Nghịch lý của nhận thức: Tại sao suy nghĩ quá nhiều có thể khiến bạn khốn khổ

Một nghiên cứu mới đã đưa ra một phát hiện quan trọng: hoạt động trí óc thường liên quan đến cảm xúc tiêu cực. Một phân tích tổng hợp của 170 nghiên cứu, bao gồm nhiều nhóm dân số và nhiệm vụ khác nhau, cho thấy nỗ lực tinh thần tăng lên đều tương quan với cảm giác thất vọng và căng thẳng. Điều này đặc biệt ít rõ rệt hơn ở các nhóm dân số châu Á, có thể là do sự khác biệt trong trải nghiệm giáo dục. Mặc dù vậy, con người vẫn tham gia vào các nhiệm vụ đầy thử thách về mặt tinh thần như cờ vua, được thúc đẩy bởi phần thưởng hơn là niềm vui của chính nỗ lực đó.

Nỗ lực tinh thần và sự khó chịu

Theo nghiên cứu được công bố bởi Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ, nếu ai đó phàn nàn rằng việc suy nghĩ rất mệt mỏi và khốn khổ, thì có thể họ đã đúng, vì sự gắng sức về mặt tinh thần dường như gắn liền với những cảm giác khó chịu trong nhiều tình huống.

"Các nhà quản lý thường khuyến khích nhân viên và giáo viên thường khuyến khích học sinh nỗ lực trí óc. Ở khía cạnh bên ngoài, điều này có vẻ hiệu quả: Nhân viên và học sinh thường lựa chọn các hoạt động thử thách trí óc", tác giả cao cấp Erik Bijleveld, tiến sĩ, của Đại học Radboud cho biết. "Từ điều này, bạn có thể kết luận rằng nhân viên và học sinh có xu hướng thích suy nghĩ nhiều. Nhưng kết quả của chúng tôi cho thấy đây là một kết luận sai: Nhìn chung, mọi người thực sự không thích nỗ lực trí óc".

Nghiên cứu này được công bố trên Tạp chí Psychological Bulletin.

Nỗ lực tinh thần thường không dễ chịu, như đã được xác nhận bởi một phân tích tổng hợp liên quan đến hơn 4.600 người tham gia trong nhiều nhiệm vụ và nhân khẩu học khác nhau. Tuy nhiên, mọi người thường theo đuổi các hoạt động đầy thử thách này vì phần thưởng chứ không phải vì niềm vui của nhiệm vụ.

Những hiểu biết sâu sắc từ một phân tích tổng hợp toàn diện

Các nhà nghiên cứu đã tiến hành phân tích tổng hợp 170 nghiên cứu, được công bố từ năm 2019 đến năm 2020 và bao gồm 4.670 người tham gia, để xem xét cách mọi người thường trải nghiệm nỗ lực tinh thần. Họ đã làm như vậy bằng cách kiểm tra xem nỗ lực tinh thần có liên quan đến cảm giác khó chịu hay không và liệu mối liên hệ đó có phụ thuộc vào nhiệm vụ hay dân số liên quan hay không.

Các nghiên cứu đã sử dụng nhiều đối tượng tham gia (ví dụ: nhân viên y tế, nhân viên quân đội, vận động viên nghiệp dư, sinh viên đại học) từ 29 quốc gia và liên quan đến 358 nhiệm vụ nhận thức khác nhau (ví dụ: học một công nghệ mới, tìm đường đi trong môi trường xa lạ, luyện tập đánh golf, chơi trò chơi thực tế ảo). Trong tất cả các nghiên cứu được phân tích, những người tham gia đã báo cáo mức độ nỗ lực mà họ đã bỏ ra cũng như mức độ mà họ trải qua những cảm giác khó chịu như thất vọng, bực bội, căng thẳng hoặc khó chịu.

Trong tất cả các nhóm dân số và nhiệm vụ, nỗ lực tinh thần càng lớn thì sự khó chịu mà người tham gia trải qua càng lớn.

Bijleveld cho biết: "Những phát hiện của chúng tôi cho thấy nỗ lực tinh thần gây khó chịu ở nhiều nhóm dân số và nhiệm vụ khác nhau". "Điều này rất quan trọng đối với các chuyên gia, chẳng hạn như kỹ sư và nhà giáo dục, cần ghi nhớ khi thiết kế nhiệm vụ, công cụ, giao diện, ứng dụng, tài liệu hoặc hướng dẫn. Khi mọi người được yêu cầu phải nỗ lực tinh thần đáng kể, bạn cần đảm bảo hỗ trợ hoặc khen thưởng họ vì nỗ lực đó".

Một phát hiện thú vị, theo Bijleveld, là trong khi mối liên hệ giữa nỗ lực tinh thần và cảm giác tiêu cực vẫn đáng kể, thì nó ít rõ rệt hơn trong các nghiên cứu được tiến hành ở các nước châu Á so với các nghiên cứu ở châu Âu hoặc Bắc Mỹ. Điều này phù hợp với ý tưởng chung rằng sự khó chịu của nỗ lực tinh thần có thể phụ thuộc vào lịch sử học tập của mọi người. Ông cho biết học sinh trung học ở các nước châu Á có xu hướng dành nhiều thời gian hơn cho việc học ở trường so với các bạn học ở châu Âu hoặc Bắc Mỹ và do đó có thể học cách chịu đựng mức độ gắng sức tinh thần cao hơn ngay từ đầu cuộc đời.

Ý nghĩa hành vi của nỗ lực tinh thần

Bijleveld cho biết mặc dù bản chất khó chịu của các nhiệm vụ thử thách về mặt tinh thần là có thể nhận thấy, nhưng mọi người vẫn tự nguyện tham gia vào chúng.

"Ví dụ, tại sao hàng triệu người chơi cờ vua? Mọi người có thể biết rằng việc nỗ lực tinh thần trong một số hoạt động cụ thể có khả năng dẫn đến phần thưởng. Nếu lợi ích của cờ vua lớn hơn chi phí và nỗ lực phải bỏ ra, mọi người có thể chọn chơi cờ vua và thậm chí tự cho rằng họ thích cờ vua", ông nói. "Tuy nhiên, khi mọi người chọn theo đuổi các hoạt động đòi hỏi nỗ lực tinh thần cao hơn, điều này không nên được coi là dấu hiệu cho thấy họ thích nỗ lực tinh thần. Có lẽ mọi người chọn các hoạt động đòi hỏi nỗ lực tinh thần bất chấp nỗ lực, chứ không phải vì nỗ lực".

Theo Đời sống pháp luật