Kiểm chứng những nỗi lo

Một trong những phép lịch sự đơn giản mà ta gần như không bao giờ dành cho những nỗi lo của mình, đó là quay lại và xem chúng đã thực sự diễn ra như thế nào so với thực tế.

Với những người hay lo lắng, dường như không có giai đoạn nào trong cuộc đời là thoát khỏi những ám ảnh đầy sợ hãi. Tuần này, ta lo sợ mình sẽ cạn tiền; tuần sau lại sợ bị một nhà thầu kiện cáo; tuần kế tiếp thì băn khoăn liệu có làm bạn mình phật ý; rồi lại ám ảnh về một tin đồn có thể hạ bệ ta trên mạng xã hội, hoặc lo rằng đã bỏ sót điều gì đó quan trọng trong bản kê khai thuế. Những nỗi lo cứ tiếp nối, xoay vần từ chuyện này sang chuyện khác – làm hao tổn những khoảng thời gian quý giá mà ta có trên đời.

Edouard Vuillard, The Yellow Curtain, 1893

Điều ta hiếm khi làm được – khi mọi chuyện đã qua – là dừng lại để so sánh mức độ của nỗi lo với kết quả thực tế. Ta quá bận rộn với chủ đề đáng sợ tiếp theo để quay lại kiểm chứng một cách bình tĩnh.

Nhưng nếu buộc mình thực hiện điều đó, ta sẽ nhận ra một sự thật kỳ lạ: những nỗi lo của ta hầu như luôn hoàn toàn – và sâu sắc – lệch lạc so với thực tế. Nếu ta mở rộng phép kiểm chứng này ra cả một năm, kết luận rút ra cũng tương tự. Ta đã từng mất ăn mất ngủ vì những nỗi lo lắng, nhưng cuối cùng ta không hề cạn tiền, mâu thuẫn trong công việc đã được giải quyết ổn thỏa, bạn ta không hề bị tổn thương, và mọi chuyện không tồi tệ như ta tưởng.

Có lẽ, ta có thể nói rằng chỉ khoảng 1% những điều ta từng lo ngại thực sự đạt đến mức độ kinh khủng mà ta từng chắc chắn – khi đang lo – rằng chúng sẽ xảy ra. Câu nói nổi tiếng của Mark Twain liền hiện lên trong tâm trí: “Tôi đã sống qua biết bao thảm họa, chỉ có điều rất ít trong số đó thực sự xảy ra.”

Ta nên – hơn rất nhiều so với ta từng làm – sử dụng những dữ liệu dồi dào về sự thiếu chính xác của các nỗi lo trong quá khứ như một kim chỉ nam cho hiện tại và tương lai. Nếu ta đã sai lầm đến vậy trước đây, thì khả năng cao là bây giờ ta cũng đang sai lầm như thế. Tất nhiên, ta lại một lần nữa tin chắc rằng lần này thì đúng là tận thế thật, nhưng sự chắc chắn ấy đã đồng hành với ta trong rất nhiều tình huống trước đây – những tình huống mà rốt cuộc ta đã vượt qua ổn thỏa.

Có lẽ thế giới này, dù đầy rẫy hiểm nguy, không tồi tệ như ta vẫn nghĩ. Có lẽ phần lớn những bi kịch đang diễn ra không nằm ngoài kia, mà ngay trong tâm trí ta – nơi ta cần khám phá và chữa lành càng sớm càng tốt.

Nguồn: AUDITING OUR WORRIES - The School Of Life