Tầm quan trọng của việc điều chỉnh kỳ vọng trong tình yêu

NHỮNG Ý CHÍNH

• Những mối quan hệ đẹp nhất không phải là hai “dự án hoàn thiện bản thân” ghép lại, nhưng cũng chẳng hề tẻ nhạt.
• Đó là cuộc đồng hành giữa hai con người đều có những khiếm khuyết. Chọn một người tử tế và sống tử tế với họ.
• Những cặp đôi hạnh phúc nhất thường hỏi nhau: “Anh/có thể làm gì cho em?” nhiều hơn là “Anh/em đã làm gì cho tôi?”

Ngày xưa, hôn nhân gắn liền với chuyện sinh tồn. Hai người kết lại để giữ mái nhà khỏi dột và bữa cơm khỏi vơi. Dần dần, hôn nhân trở thành chuyện đồng hành và yêu thương.

Ngày nay, chúng ta bước sang phiên bản “Hôn nhân 3.0”: một mối quan hệ dành cho “tự hiện thực hóa”. Được yêu thôi là chưa đủ, người ấy còn phải giúp bạn trở thành phiên bản tốt nhất của chính mình. Một người vừa phải là bạn đời tài chính, vừa là người cùng nuôi con, vừa là người tình, vừa là huấn luyện viên phát triển cá nhân.

Tình yêu đã chuyển từ “em giữ anh sống sót” sang “em khiến anh thấy mình đang sống”. Một bước nhảy quá xa.

Khao khát được nhìn thấy và được trân trọng không phải là điều xa lạ. Nhưng từ tình bạn đời chuyển sang tình yêu mang sứ mệnh “giúp nhau tỏa sáng” đã khiến kỳ vọng chạm mức không thực tế. Trông đợi một con người, vốn đầy khiếm khuyết, làm mình trở nên trọn vẹn là một nước cờ đầy rủi ro.

Một thế kỷ của những kỳ vọng tăng dần

Khi xã hội công nghiệp phát triển, hôn nhân dần thoát khỏi ý nghĩa “chung lưng đấu cật”. Đến giữa thế kỷ 20, kỳ vọng đã đổi thay hoàn toàn. Tình yêu lãng mạn thay thế nghĩa vụ và bổn phận. Tiểu thuyết ca ngợi những cuộc hôn nhân vì tình, và chúng ta bắt đầu thương hại những ai cưới vì tiền hay địa vị, hoặc ở lại bên nhau chỉ vì tiện.

Rồi văn hóa trị liệu, sách tự lực, và làn sóng phát triển bản thân xuất hiện, đưa chúng ta đến Hôn nhân 3.0. Nhà nghiên cứu Eli Finkel gọi đó là “cuộc hôn nhân được ăn cả, ngã về không”. Tình yêu bây giờ phải mang đến không chỉ sự trìu mến mà cả ý nghĩa sống và sự chuyển hóa cá nhân. Không chỉ yêu bạn, người ấy còn phải thấu hiểu, xác nhận bạn, giúp bạn lớn lên, và soi chiếu lại phiên bản đẹp nhất của bạn.

Nơi ta từng tìm kiếm ý nghĩa – là hàng xóm, tôn giáo, công việc, hay cộng đồng, giờ ta gửi gắm tất cả vào một người duy nhất. Không khó hiểu vì sao nhiều mối quan hệ trĩu nặng đến mức oằn mình.

Những con số đằng sau sự thất vọng

Tại Mỹ, khoảng 40% đàn ông và phụ nữ ly hôn khi đến tuổi ngoài 50. Con số ở Anh cũng tương tự. Và dĩ nhiên, không phải mọi cuộc hôn nhân thất vọng đều kết thúc bằng ly hôn hay được thống kê.

Những câu chuyện sâu sắc hơn lại nằm trong thứ không được ghi lại: những cặp đôi sống với nhau vì con cái, vì quen, vì tiện, dù kết nối cảm xúc đã tắt từ lâu.

Đó là lý do nhiều người tìm đến trị liệu cặp đôi. Không phải vì ngoại tình hay phản bội, mà vì cảm giác hụt hẫng, nhu cầu không được đáp ứng, lời hứa của tình yêu không trở thành sự thật.

“Cuộc hôn nhân buồn tẻ mà hạnh phúc”?

Tình yêu lâu dài không thể lúc nào cũng nồng nàn, thăng hoa, hay mang lại cảm giác được thấu hiểu không dứt. Cuộc đời lúc tròn lúc khuyết. Nhưng thay vì chấp nhận điều đó, chúng ta lại quá dễ xem những khó khăn tất yếu như dấu chấm hết.

Vậy có nên bỏ bớt kỳ vọng và sống thực tế, “vừa đủ” hơn? Ý tưởng “hôn nhân buồn tẻ nhưng hạnh phúc” vì thế xuất hiện: trả hóa đơn, cho con đi ngủ, xem Netflix cùng nhau, nhẹ nhàng nhưng thiếu lửa.

Vấn đề là: hầu hết các cặp đôi muốn nhiều hơn thế. Họ muốn sự âu yếm thật lòng, những cuộc trò chuyện khiến tim ấm lên, và đôi khi là vài tia lửa. Không có những điều ấy, đó không phải “buồn tẻ mà hạnh phúc” mà thường là cô đơn và đau đớn. Và người ta muốn rời đi.

Còn nếu hôn nhân của bạn ấm áp, biết ơn, và cả hai vẫn thích ở bên nhau, gọi nó “buồn tẻ” là sai. Nó không nhạt, nó hiếm. Và điều hiếm ấy là món quà. Xin đừng làm nó bé lại.

Vậy điều gì thật sự hiệu quả?

Không ai muốn quay về những cuộc hôn nhân thời Victoria, nặng nghĩa vụ và thiếu ấm áp. Nhưng cũng đừng mơ về cuộc hôn nhân nơi một người đáp ứng mọi nhu cầu, vừa là tri kỷ vừa là nhà trị liệu vừa là ánh sáng dẫn đường. Điều đó không tồn tại. Thách thức thật sự là học cách yêu và để được yêu. Nghĩa là cố mở lòng hơn để cho người ấy điều họ cần, đồng thời bớt trông đợi họ chữa lành những gì bên trong mình.

Nếu bạn là người đòi hỏi quá nhiều

Hãy dịu lại. Được nhìn thấy và được trân trọng là cần thiết, nhưng đó không giống với việc đòi hỏi sự xác nhận không ngừng. Chấp nhận rằng mỗi người yêu theo một cách: không phải lúc nào cũng bằng những cử chỉ lớn lao như phim, đôi khi là bằng những việc rất đời thường. Một người biết giữ lời, biết xuất hiện đúng lúc, và nỗ lực thật sự, thường là người đáng để giữ.

Kỳ vọng quá cao nghe thì lãng mạn, nhưng dễ gieo bất mãn. Đừng biến mọi nhu cầu không được đáp ứng thành một “sự phản bội”. Một mô hình lành mạnh là mô hình coi trọng sự chăm sóc, lòng tử tế, và nỗ lực, đồng thời để chỗ cho vấp ngã và sửa chữa.

Nếu bạn là người ít bày tỏ

Hãy tập mở lòng. Tình yêu cần được chăm. Gửi tin nhắn. Mở đầu cuộc trò chuyện. Chủ động chạm vào nhau. Thể hiện sự ấm áp, khen ngợi, biết ơn. Việc để ý đến điều làm người kia vui là điều không thể thiếu cho một tình yêu dài hơi.

Ở cả hai phía, bạn và người ấy rồi sẽ làm “sai”. Hãy trông đợi những xích mích nhỏ. Hãy nói khi bạn buồn. Hãy nói bạn muốn gì. Rồi để người ấy đáp lại. Tình yêu thật sự chịu được những lần thất vọng.

Những cặp đôi hạnh phúc nhất biết “đủ là đủ”, và họ dành nhiều thời gian hỏi:
“Anh/em có thể làm gì cho người mình thương?” hơn là: “Anh/em đã được gì trong chuyện này?”

Tình yêu đẹp nhất không phải là sự kết hợp của hai dự án hoàn thiện bản thân. Nhưng nó cũng không hề tẻ nhạt.  Đó là sự đồng hành giữa hai tâm hồn không hoàn hảo. Hãy chọn một người tử tế và sống tử tế với họ. Và đừng mong một con người duy nhất trở thành “tất cả” của bạn.

References

Finkel, Eli J. The All-or-Nothing Marriage: How the Best Marriages Work (2017)

Tác giả: Matt Wotton, MBA and Graham Johnston, MBA

Nguồn The Importance of Managing Romantic Expectations | Psychology Today