Phải làm gì khi một người ái kỷ thấy bạn hạnh phúc

Nếu bạn đã và đang phải đối phó với ai đó có những đặc điểm tính cách của một người ái kỷ, bạn có thể đã biết việc này ảnh hưởng tiêu cực thế nào đối với sức khỏe tinh thần và hạnh phúc của bạn. Cách hành xử cũng như cách đối xử của họ với bạn chính là nguyên nhân khiến bạn băn khoăn lo lắng về hạnh phúc.

Những người đã “sống sót” thoát khỏi những bạo hành tinh thần do người ái kỷ gây ra, hay những người vẫn đang trải qua quá trình này sẽ cảm thấy dường như chính họ đang hành xử khác đi. Nếu như bạn cũng đang trong trường hợp như vậy, có thể bạn sẽ thấy bản thân không thể hạnh phúc nếu không có sự cho phép của người khác. Bạn có thể thấy sợ và không dám hạnh phúc, bởi bạn biết việc đó có thể mang đến nhiều hậu quả.

Những cảm giác này sẽ khiến bạn cảm thấy lạc lõng, và chúng cũng có thể phá vỡ mọi sự hạnh phúc mà bạn đang trải qua. Thế nhưng, bạn thân mến, bạn xứng đáng có được hạnh phúc, và bạn nên cân nhắc đến việc tìm cách để ngăn bản thân khỏi bị thao túng. Bạn có thể khiến người ái kỷ dừng ảnh hưởng đến cảm xúc của mình khi bạn học được cách đối phó với những phản ứng mà người ái kỷ thể hiện khi họ thấy bạn hạnh phúc.

Không phải cứ ai có chứng ái kỷ cũng đều không hạnh phúc, nhưng rất nhiều người không tìm được sự thỏa mãn khi họ không phải trung tâm của sự chú ý. Nếu không được làm những việc mình muốn và không nhận được những lời tán dương, dường như người ái kỷ sẽ nghĩ rằng bản thân họ thật bất hạnh và cảm thấy trong mình vô số bất an. Tuy nhiên, khi họ không hạnh phúc, họ có thể làm bất cứ điều gì để có thể phá hoại hạnh phúc của bạn.

Trong trường hợp này, sẽ rất hữu ích nếu bạn biết mình cần làm gì khi một người ái kỷ thấy bạn hạnh phúc. Khi bạn biết cách bảo vệ bản thân, bạn có thể cải thiện sự tự tin và nhận thức về hạnh phúc của chính mình.

Phải chăng những người ái kỷ không muốn thấy người khác hạnh phúc?

Những người mắc chứng Rối loạn nhân cách ái kỷ (Narcissistic personality disorder – NPD) sẽ thấy khó chịu khi nhìn người khác hạnh phúc, trừ khi niềm hạnh phúc của mọi người có lợi cho họ hoặc củng cố địa vị của họ. Cái tôi tự mãn có thể khiến họ có suy nghĩ rằng, những người khác không nên được hạnh phúc, trừ khi niềm hạnh phúc đó đến từ mình.

Họ có xu hướng muốn mình là nhất, và dường như họ là người vui vẻ nhất khi thấy hạnh phúc của người khác bị phá hoại. Bạn có thể nhận ra rằng, cái cách hành xử cố ý làm tổn thương người khác của họ chính là nhằm “hạ giá” những người hạnh phúc xung quanh họ. Dường như việc này xảy ra là bởi, họ muốn bản thân thật nổi bật, và họ sẽ làm bất cứ điều gì có thể để đạt được địa vị cao hơn, cũng như để khiến người khác không hạnh phúc.

Hạnh phúc của bạn cũng đe dọa đến sức chi phối của người đó đối với cuộc sống của bạn. Họ nhận ra họ không còn có thể kiểm soát cảm xúc của bạn được nữa, một điều mà họ khó có thể chấp nhận.

Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kê Rối loạn Tâm thần, tái bản lần thứ 5 (DSM-5-TR) xếp chứng ái kỷ vào loại một dạng rối loạn nhân cách thường xuyên cản trở những mối quan hệ xã hội và mối quan hệ tình cảm.

janiecbros/https://www.istockphoto.com/

Theo các chuyên gia, dấu hiệu của chứng ái kỷ bao gồm:

• Phán xét ngoại hình của người khác 
• Coi mọi thứ tốt đẹp hiển nhiên xứng đáng thuộc về mình
• Cư xử ngạo mạn
• Nghĩ mình ưu việt hơn người khác 
• Có những tưởng tượng phi thực tế
• Tìm kiếm sự khẳng định bản thân thông qua sự công nhận của người khác
• Dễ nổi giận
• Hiếu thắng
• Thiếu sự đồng cảm
• Có những hành vi gây chú ý
• Chỉ trích quá nhiều
• Lợi dụng người khác
• Đi theo chủ nghĩa hoàn hảo
• Ghi thù với người khác
• Có những niềm tin đáng ngờ

Những ví dụ thường thấy cho việc khi nào một người ái kỷ sẽ thấy đố kị

Một người ái kỷ có thể đả kích người khác khi họ trở nên đố kị. Một vài ví dụ điển hình khi họ trở nên ghen ghét với hạnh phúc của bạn, bao gồm:

• Khi họ không phải trung tâm của sự chú ý
• Sau khi chia tay
• Khi mất quyền chi phối hoặc kiểm soát
• Khi thấy bạn ở bên người khác 
• Khi thấy người khác hạnh phúc
• Khi ai đó đứng lên phản đối họ
• Khi bạn thành công hơn họ
• Khi bạn nói rằng họ đã sai
• Những lúc họ cảm thấy bất an

Những cách đối phó với một người ái kỷ khi thấy bạn hạnh phúc

Đối phó với một người có chứng ái kỷ có thể là một việc khó khăn, vì họ thường không muốn thấy bạn hạnh phúc. Việc này dẫn đến những cuộc cãi vã, những lần bộc phát cảm xúc dữ dội, và những hổ thẹn. Người ái kỷ cũng có thể đóng vai nạn nhân và cố gắng thuyết phục bạn rằng, chính bạn mới là người đã sai.

Đối phó với những người ái kỷ cần ở bạn một điều, đó chính là không để bản thân bị thao túng. Bạn có thể làm điều đó theo những cách dưới đây:

Bỏ qua những điều tiêu cực đến từ họ

Một người có chứng ái kỷ có thể làm mọi việc trong khả năng của họ để khiến bạn cảm thấy bản thân mình thật tệ. Họ có thể nói những lời nhận xét thô lỗ trước mặt những người khác để hạ thấp lòng tự tôn của bạn. Khi tình huống này xảy ra, hãy nhắc nhở bản thân rằng, bạn có giá trị của riêng mình và bạn có quyền được hạnh phúc.

Đừng cố gắng thay đổi suy nghĩ của họ

Nỗ lực thay đổi suy nghĩ của một người có chứng ái kỷ có thể dẫn đến việc họ thao túng tâm lý của bạn. Thao túng tâm lý (Gaslighting) là khi ai đó cố gắng thay đổi sự thật về một tình huống hay một sự kiện nào đó, ví dụ như cố gắng thuyết phục rằng việc gì đó không hề xảy ra. Những gì họ nói thường nghe có vẻ vô cùng thuyết phục, dẫn đến việc bạn chấp nhận một thực tại không đúng. 

Có thể bạn muốn họ biết rằng cách cư xử của họ gây tổn thương đến thế nào, nhưng dường như họ sẽ không thay đổi tư duy của mình đâu. Thay vào đó, họ có thể sẽ chỉ cố gắng thao túng bạn và khiến bạn băn khoăn về tính chân thực của chính mình.

Nhớ lại lý do khiến bạn hạnh phúc

Đối phó với một người ái kỷ có thể khiến bạn cảm thấy lo lắng bất an. Khi tình huống này xảy ra, việc nghĩ đến lý do khiến bạn hạnh phúc có thể làm giảm lo âu trong bạn và giúp bạn tập trung vào hiện tại.

Tránh tranh luận với người ái kỷ

Những người có xu hướng ái kỷ thường không xử lý tốt những cuộc tranh cãi. Họ có thể mất kiểm soát và trở nên cáu gắt nếu bạn đứng ở phía đối lập với những gì họ nói. Tình huống này có thể nhanh chóng trở nên mất an toàn, vì vậy bạn sẽ muốn tránh đi đấy.

Vạch ra ranh giới

Vạch ra ranh giới nghĩa là, bạn chấp nhận đâu là những thứ bạn cần, đâu là những thứ bạn muốn, và đâu là cách bạn muốn người khác đối xử với mình. Một khi bạn công nhận những điều này, bạn có thể quyết định đâu là điểm giới hạn không thể chạm đến.

Cân nhắc trước việc bạn sẽ phản ứng như thế nào nếu giới hạn đó của bạn bị xâm phạm. Quan trọng là, bạn phải làm theo những gì bạn đã nói là bạn sẽ làm nếu giới hạn của bạn bị xâm phạm, cho thấy rằng bạn đặt sức khoẻ tinh thần và hạnh phúc của mình là ưu tiên hàng đầu, và rằng bạn không chấp nhận việc bị đối xử một cách tệ bạc.

KẾT LUẬN

Những người có chứng ái kỷ thường không thích trông thấy người khác hạnh phúc. Khi họ thấy bạn hạnh phúc, việc tốt nhất mà bạn có thể làm là giữ vững ranh giới của bản thân, tập trung vào hiện tại, vào những điều khiến bạn hạnh phúc, và tránh tham gia vào những cuộc tranh luận với họ.

Họ có thể sẽ cố làm bạn tổn thương nhằm phá huỷ sự bình yên trong bạn và nhằm biện minh cho hành động của mình. Bạn có thể tránh đi hoặc bơ đi những hành động đó, bởi vì tất cả những hành động này chỉ nhằm mục đích đạt được kiềm quyển soát với bạn mà thôi.

Hãy nhớ rằng đây là cuộc sống của bạn, và bạn xứng đáng có được hạnh phúc. Đối phó với một người có chứng ái kỷ là một việc khó khăn, nhưng bạn có thể vượt qua nó và xây đắp hạnh phúc của chính mình.

Tác giả: Vara Saripalli

Dịch giả: Dương Hy –  Nguồn: Tâm Lý Học Tuổi Trẻ

Link bài gốc: What to Do When a Narcissist Sees You Happy