Mặt tối của việc so sánh giữa anh chị em trong gia đình

Khi còn nhỏ, tất cả chúng ta đều mơ về một thế giới tràn ngập những điều tích cực như tiếng cười, niềm vui, ánh nắng mặt trời và tất cả mọi thứ. Tuy nhiên, đối với một số người, giống như tôi, trong quá trình trưởng thành phải đối mặt với bóng đen của việc so sánh anh chị em trong gia đình. Tôi chắc chắn câu chuyện của mình không phải là duy nhất, vì nhiều đứa trẻ ngoài kia có thể đang trải qua cảm giác giống như tôi.

Hãy tưởng tượng, một bức ảnh gia đình nơi mỗi đứa con giống như một ngôi sao, tỏa sáng với những cá tính riêng biệt. Trước những người chị có nước da trắng trẻo, tôi cảm thấy mình như một đám mây có màu hơi xỉn vì họ nổi bật như những tia nắng mặt trời. Những lời nhắc nhở liên tục về sự khác biệt này khiến tôi ám ảnh, dẫn tới mặc cảm tự ti theo tôi suốt chặng đường trưởng thành.

Những so sánh này không chỉ là những nhận xét vô hại. Chúng thường giống như những mũi tên, xuyên thủng lòng tự trọng của tôi. Không chỉ về ngoại hình; đó là về cảm giác kém cỏi, không đạt được những tiêu chuẩn sáng giá mà anh chị em tôi đặt ra. Hậu quả về mặt cảm xúc vô cùng nghiêm trọng và tác động của tất cả những điều này kéo dài đến tận sau thời thơ ấu của tôi.

Những so sánh gây tổn thương không chỉ xảy ra trong các cuộc trò chuyện riêng tư; chúng diễn ra trước mặt tôi, giống như những cảnh trong một vở kịch không bao giờ kết thúc. Những lời khen có chủ đích tốt dành cho anh chị em của tôi giống như sự xúc phạm vô tình đối với tôi. Khi còn nhỏ, tôi không hiểu tại sao những khác biệt này lại quan trọng đến vậy, nhưng tôi không thể thoát khỏi cảm giác mình là người lạc lõng.

Lòng tự tin của tôi bị lung lay bởi những so sánh liên tục, khiến tôi nghi ngờ giá trị của mình. Phải mất rất nhiều thời gian để nhận ra rằng những so sánh này không phải là thước đo giá trị của tôi với tư cách là một con người. Tôi nhận ra kỹ năng của riêng mình và cố gắng trau dồi những kỹ năng đó để rồi rèn luyện bản thân theo cách tốt hơn.

Cha mẹ có trách nhiệm đóng vai trò chính trong việc hình thành lòng tự trọng của con cái họ. Thay vì vô tình ủng hộ văn hóa so sánh, cha mẹ có thể tạo ra một môi trường tôn vinh sự riêng biệt. Dưới đây là những gì cha mẹ có trách nhiệm có thể làm để tránh loại tình huống này xảy ra với con cái của họ:

Unsplash+ In collaboration with Kateryna Hliznitsova

Tôn vinh sự độc đáo

Cha mẹ hãy nhắc nhở con bạn rằng mỗi đứa trẻ đều đặc biệt theo cách riêng của mình. Khen ngợi và khuyến khích những điểm mạnh, tài năng và tính cách độc đáo của chúng. Tạo ra một bầu không khí mà sự khác biệt không chỉ được chấp nhận mà còn được tôn vinh và tìm ra lý do để cổ vũ cho từng đứa trẻ.

Khuyến khích sự củng cố tích cực

Khuyến khích ngôn ngữ tích cực trong gia đình. Thay vì so sánh anh chị em, hãy tập trung vào việc nêu bật thành tích và sự phát triển cá nhân của họ. Sự củng cố tích cực có thể giúp xây dựng lòng tự tin rất nhiều.

Giao tiếp cởi mở

Tạo ra một không gian cởi mở để giao tiếp. Khuyến khích con bạn bày tỏ cảm xúc của mình một cách tự do mà không sợ bị phán xét. Giải quyết các mối quan tâm và hiểu lầm kịp thời để ngăn ngừa tổn thương về mặt cảm xúc.

Truyền đạt sự đồng cảm

Nuôi dưỡng sự đồng cảm giữa các anh chị em. Giúp chúng hiểu rằng mọi người đều có điểm mạnh và điểm yếu. Bằng cách thúc đẩy lòng đồng cảm, trẻ em có thể học cách trân trọng sự khác biệt của nhau thay vì coi đó là khuyết điểm.

Là tấm gương sáng

Trẻ em học tốt bằng những ví dụ sống động. Thể hiện lòng tự trọng lành mạnh và chấp nhận những điểm mạnh và điểm yếu của chính bạn. Hãy chú ý đến lời nói và hành động của mình, trẻ em thường bắt chước hành vi của cha mẹ.

Hãy nhớ rằng, tác động của việc so sánh anh chị em có thể kéo dài suốt đời. Là cha mẹ, điều cần thiết là phải tạo ra một môi trường nơi mỗi đứa trẻ cảm thấy được trân trọng và chấp nhận vì con người của chúng. Sau tất cả, gia đình là một tập thể mà mỗi người đóng một vai trò độc đáo và không thể thay thế, góp phần tạo nên bức tranh ghép tuyệt đẹp về tình yêu thương và nuôi dưỡng những cảm xúc tốt đẹp.

—

Triết học Thực hành dịch và biên tập từ bài viết "Growing Up: The Hurtful Aspects of Sibling Comparisons and What Parents Can Do" của Sam writes