sẽ ngạc nhiên trước việc có một cuộc sống vui vẻ, bận rộn sẽ lấy đi nhu cầu xem porn và thủ dâm của bạn. Có phải đời sống chăn gối của bạn với nửa kia đã lắng xuống? Hãy trao đổi với nàng về những nhu cầu của bạn.
Khá là hấp dẫn khi tin rằng việc thay đổi hoàn cảnh sống là thứ cuối cùng sẽ giúp bạn từ bỏ porn. “Sau khi tôi tốt nghiệp và trở thành một người đàn ông thực thụ thì tôi sẽ xong chuyện với porn.” “Một khi tôi có đời sống chăn gối bình thường thì tôi sẽ đoạn tuyệt porn.” “Một khi tôi kết hôn và lập gia đình, khi ấy tôi sẽ dẹp hết porn.” Mặc dù đúng là đối với một số chàng trai, tất cả những gì họ cần là một yếu tố kích hoạt kiểu như vậy, nhưng mong đợi điều đó diễn ra theo cách đó sẽ chỉ khiến bạn trì hoãn việc giải quyết các vấn đề tiềm ẩn. Nếu bạn thấy mình đang viện ra những cái cớ đó thì cần hiểu rằng khả năng có một thứ khác cần phải thay đổi trong cuộc sống của bạn mà bạn đang toàn quyền kiểm soát.
- Tin rằng bạn có thể thay đổi
Vâng, bạn có thể thay đổi. Nghiên cứu cho thấy ngay cả những thói quen hay tính nết thâm căn cố đế nhất cũng có thể sửa đổi và cải thiện. Nhưng bạn phải tin rằng bạn có thể thay đổi.
Charles Duhigg, tác giả cuốn sách The Power of Habit, chỉ ra nghiên cứu chứng minh rằng những ai thay đổi thói quen xấu thành công nhất chỉ đơn giản là tin rằng họ có thể thay đổi. Tầm quan trọng của niềm tin trong việc thay đổi thói quen có thể lý giải về mối tương quan giữa niềm tin tôn giáo và một người giữ mình tỉnh táo trong bao lâu khi cố gắng bỏ rượu. Một nghiên cứu phát hiện thấy những người nghiện rượu có niềm tin vào một thế lực cao hơn thì nhiều khả năng kiêng cử được rượu ngay cả trong những thời điểm căng thẳng hơn những ai nghiện rượu nhưng không có niềm tin đó.
Vì vậy nếu bạn là một anh chàng mộ đạo, hãy ôm chặt lấy đức tin của bạn. Hãy cầu nguyện, nhịn ăn, đọc kinh thánh. Cùng với một số kỹ thuật được cung cấp dưới đây, chúng có thể giúp bạn biến việc không xem porn thành một sự thay đổi hành vi vĩnh viễn.
Nhưng nếu bạn không theo tôn giáo thì sao? Vấn đề là thế này: các nhà nghiên cứu này cũng phát hiện thấy tin vào một thế lực cao hơn, như Chúa chẳng hạn, là không cần thiết. Bạn chỉ cần có khả năng tin tưởng rằng mọi chuyện rồi sẽ tốt đẹp hơn. Trở thành một phần của một nhóm gồm những người khác đã thay đổi một thói quen xấu có thể giúp khích lệ niềm tin. Bạn có thể nhìn quanh phòng hay diễn đàn và nghĩ, “nếu nó hiệu quả với anh ta thì có lẽ cũng hiệu quả với tôi.”
Bạn có thể thay đổi. Bạn không bị mắc kẹt vào những thói quen xấu của bạn, nhưng bạn phải tin tưởng để nó phát huy toàn bộ tác dụng.
- Đừng dằn vặt bản thân nếu và khi bạn lại sa ngã
Những cảm xúc của bạn có thể đóng vai trò tín hiệu để bắt đầu việc xem porn. Nhiều chàng trai sẽ mở trình duyệt web khi họ đang trầm cảm hay cảm thấy chán chường, như một cách để xoa dịu bản thân. Nhưng vấn đề là nhiều đàn ông đang cố gắng bỏ porn gặp phải đó là sự tái phạm lại khiến họ cảm thấy chán nản hoặc trầm cảm, đến lượt nó lại kích thích ham muốn xem porn trở lại. Thật là một cái vòng luẩn quẩn.
Hơn nữa, những cảm xúc mạnh như xấu hổ và tội lỗi cũng có thể khiến dopamine tăng vọt. Vì vậy nếu bạn trải nghiệm rất nhiều tội lỗi và xấu hổ sau một thất bại thì bạn có thể đang làm cho thói quen xem porn trở nên tồi tệ hơn.
Chỉ cần chấp nhận thực tế là bạn có thể gặp thất bại. Có thể bạn sẽ không thất bại, nhưng đa số đàn ông đang cố gắng bỏ porn đều gặp thất bại. Khi những thất bại đó xảy ra, đừng dằn vặt bản thân hoặc đắm chìm trong sự tự thương hại. Bạn chỉ cần nhận ra thất bại và lại tiếp tục cố gắng. Bạn thậm chí có thể xem xét đến chuyện “giáo dục” bản thân như một video game bằng cách đặt ra một số loại “hình phạt’ nhanh, vô tư không thiên vị cho những lần sa ngã của bạn, chẳng hạn như ủng hộ vài đôla cho một tổ chức từ thiện bạn ghét, hay cho một đảng chính trị đối lập với đảng của bạn. Mấu chốt là phản hồi tiêu cực của bạn phải nhất quán và không thiên vị.
- Tìm cách để bảo toàn và tăng cường sức mạnh ý chí
Một phần lớn của việc tống khứ thói quen xem porn là kháng cự trước những thôi thúc xem porn khi bạn gặp một trong các tín hiệu hành vi của nó. Điều đó đòi hỏi sức mạnh ý chí. Hãy đọc loạt bài viết của chúng tôi về cách bảo toàn và tăng cường sức mạnh ý chí để bạn có thể nói không trước cơn ngứa ngáy muốn xem porn.
Điều thú vị là bằng cách bỏ porn, bạn sẽ tăng cường nguồn cung sức mạnh ý chí tổng thể, để bạn có thêm nhiều sức mạnh này dùng cho tất cả các mục tiêu khác trong cuộc đời bạn.
- Tăng Tính kiên cường
Một thứ có thể giúp bạn xử lý những thất bại và chuyển từ tiêu điểm kiểm soát bên ngoài sang tiêu điểm kiểm soát bên trong chính là nỗ lực rèn luyện tính kiên cường. Chúng tôi đã làm một loạt bài viết về nó cách đây vài năm mà bạn có thể đọc miễn phí.
HÀNH ĐỘNG
- Xóa sạch toàn bộ nội dung porn của bạn
Làm lại cuộc đời bằng việc đi khắp căn nhà và máy vi tính của bạn và xóa sạch mọi nội dung porn mà bạn lưu trữ. Xóa hết lịch sử duyệt web trong điện thoại và máy tính, bộ nhớ đệm, và những liên kết đã lưu. Nếu bạn có tạp chí và DVDs, thì hãy vứt hết đi.
- Hack Vòng lặp thói quen
Đây có lẽ là mẹo quan trọng nhất, vậy nên hãy đặc biệt chú ý. Quá trình tái thiết lập về cơ bản cũng giống như việc hack vòng lặp thói quen. Mục tiêu của bạn là nhận diện những tín hiệu nào kích hoạt thói quen lướt xem các trang porn của bạn và sau đó thay thế thói quen đó bằng một thói quen khác trong khi vẫn giữ lại phần thưởng tương tự. Mỗi lần bạn làm thế, bạn đang tạo ra một liên kết phần thưởng mới mà cuối cùng có thể trở nên mạnh hơn liên kết thói quen xem porn của bạn.
Với việc xem porn, phần thưởng mà bộ não của bạn khao khát là dopamine, vì vậy cách hiệu quả nhất để hack vòng lặp thói quen của bạn là thay thế nó bằng một thứ mang đến cho bạn phần thưởng tương tự. Sau đây là một số hoạt động giúp tạo ra dopamine:
- Ăn một bữa ăn nhẹ
- Tập thể dục
- Chơi video games
- Chợp mắt một chút
- Nỗ lực cho một mục tiêu
- Gọi điện cho một người bạn có thể khiến bạn bật cười
Rõ ràng là một số phần thưởng trong số đó không hoàn toàn lành mạnh nhưng chúng có thể là cái đỡ tệ hơn trong cuộc đời bạn.
Dưới đây là một ví dụ về cách hack vòng lặp thói quen. Nếu một trong những tín hiệu bên trong của bạn để xem porn là cảm giác buồn chán thì hãy quyết định rằng bất cứ khi nào một cơn buồn chán xuất hiện, thay vì tìm đến máy tính, nơi bạn tìm phim porn chắc chắn sẽ, bạn tập chơi ghita.
Để biết thêm nhiều mẹo khác về cách hack vòng lặp thói quen và lời khuyên để nhận diện các tín hiệu và những thói quen thay thế, hãy đọc bài viết hoặc xem video sau:
- Có những ý định thực hiện luôn sẵn sàng
Một phần quan trọng của việc hack vòng lặp thói quen là thiết lập ý định thực hiện. Nói ngắn gọn thì một ý định thực hiện là một cụm từ “nếu-thì khi đó” liên kết một tín hiệu tình huống với một hành động cụ thể. Nó là một kế hoạch về những việc mà bạn sẽ làm khác đi bất cứ khi nào bạn gặp phải một trong các tín hiệu xem porn của bạn.
Vậy, nếu một trong những tín hiệu của bạn là cảm giác trầm uất thì một ý định thực hiện sẽ trông như thế này: Khi tôi thấy buồn nản thì tôi sẽ ra ngoài tản bộ.
Bạn có thể cần đến nhiều ý định thực hiện nếu bạn có nhiều tín hiệu. Cũng là một ý tưởng hay khi có sẵn một kế hoạch về những việc bạn sẽ làm khi bạn tình cờ gặp phải một hình ảnh khiêu dâm khởi tạo một kích hoạt. Nó có thể là một thứ quyết liệt như tắt máy tính hay một việc đơn giản như ngay lập tức đóng trình duyệt của bạn. Hoặc nếu bạn nhìn thấy một thứ gì đó trên TV thì bạn sẽ đứng dậy và bỏ đi.
Bật dậy khỏi ghế khi bạn nhìn thấy porn có thể khiến bạn cảm thấy mình khá là ngớ ngẩn, và trái với hình tượng cool ngầu và lý trí của bạn, nhưng nó chỉ là một cách đánh bật bộ não của bạn, không cho nó đi theo con đường mòn đã được dùng quá nhiều mà porn đã khắc sâu vào trong các nơ-ron của bạn. Bạn phải lay chuyển những nơ-ron ấy. Đừng để cảm giác cool ngầu ngăn trở bạn cải thiện cuộc sống của mình.
- Cài phần mềm Blocking cho tất cả các thiết bị điện tử của bạn
Nhiều người thấy việc cài phần mềm blocking cho thiết bị của họ là rất hữu ích, đặc biệt trong giai đoạn đầu của tái khởi động khi ý chí để giám sát việc xem porn của họ đang ở mức yếu nhất và thói quen xem porn thì mạnh nhất. Tuy nhiên, cần lưu ý đảm bảo phần mềm blocking không bị lỗi và dễ dàng di chuyển. Lợi ích chính của nó là dựng lên một rào cản hay rắc rối giữa tín hiệu để xem porn và bạn thực sự thỏa mãn ham muốn đó. Hy vọng là khi bạn bắt đầu mất nhiều công sức cho việc cài đặt và nhập mật khẩu để bỏ block thì bạn sẽ ngừng lại được và bắt đầu dùng đến một trong những ý định thực hiện của bạn.
- Đừng làm một mình: Hãy tìm bạn đồng hành
Một chiến thuật phổ biến để đánh bại bất kỳ thói quen nào là tìm một người bạn đồng hành—người mà bạn sẽ báo cáo với họ khi bạn bị sa ngã. Người đồng hành sẽ chích cho bạn một liều hổ thẹn lành mạnh để thuyết phục bạn không xem porn. Họ cũng có mặt để hỗ trợ và động viên để bạn đứng lên tiếp tục cố gắng sau khi vấp ngã.
Hãy chọn một người mà bạn tin tưởng và có mối quan hệ bền chặt với họ. Đó có thể là một người hay một người bạn. Từng ngày hay từng tuần, hãy báo cáo cho anh ta biết bạn thực hiện ra sao rồi. Nó có thể là một chủ đề gây xấu hổ khi nêu ra lúc đầu, vì vậy bạn cần phải can đảm và hiểu rằng có hàng ngàn đàn ông khác cũng đang vật lộn với vấn đề giống bạn.
Nếu bạn không thể tin tưởng bản thân, hãy xem xét việc cài đặt phần mềm trên máy tính của bạn chịu trách nhiệm gửi email cho một người bạn thân hay tri kỷ bất cứ khi nào bạn truy cập vào một web khả nghi. Cảnh bị theo dõi có thể ngăn bạn truy cập những trang porn yêu thích của bạn.
X3 Watch. Có cả phiên bản miễn phí và cao cấp. Hoạt động trên các thiết bị và hệ điều hành. Với phiên bản miễn phí, bạn có thể chọn 2 người bạn chịu trách nhiệm. Mỗi tuần họ sẽ nhận được một email báo cáo về các web nghi vấn mà bạn đã truy cập. Nếu bạn nâng cấp lên phiên bản cao cấp thì họ sẽ nhận được thông báo ngay lập tức.
CovenantEyes. Dịch vụ tương tự như X3 Watch, ngoại trừ việc nó tốn $9.99 một tháng.
Tham gia một diễn đàn. Những người đàn ông bỏ được thói quen xem porn đề xuất vô số forum trên web tận tình giúp đàn ông bỏ xem porn. Họ trao đổi những câu chuyện về các vấn đề do porn gây ra, họ đã làm gì để bỏ thói quen đó và những điều tích cực xảy đến khi từ bỏ porn. Họ cũng tìm được sự hỗ trợ cho những lần họ tái phạm.
r/NoFap. Nó là một chuyên mục Reddit và là diễn đàn lớn nhất về chủ đề bỏ porn trên web. Có tới 123K “thành viên NoFap” (“fap” là từ lóng của thủ dâm) theo dõi tiến trình không thủ dâm khi xem porn của họ và cung cấp sự hỗ trợ cho những người khác có cùng mục tiêu.
r/pornfree. Tương tự như NoFap nhưng tập trung vào việc loại bỏ thói quen xem porn.
Reboot Nation. Được sáng lập và điều hành bởi một anh chàng tên là Gabe từng bị chứng rối loạn cương dương do porn và chữa khỏi nó sau khi anh ta loại bỏ porn khỏi cuộc đời mình. Những người đàn ông muốn dừng xem porn có thể bắt đầu viết nhật ký trên diễn đàn để theo dõi sự tiến bộ của họ và nhận lời khuyên và hỗ trợ từ các thành viên khác. Gabe cũng có rất nhiều tài nguyên, tài liệu trên diễn đàn về những ảnh hưởng của porn.
Your Brain Rebalanced. Một nơi khác dành cho những ai đang tìm cách bỏ porn có thể bắt đầu viết nhật ký để theo dõi sự tiến bộ của họ và nhận được sự hỗ trợ từ các thành viên khác. Họ phân tích các nhật ký theo các nhóm tuổi để bạn có thể thấy những vấn đề gì do porn gây ra mà những người đàn ông ở độ tuổi của bạn có thể phải đối mặt và họ đã làm gì để vượt qua chúng.
Đến một lúc nào đó trong tiến trình bỏ porn của bạn, việc dừng truy cập vào những diễn đàn đó có thể là hữu ích vì chúng đơn giản là một thứ gợi nhắc về phim khiêu dâm. (Đừng nghĩ về một chú voi hồng → và bạn sẽ nghĩ về chú voi hồng!) Hãy nhớ, mục tiêu tối hậu là trở thành kiểu người không xem porn. Việc ghé thăm những trang web đó có thể củng cố bản sắc tâm lý của bạn là một chàng trai phải hết sức cố gắng lắm mới không xem porn.
- Theo dõi sự tiến bộ (hoặc Không)
Giống như những người nghiện rượu, nhiều người tự coi mình là nghiện porn theo dõi số ngày kể từ ngày cuối cùng họ xem porn. Có thể biết được bạn tiến xa đến mức nào chắc chắn là động lực để bạn tiếp tục cố gắng. Những ứng dụng như Chain Calendar, hay Joe’s Goals là những lựa chọn tuyệt vời để theo dõi tiến bộ của bạn trong tiến trình bỏ porn.
Nhưng giống như việc ghé thăm các diễn đàn về từ bỏ porn, có thể đến một lúc nào đó trong tiến trình này bạn muốn bỏ theo dõi vì nó không còn hữu ích và tiếp tục củng cố quan điểm rằng bạn là một chàng trai thích xem porn, nhưng phải thật sự cố gắng lắm để không xem porn.
- Nhịn ăn và tập thể dục
Nếu bạn đang gặp phải những vấn đề có liên quan đến sự nhạy cảm dopamine bị chai sạn do tiêu thụ quá mức nội dung khiêu dâm thì nghiên cứu cho rằng việc nhịn ăn và tập thể dục có thể giúp bổ sung/làm đầy chúng. Trong một nghiên cứu về những con chuột béo phì, các nhà nghiên cứu phát hiện thấy thụ thể dopamine tăng lên khi chuột nhịn ăn gián đoạn hoặc nhịn ăn hoàn toàn trong một khoảng thời gian. Sẽ không hại gì đâu nếu bạn thử nhịn ăn gián đoạn để hỗ trợ cho quá trình tái khởi động. Bên cạnh việc giúp hồi phục những thụ thể dopamine bị tổn hại thì nhịn ăn là một bài tập về ý chí, có thể giúp tăng cường sức mạnh ý chí của bạn để nói không với porn. Một cách đơn giản để thực hiện nhịn ăn gián đoạn là bắt đầu chuyện nhịn ăn lúc 7 hay 8 giờ tối và sau đó bỏ bữa sáng và không ăn cho đến trưa. Từ 12h tối đến 7h tối bạn có thể ăn.
Tập Anaerobic cường độ cao cũng được cho thấy là có tác động tăng cường lên các thụ thể dopamine. Đó sẽ là những bài tập chẳng hạn như nâng tạ nặng hoặc tập HIIT hoặc CrossFit. Nếu bạn chưa sẵn sàng, bắt đầu đưa việc tập thể dục vào thói quen hằng ngày để hỗ trợ cho nỗ lực tái khởi động của bạn. Tập thể dục cũng là một cách tuyệt vời để giải phóng sự buồn chán, căng thẳng và stress–nếu bạn “trút mồ hôi” những cảm xúc đó tại phòng tập thì bạn sẽ cảm thấy ít có nhu cầu làm vậy thông qua porn và thủ dâm.
Kết luận
Tôi hy vọng bạn thấy loạt bài về khoa học của khiêu dâm này là hữu ích hay chí ít thì cũng thú vị. Nếu bạn muốn tìm thêm nhiều thông tin về ảnh hưởng của porn đến não bộ, tôi khuyên bạn nên ghé thăm trang web của Gary Wilson, YourBrainOnPorn.com hay mua ebook của ông ấy trên Amazon. Cho đến nay thì cuốn sách của Wilson là cuốn hay nhất viết về porn mà tôi đọc được trong quá trình nghiên cứu với toàn thông tin bổ ích.
Nguồn: https://www.artofmanliness.com/articles/men-and-porn-why-is-the-pull-of-porn-so-strong/