Những ích lợi về sức khỏe thể chất và tinh thần của việc đọc sách

Vào thế kỷ thứ XI, một phụ nữ Nhật Bản tên là Murasaki Shikibu đã sáng tác ra “Truyện kể Genji”, một thiên tiểu thuyết gồm 54 chương bằng phong thái quyến rũ nhã nhặn, được cho là tiểu thuyết đầu tiên trên thế giới.

Gần 2000 năm sau, khắp nơi trên thế giới người ta vẫn bị mê hoặc bởi tiểu thuyết – ngay cả trong kỷ nguyên những câu chuyện xuất hiện trên màn hình thiết bị cầm tay và biến mất sau 24 giờ.

Vậy chính xác thì loài người thu được lợi ích gì từ việc đọc sách? Liệu đó có phải chỉ là một thú vui, hay còn có những ích lợi vượt ra khỏi sự tận hưởng ấy? “Đúng vậy” là câu trả lời vang dội từ khoa học.

Đọc sách đem lại lợi ích cả về sức khỏe thể chất lẫn tinh thần, và những cái lợi này đi theo ta suốt cuộc đời. Chúng bắt đầu vào những năm tháng đầu đời và tiếp tục suốt những năm tháng sau này. Dưới đây là một lời giải thích ngắn gọn để hiểu việc đọc sách có thể giúp não bộ và cơ thể của chúng ta tinh thông và khỏe mạnh như thế nào.

Việc đọc giúp tăng cường não bộ

Một nghiên cứu đang phát triển chỉ ra rằng việc đọc thật sự có thể thay đổi tâm trí của chúng ta.

Bằng phương pháp quét MRI, các nhà nghiên cứu đã xác nhận rằng việc đọc có liên quan đến một mạng lưới mạch dẫn và tín hiệu phức tạp trong não bộ. Khi khả năng đọc của bạn chín muồi thì các mạng lưới này cũng trở nên mạnh mẽ và tinh vi hơn.

Trong một nghiên cứu được tiến hành năm 2013, các nhà nghiên cứu đã sử dụng  chức năng quét MRI để đo ảnh hưởng của việc đọc tiểu thuyết lên não bộ. Những người tham gia nghiên cứu đọc cuốn “Pompeii” trong khoảng 9 ngày. Càng nhiều cao trào được xây dựng trong câu chuyện thì cũng tương ứng theo đó là càng nhiều nhiều khu vực trong não bộ lóe lên tín hiệu hoạt động.

Quét não cho thấy suốt quá trình đọc và những ngày tiếp sau, những kết nối trong não tăng lên, đặc biệt là vùng vỏ não vận động, vùng phản hồi với những cảm giác vật lý như chuyển động và đau đớn.

Lý do trẻ em và cha mẹ nên đọc cùng nhau

Các bác sĩ tại phòng khám Cleveland khuyên các bậc cha mẹ nên đọc cùng con ngay khi còn nhỏ và tiếp tục cho đến những năm học tiểu học.

Đọc sách cùng con giúp xây dựng mối liên kết ấm áp và hạnh phúc với sách, tăng khả năng yêu thích đọc sách ở đứa trẻ trong tương lai.

Đọc sách ở nhà thúc đẩy tăng hiệu suất học tập ở trường sau này. Nó cũng giúp tăng vốn từ vựng, nâng cao lòng tự trọng, tạo lập kỹ năng giao tiếp,và củng cố phương tiện dự đoán là não bộ.

Tăng khả năng đồng cảm

Nói về khả năng cảm nhận nỗi đau, nghiên cứu chỉ ra rằng những người đọc tiểu thuyết văn học – các câu chuyện khám phá cuộc sống nội tâm của nhân vật – thể hiện một khả năng tột bậc trong việc thấu hiểu cảm xúc và niềm tin của người khác.

Các nhà nghiên cứu gọi khả năng này là “thuyết tâm trí”, một bộ kỹ năng cần thiết cho việc xây dựng, điều hướng và duy trì các mối quan hệ xã hội.

Mặc dù một buổi đọc tiểu thuyết đơn thuần không có khả năng khơi dậy cảm giác này, song nghiên cứu cho thấy một người đọc tiểu thuyết thường xuyên có xu hướng phát triển thuyết tâm trí tốt hơn.

Xây dựng vốn từ vựng

Các nhà nghiên cứu hành vi đọc ngay từ những năm 1960 đã thảo luận về “hiệu ứng Matthew”, một thuật ngữ ám chỉ đến một câu nói trong kinh thánh Matthew 13:12: “Kẻ nào đã có thì sẽ được ban cho thêm, rồi cuối cùng dư giả. Còn những kẻ không có, thì ngay cả thứ đang có cũng sẽ bị tước đi.”

Hiệu ứng Matthew tóm gọn lại ý tưởng rằng người giàu sẽ càng giàu lên còn người nghèo thì ngày càng nghèo đi – một khái niệm không chỉ áp dụng cho tiền bạc mà còn cả cho vốn từ vựng.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra những sinh viên đọc sách thường xuyên, bắt đầu vào những năm tháng đầu đời, thường phát triển một vốn từ vựng phong phú. Và kích thước của vốn từ này có thể ảnh hưởng đến nhiều khía cạnh trong cuộc sống của bạn, từ việc ghi điểm trong các bài kiểm tra tiêu chuẩn cho đến tuyển sinh đại học và cơ hội nghề nghiệp.

Một cuộc thăm dò ý kiến năm 2019 do Cengage tiến hành đã cho thấy 69 phần trăm nhà tuyển dụng đang tìm kiếm để thuê những người có kỹ năng “mềm”, như khả năng giao tiếp hiệu quả. Đọc sách là cách tốt nhất để gia tăng tiếp xúc với các từ mới, học trong ngữ cảnh.

Giúp ngăn ngừa suy giảm nhận thức liên quan đến độ tuổi

Viện lão hóa quốc gia khuyên bạn nên coi việc đọc sách và tạp chí là một cách để giữ cho tâm trí bận rộn khi già đi.

Mặc dù nghiên cứu chưa chứng minh một cách thuyết phục rằng việc đọc giúp ngăn chặn các bệnh như Alzheimer, song có những nghiên cứu chỉ ra rằng những người già đọc sách và giải toán mỗi ngày duy trì và cải thiện được chức năng nhận thức của họ.

Và bạn nên bắt đầu càng sớm càng tốt. Một nghiên cứu năm 2013 do Trung tâm y tế đại học Rush thực hiện đã phát hiện ra những người tham gia vào các hoạt động kích thích tinh thần trong quá trình sống ít có khả năng phát triển các mảng bám, tổn thương và rối loạn tau-protein hơn các bệnh nhân mắc chứng mất trí nhớ.

Giảm căng thẳng

Vào năm 2019, một nhóm các nhà nghiên cứu đã đo lường tác động của yoga, sự hài hước và đọc sách lên mức độ căng thẳng của sinh viên theo yêu cầu của các chương trình khoa học sức khỏe tại Hoa Kỳ.

Nghiên cứu cho thấy 30 phút đọc sách giúp làm giảm huyết áp, nhịp tim và cảm giác đau buồn về mặt tâm lý, hiệu quả tương tự như yoga và sự hài hước.

Các tác giả kết luận, “Bởi vì hạn chế thời gian là một trong những lý do được đưa ra nhiều nhất đối với mức độ căng thẳng cao được báo cáo bởi các sinh viên khoa học sức khỏe, cho nên 30 phút cho một trong các kỹ thuật này có thể dễ dàng đưa vào lịch trình của họ mà không làm phân tán một lượng lớn thời gian khỏi các nghiên cứu của họ.”

Giúp ngủ ngon giấc

Các bác sĩ tại phòng khám Mayo đề xuất việc đọc sách là một phần trong thói quen trước khi đi ngủ hàng ngày.

Để đạt được kết quả tốt nhất, bạn nên chọn sách giấy thay vì đọc trên màn hình, vì ánh sáng phát ra từ thiết bị sẽ khiến bạn khó ngủ và dẫn đến những kết quả sức khỏe không mong muốn khác.

Các bác sĩ cũng khuyên bạn nên đọc ở nơi khác ngoài giường ngủ nếu bạn mắc phải các vấn đề về giấc ngủ.

Làm dịu bớt các triệu chứng trầm cảm

Triết gia người Anh, Sir Roger Scurton, từng viết, “Niềm an ủi từ những điều tưởng tượng không hề là một niềm an ủi tưởng tượng.” Những người mắc chứng trầm cảm thường cảm thấy bị cô lập và ghẻ lạnh. Và đó là cảm xúc mà những cuốn sách đôi khi có thể giúp làm dịu bớt.

Việc đọc tiểu thuyết cho phép bạn tạm thời thoát khỏi thế giới thực và bị cuốn vào trải nghiệm tưởng tượng của các nhân vật. Và những cuốn sách phát triển bản thân phi hư cấu có thể dạy cho bạn các chiến lược giúp kiểm soát các triệu chứng.

Đó là lý do vì sao Dịch vụ y tế quốc gia Vương quốc Anh đã bắt đầu chương trình Đọc sách hay - Mỗi cuốn sách một đơn thuốc, trong đó các chuyên gia y tế sẽ kê toa bằng các cuốn sách phát triển bản thân do chính họ lựa chọn riêng cho từng trường hợp cụ thể.

Giúp bạn sống lâu hơn

Một nghiên cứu về sức khỏe và nghỉ hưu dài hạn đã theo dõi một nhóm gồm 3.635 người trưởng thành trong 12 năm, đã nhận thấy những người đọc sách sống lâu hơn khoảng 2 năm so với những người không đọc hay đọc tạp chí và các phương tiện truyền thông khác.

Nghiên cứu cũng kết luận rằng những người đọc nhiều hơn 3 tiếng rưỡi mỗi tuần có khả năng sống lâu hơn 23 phần trăm so với những người không đọc.

Bạn nên đọc gì?

Vậy thì, bạn nên đọc gì bây giờ? Câu trả lời ngắn gọn là: bất cứ thứ gì trong tầm tay của bạn.

Có những thời điểm ở các vùng xa xôi muốn đọc sách phải dựa vào những người thủ thư băng qua những ngọn núi với sách nhét trong túi yên ngựa. Nhưng điều đó gần như không xảy ra trong thời đại ngày nay. Tất cả mọi người đều có thể truy cập vào các thư viện lớn bên trong chiếc điện thoại hay máy tính bảng của mình.

Nếu bạn không có nhiều thời gian, hãy dành ra vài phút mỗi ngày cho một blog nói về một chủ đề ngách. Nếu bạn đang tìm một lối thoát hiện thực, thì tiểu thuyết giả tưởng hay lịch sử có thể đưa bạn ra khỏi thực tế và đi đến một thế giới hoàn toàn khác.

Nếu bạn đang muốn củng cố sự nghiệp, hãy đọc những lời khuyên từ các bậc tiền bối đi trước. Hãy coi đó như một cố vấn mà bạn có thể nhấc lên và đặt xuống bất cứ khi nào thuận tiện.

Một điều cần lưu ý: Đừng chỉ đọc trên một thiết bị. Hãy đọc cả sách giấy nữa.

Các nghiên cứu cũng nhiều lần chỉ ra rằng những người đọc sách giấy đạt điểm cao hơn trong các bài kiểm tra đọc hiểu và ghi nhớ những gì đã đọc lâu hơn những người đọc cùng nội dung tương tự trên nền tảng số.

Một phần bởi vì khi đọc sách giấy mọi người có xu hướng đọc chậm hơn so với khi đọc nội dung số.

Đôi lúc phớt lờ được việc xem marathon

Chẳng có gì sai với việc xem toàn bộ một chương trình truyền hình, từ đầu đến cuối chỉ trong hai ngày cuối tuần – cũng như chẳng có gì sai với việc ăn ngấu nghiến một phần tráng miệng to bự ngon lành.

Song việc xem marathon các chương trình TV có lẽ chỉ nên là thú vui thoáng chốc thay vì là nguồn kích thích trí tuệ chính của bạn. Nghiên cứu chỉ ra rằng việc xem TV kéo dài, đặc biệt với trẻ nhỏ, có thể khiến não bộ thay đổi theo hướng không lành mạnh.

Tóm lại

Đọc sách cực kỳ có lợi cho bạn. Nghiên cứu chỉ ra rằng đọc thường xuyên sẽ:

• Cải thiện kết nối não bộ
• Tăng vốn từ vựng và nhận thức
• Cho phép bạn đồng cảm với người khác
• Hỗ trợ cho giấc ngủ ngon
• Giảm căng thẳng
• Giảm huyết áp và nhịp tim
• Chiến đấu với các triệu chứng trầm cảm
• Ngăn chặn suy giảm nhận thức do tuổi tác
• Góp phần gia tăng tuổi thọ

Việc cho trẻ em đọc càng nhiều càng tốt là đặc biệt quan trọng vì hiệu quả của việc đọc mang tính tích lũy. Tuy nhiên, không bao giờ là quá muộn để bắt đầu tận dụng thật nhiều lợi ích về thể chất cũng như tâm lý đang chờ đợi bạn trong từng trang sách.

Dịch: TLHTP

Nguồn: Healthline

------------------------

Bài viết nhận được tài trợ dịch thuật từ Fahasha với mong muốn chia sẻ kiến thức tâm lý học hay ho đến cộng đồng. Fahasha đang có chương trình Hội sách Online tháng 3 giảm giá 70%, freeship từ 140k và sách thật 100%. Ad thường mua sách tại Fahasa.com vì an tâm sách thật và hàng luôn ổn định, ít sợ hết hàng. Đây là Link sự kiện cho những bạn quan tâm http://bit.ly/hoi-sach-online-2020