Mọi người có vui vẻ hơn bạn không?

Khi bạn ngồi một mình trên ghế sofa vào tối thứ Sáu, có bao giờ bạn tự hỏi mọi người ngoài kia đang làm gì? Bạn có dễ dàng hình dung họ đang tận hưởng những bữa tiệc hay buổi tối sôi động không, hay bạn nghĩ họ cũng đang lặng lẽ trải qua buổi tối một mình như bạn? Nghiên cứu mới đây chỉ ra rằng nhiều người trong chúng ta thường có niềm tin bi quan và thiếu thực tế rằng đời sống xã hội của người khác vượt trội hơn hẳn so với mình. Điều này phần nào bắt nguồn từ việc những "con bướm xã hội" – những người luôn sôi nổi và nổi bật – thường dễ dàng thu hút sự chú ý của chúng ta.

“Nếu bạn nghĩ đến sự điêu luyện trong thể thao, cái tên LeBron James có thể sẽ xuất hiện trong đầu,” nhà tâm lý học xã hội Thomas Gilovich thuộc Đại học Cornell chia sẻ. Nhưng chẳng mấy ai lại so sánh tài năng thể thao của mình với một siêu sao bóng rổ. Tuy nhiên, khi nghĩ đến điều mà chúng ta cho rằng nhiều người có thể làm tốt, chẳng hạn như giao tiếp xã hội, ta lại hay tự so sánh mình với những người bạn hay quen biết giỏi giao tiếp nhất.

Photo: pzAxe/Shutterstock

Trong một loạt nghiên cứu, Gilovich và các cộng sự đã yêu cầu người tham gia đánh giá về đời sống xã hội của chính họ và của những người xung quanh. Kết quả cho thấy, trung bình, người tham gia nghĩ rằng những người khác có nhiều bạn hơn mình, tham dự nhiều bữa tiệc hơn, và gần gũi với “vòng tròn thân thiết” của nhóm xã hội hơn họ.

Thực tế, có thể lịch trình của một số người dày đặc hơn những người khác, nhưng đời sống xã hội của một người bình thường không thể lúc nào cũng "thấp hơn mức trung bình". Chúng ta có thể tự đánh giá thấp bản thân bởi vì, trong khi chú ý đến những người nổi tiếng hay các hoạt động được họ chia sẻ trên mạng xã hội, ta lại ít biết đến cách những người hướng nội hay ít giao tiếp hơn sử dụng thời gian của họ.

Gilovich cũng giải thích một hiện tượng liên quan, gọi là “sự ngu dốt số đông” – cảm giác sai lầm về cảm xúc của người khác vì ta không thể tiếp cận được suy nghĩ của họ. Giống như cách sinh viên đại học thường đánh giá quá cao mức độ thoải mái với việc uống rượu của bạn bè mình, “mọi người đều nghĩ rằng đời sống xã hội của người khác tốt hơn họ.”

Không chỉ riêng đời sống xã hội, chúng ta cũng dễ hiểu sai về cuộc sống của những người được cho là đáng ghen tị. Những người tham gia nghiên cứu, khi nghĩ về những người đặc biệt thông minh, hấp dẫn, nổi tiếng hoặc giàu có, thường đánh giá rằng những người này có nhiều khoảnh khắc tích cực và ít khoảnh khắc tiêu cực hơn trong cuộc sống hàng ngày. Nhưng một nghiên cứu lại chỉ ra rằng sự khác biệt thực tế giữa cuộc sống của những người có thu nhập cao và thấp – dựa trên cách họ tự đánh giá thăng trầm hàng ngày – nhỏ hơn rất nhiều so với dự đoán của những người thuộc nhóm thu nhập trung bình.

Dường như trí tưởng tượng xã hội chọn lọc của chúng ta cũng đóng vai trò ở đây. Khi nghĩ về những người nổi bật và tài năng, ta thường không chú ý đến những khoảnh khắc đời thường của họ, ví dụ như một buổi chiều thứ Ba ngẫu nhiên không ánh hào quang. Nhà tâm lý học Ed O'Brien từ Đại học Chicago, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết: “Vì chúng ta không bao giờ thấy những khoảnh khắc hàng ngày đó trong cuộc sống của người khác, ta quên không tính đến chúng khi hình dung về cuộc sống của họ.”

Những người được yêu cầu suy nghĩ kỹ hơn về cuộc sống của người có nhiều lợi thế (chẳng hạn bằng cách mô tả họ làm gì mỗi giờ trong một ngày bình thường) thường có đánh giá cân bằng hơn – và cảm thấy bớt ghen tị hơn.

Nguồn: Is Everyone Having More Fun Than You – Psychology Today