Vì sao chúng ta hay cáu giận?

Sau khi cố gắng đập đầu vào “bức tường vô hình” của một vấn đề hóc búa mà vẫn chưa tìm ra giải pháp, không ít lần ta muốn trút giận lên ai đó vô tình đi ngang. Một nghiên cứu đăng trên tạp chí Journal of Experimental Social Psychologyđã đề xuất một lý do cho hành vi này: Có thể đó là cách để ta khẳng định lại năng lực bản thân.

“Các nghiên cứu trước cho thấy con người luôn muốn cảm thấy mình có quyền chủ động,” nhà tâm lý học Pontus Leander từ Đại học Groningen cho biết. “Vì vậy, khi mục tiêu bị cản trở, chúng ta có động lực mạnh mẽ để khẳng định rằng mình vẫn có thể tạo ra tác động.”

Ảnh: Marina Esmeraldo

Để kiểm tra liệu mong muốn này có thúc đẩy hành vi không thân thiện hay không, Leander và Tanya Chartrand từ Đại học Duke đã thực hiện một thí nghiệm. Trước tiên, họ kích thích tâm lý hướng đến mục tiêu của một số người tham gia bằng cách cho họ tiếp xúc với những từ ngữ liên quan đến thành tựu. Sau đó, các tình nguyện viên phải giải một loạt trò chơi xếp chữ – trong đó có bài rất dễ nhưng cũng có bài vô cùng khó khăn và gây ức chế.

Cuối cùng, họ được yêu cầu chọn ra những câu đố để người tham gia ở một nghiên cứu khác giải thưởng tiền mặt. Trung bình, những người từng phải giải bài toán khó và đã được gợi ý về "thành tựu" có xu hướng chọn nhiều câu đố khó hơn cho người khác.

Một nghiên cứu tiếp theo càng củng cố quan điểm rằng việc gây khó dễ cho người khác không phải là mục tiêu cuối cùng. Những người có tâm lý hướng đến mục tiêu, sau khi trải qua thử thách, có xu hướng "hành động mạnh": họ dễ bấm nút ngăn cản ai đó thắng tiền thưởng. Tuy nhiên, điều thú vị là họ cũng sẵn sàng nhấn nút khi điều đó giúp tăng cơ hội thành công cho người khác.

Nói cách khác, khi bị cản trở, con người dường như nảy sinh mong muốn làm điều gì đó có tác động – bất kể hành động đó khiến ai đó vui vẻ hay phiền lòng.

Nguồn: Why Do We Lash Out? – Psychology Today