Giới tính linh hoạt là gì?

Hãy dành ra một chút thời gian, okay, ngay bây giờ, để suy nghĩ về giới tính của bạn nhé. Bạn nhìn nhận bản thân là nữ giới, nam giới, hay một trường hợp khác? Hay cụ thể là, bạn đã xác định bản dạng giới của mình là gì vậy? Bạn thể hiện giới tính của mình với mọi người xung quanh, hay nói cách khác, giới tính thể hiện bên ngoài của bạn như thế nào? Và cuối cùng, bản dạng giới và cách thể hiện giới của bạn là cố định hay có sự thay đổi theo thời gian?

Trên đây là những câu hỏi cực kỳ quan trọng đối với các bậc cha mẹ khi họ băn khoăn rằng liệu bản dạng giới và cách thể hiện giới của trẻ có thay đổi khi con dần lớn lên hay không. Và tất nhiên, người lớn cũng có thể suy nghĩ về những câu hỏi trên và tự vấn chính bản thân mình mình.

Từng có lúc, tôi cắt tóc ngắn và ưa mặc quần tây, đi giày tây như những cậu trai lịch thiệp. Tôi còn đóng vai nam trong các vở kịch và hoá trang thành nam giới trong các bữa tiệc Halloween. Lại có những lúc, tôi để tóc dài, mặc váy, khuyên tai toòng teng và chọn những bộ đồ hoá trang thiên về nữ tính hơn. Tuy nhiên, dù cách biểu lộ bề ngoài (hay thể diện giới) thất thường, lúc nữ tính lúc không, tôi vẫn luôn xác định mình là một cô gái, một người phụ nữ.

Vậy giới tính linh hoạt là gì?

Trước hết, hãy cùng xem qua vài khái niệm. Người hợp giới (cisgender) là thuật ngữ dùng để chỉ những người có bản dạng giới khớp với giới tính sinh học của cơ thể – nam hoặc nữ – đã được xác định trong giấy khai sinh. Giới tính linh hoạt là thuật ngữ dùng để chỉ những người có bản dạng giới, thể hiện giới, hoặc cả hai, thay đổi theo thời gian. Điều đó có nghĩa là thể hiện giới của bạn có sự thay đổi, nhưng bản dạng giới thì không; hoặc bản dạng giới của bạn có sự thay đổi, nhưng thể hiện giới thì không. Hoặc cả bản dạng giới và thể hiện giới của bạn đều không cố định.

Với một số bạn trẻ, giới tính linh hoạt có thể là một cách để các bạn khám phá giới tính trước khi chọn cho mình một bản dạng giới hoặc thể diện giới ổn định hơn. Song với một số người khác, giới tính linh hoạt có thể diễn ra liên tục và trở thành một phần cuộc đời của họ.

Một số người tự mô tả bản thân là “giới tính linh hoạt”. Xét về bản dạng giới, họ thường là người chuyển giới hoặc phi nhị nguyên giới, tức là họ nhìn nhận bản thân có giới không đồng nhất với giới mà họ được chỉ định trên giấy khai sinh của mình. (phi nhị nguyên giới là một phổ của bản dạng giới mà không phải là hoàn toàn là nam hay nữ, như cách chia nhị phân truyền thống)

Không phải ai từng có sự thay đổi trong cách thể hiện giới hay bản dạng giới cũng nhận định mình là giới tính linh hoạt. Cũng như không phải ai cũng muốn thực hiện phẫu thuật để đồng nhất cơ thể, diện mạo với bản dạng giới của mình.

Giới tính phát triển và thay đổi như thế nào?

Từ 2-3 tuổi, con người thường có những ý niệm đầu tiên về giới tính của mình. Song khả năng nhận biết về giới tính của bản thân bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau: bối cảnh gia đình, cộng đồng xung quanh, xã hội và thời đại mà họ đang sống. Mỗi yếu tố nói trên lại có những tiêu chuẩn và kỳ vọng khác nhau về thể hiện giới và bản dạng giới.

Ví dụ, một bạn nhỏ có thể sống trong một gia đình tin rằng giới tính đa dạng hơn là nam hoặc nữ, do đó động viên con thể hiện giới tính theo những gì con muốn, tại một thành phố nơi phần lớn mọi người tin rằng “trai nên ra trai” mà “gái nên ra gái” và ở một xã hội và thời kỳ mà quan điểm về giới tính tương tự như cách nhìn nhận của người dân tại thành phố nơi bạn nhỏ sinh ra. Như vậy, bạn nhỏ này sẽ thoải mái thể hiện giới tính khi ở nhà hơn là tại nơi công cộng.

Nhiều người xác định bản dạng giới và thể hiện giới từ nhỏ và họ không thay đổi quan điểm theo thời gian. Nhưng không phải ai cũng như vậy. Những thay đổi có thể diễn ra ở bất cứ thời điểm nào trong đời, dù rằng người ta thường trải qua trong giai đoạn thơ ấu và thiếu niên hơn là giai đoạn trưởng thành.

Người có giới tính linh hoạt và người chuyển giới có phải là một hay không?

Như đã nói ở phần trên, bản dạng giới của một số người có sự thay đổi theo thời gian. Ví dụ, một người được xác định giới tính nữ trên giấy khai sinh có thể xác định mình là nam ở lứa tuổi vị thành niên và giữ bản dạng giới như vậy suốt phần đời còn lại. Có thể xem đây là một người chuyển giới, song không nhất định là người có giới tính linh hoạt.

Một người khác cũng trải qua những thay đổi tương tự, song khi người này 23 tuổi, họ nhận định mình là người phi nhị nguyên giới, rồi lại một lần nữa xác định mình là nam giới khi đã trưởng thành. Đây có thể coi là một trường hợp giới tính linh hoạt bởi họ đã trải qua hơn một lần thay đổi bản dạng giới và thể hiện giới của mình. Dù cần lưu ý rằng, họ hoàn toàn có thể không tự dán nhãn giới tính linh hoạt nói trên cho bản thân mình.

Nói chung, bất cứ ai cho rằng mình có giới tính linh hoạt đều là người có giới tính linh hoạt. Thường mọi người vẫn cho rằng đây là những người có bản dạng giới hoặc thể hiện giới thay đổi nhiều lần liên tục, thất thường, lúc này lúc khác. Tuy nhiên, mỗi người lại có những trải nghiệm giới tính linh hoạt khác nhau.

Giới tính linh hoạt và sức khoẻ ở trẻ nhỏ, trẻ vị thành niên

Cũng như người lớn, trẻ em và trẻ vị thành niên có cách thể hiện hoặc cảm nhận giới tính bản thân khác với giới tính sinh học thường phải chịu nhiều định kiến và sự phân biệt. Những trải nghiệm đó ảnh hưởng tiêu cực tới sức khoẻ tinh thần và thể chất của trẻ. Các bạn chuyển giới có nguy cơ mắc hội chứng trầm cảm, lo âu, tự ngược đãi bản thân, có ý định và hành vi tự tử cao gấp hai đến ba lần so với các bạn trẻ hợp giới.

Mỗi cộng đồng lại có những định nghĩa khác nhau về những gì được coi là “bình thường”. Một bạn trẻ có giới tính linh hoạt có thể có nguy cơ chịu định kiến ​​và phân biệt đối xử cao hơn, bởi sự thay đổi trong bản dạng hoặc thể hiện giới của họ đi ngược lại với kỳ vọng của đông đảo rằng nam ra nam, nữ ra nữ và sẽ mãi là như vậy. Thậm chí, họ không chỉ gặp rắc rối với các xì trây – những người hợp giới, mà còn gặp phải sự kỳ thị từ chính những người chuyển giới khi cho rằng họ “không thật sự là chuyển giới”. Bắt gặp một người lúc ăn diện nữ tính lúc lại ăn mặc nam tính có thể gây hoang mang hoặc thậm chí ngứa mắt cho những ai có tư duy cứng nhắc về giới tính.

Có thể hỗ trợ cho người có giới tính linh hoạt như thế nào?

Tôi mong chúng ta có thể hiểu rằng giới tính linh hoạt là một phần trong các trải nghiệm đa dạng của con người về giới. Sự chấp nhận vốn là yếu tố quan trọng trong cách đối xử giữa người với người, nó lại càng quan trọng hơn khi nói tới trẻ em và trẻ vị thành niên.

Hãy lắng nghe các bạn nhỏ và chấp thuận trải nghiệm về giới riêng của các em. Mỗi người đều là chuyên gia về giới tính của chính họ.

Hãy kiên nhẫn, bởi giới tính linh hoạt có thể là một phần trong quá trình phát triển của mỗi đứa trẻ.

Hãy hỗ trợ thanh thiếu niên có giới tính linh hoạt trong việc đưa ra các quyết định chín chắn để khẳng định bản dạng giới, ví dụ như trong các quyết định sử dụng liệu pháp hormone hay phẫu thuật chuyển giới. Hãy kết nối họ với các nguồn hỗ trợ để từ đó, họ có thể chia sẻ, thảo luận cùng những người có trải nghiệm tương đồng. Gender Spectrum là một trong số những công cụ hỗ trợ tuyệt vời cho cả thanh thiếu niên và người lớn có giới tính linh hoạt hoặc trải qua trải nghiệm này trong đời.

Nguồn bài: https://www.health.harvard.edu/blog/gender-fluidity-what-it-means-and-why-support-matters-2020120321544

Nguồn dịch: https://demaktub.wordpress.com/2021/07/01/gioi-tinh-linh-hoat-la-gi/