4 Nguyên mẫu của Nam tính trưởng thành - Tâm lý học Carl Jung (Phần 1)

Đây là phần 1 của loạt bài viết về các nguyên mẫu của nam tính trưởng thành, dựa theo cuốn sách King, Warrior, Magician, Lover của Robert Moore & Douglas Gillette. 

Lời giới thiệu   

Mục đích Art of Manliness là giúp đàn ông trở nên tốt đẹp hơn. Để đạt được mục đích đó, chúng tôi thường khám phá một số vấn đề chỉ có ở đàn ông thời hiện đại và đưa ra những lời khuyên giúp họ vượt qua chúng. Một vấn đề mà chúng tôi thường nói đến đó là tình trạng bất ổn của đàn ông thời hiện đại. Có lẽ bạn đã trải qua điều này: Bạn cảm thấy bồn chồn, lo âu và thiếu chí hướng. Bạn thiếu tự tin vào bản thân với tư cách một người đàn ông. Bạn có lẽ đang ở độ tuổi 20, hoặc 30 hay 40, nhưng bạn cảm thấy mình chưa trưởng thành.

Một cách thức để chữa trị cho tình trạng bất ổn của đàn ông thời hiện đại đến từ cuốn sách King, Warrior, Magician, Lover: Rediscovering the Archetypes of the Mature Masculine, bởi nhà tâm lý học theo trường phái Jung, Robert Moore và nhà thần thoại Douglas Gillette. Moore cho rằng Nam tính được tạo thành từ 4 năng lượng nam nguyên mẫu nhằm phục vụ cho những mục đích khác nhau. Mọi đàn ông, dù sinh ra ở Mỹ hay châu Phi, đều được sinh ra với những nguồn năng lượng nguyên mẫu đó. Các tác giả cho rằng để trở thành một người đàn ông đích thực, anh ta phải nỗ lực phát triển tất cả 4 nguyên mẫu trên. Kết quả của nỗ lực phấn đấu trở nên hoàn thiện là cảm giác tự tin và mục đích của người đàn ông.

King, Warrior, Magician, Lover được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1990, và nó đã ảnh hưởng khá lớn đến sự nam tính ở Mỹ. Cuốn sách này cùng với cuốn Iron John: A Book About Men của Robert Bly đã khởi động phong trào mythopoetic men (Thông qua kinh nghiệm cộng đồng, nghi lễ và giáo lý, phong trào người đàn ông thần thoại đã tìm cách khắc phục những hình ảnh tiêu cực về sự Nam tính bằng cách tạo ra những hình ảnh mới (hoặc khôi phục lại những hình ảnh nam tính cổ xưa) từ thần thoại và thơ) đầu những năm 1990. Trong khoảng thời gian này, nhiều đàn ông Mỹ bắt đầu tham dự các nhóm dành cho đàn ông và các buổi tĩnh tâm cuối tuần nơi họ sẽ tham gia nghi lễ và thảo luận về những huyền thoại cổ xưa để hiểu rõ về việc thế nào là một người đàn ông. Bạn vẫn có thể thấy sức ảnh hưởng của cuốn King, Warrior, Magician, Lover trong những cuốn sách như Wild at Heart hay các khóa tu cuối tuần dành cho đàn ông như The ManKind Project.

Sơ lược về Tâm lý học Jung  

Giống như phần lớn tài liệu trong phong trào thần thoại đàn ông, KWML được dựa trên tâm lý học của Carl Jung, đặc biệt là tư tưởng của ông về các nguyên mẫu tâm lý. Để hiểu được 4 nguyên mẫu Nam tính, nắm được đôi chút về tâm lý học Jung sẽ hữu ích cho bạn. 

Carl Jung là một trong những nhà tâm lý học hiện đại có ảnh hưởng lớn nhất. Bạn đã từng làm test chỉ số phân loại Myers-Briggs chưa? Chúng lấy cảm hứng từ quan điểm của Jung về tính cách hướng ngoại và hướng nội. Bạn đã từng nghe đến “vô thức tập thể” chưa? Đó cũng là tư tưởng của Jung.

Từ năm 1907 đến 1913, Jung nghiên cứu và làm việc thân cận với Cha đẻ của Tâm lý học Hiện đại, Sigmund Freud. Mặc dù cả hai cùng chia sẻ nhiều quan điểm giống nhau về tâm trí con người, song chúng vẫn có điểm khác biệt. Jung tán đồng lý thuyết về vô thức của Freud, nhưng ông cho rằng quan điểm của Freud quá tiêu cực và chưa đầy đủ. Freud tập trung vào vô thức là nơi mà con người chất chứa và kìm nén những cảm xúc tiêu cực và suy nghĩ lệch lạc. Jung cũng đồng ý rằng cảm xúc tiêu cực bị kìm nén trong vô thức, nhưng ông cũng cảm thấy các trải nghiệm, suy nghĩ và cảm xúc tích cực cũng có thể được giữ lại trong vô thức.  

Jung cũng tách biệt khỏi lý thuyết về vô thức của Freud bằng cách cho rằng còn có một vô thức thứ hai, sâu kín hơn, tồn tại trong tất cả mọi người. Jung gọi mức độ đầu tiên của vô thức (cái mà Freud cũng xác nhận) là “vô thức cá nhân.” Vô thức cá nhân được tạo ra bởi kinh nghiệm của cá nhân.  

Mức độ thứ hai của vô thức được Jung gọi là “vô thức tập thể”. Theo Jung, vô thức tập thể bao gồm những lối suy nghĩ mang tính phổ quát và bản năng mà con người đã phát triển qua hàng ngàn năm tiến hóa. Jung gọi những thiết kế hành vi nguyên thủy này là “nguyên mẫu.” Theo Jung, các nguyên mẫu hình thành nên nền tảng của mọi trải nghiệm cá nhân. Không quan trọng bạn là một doanh nhân sành sỏi đang sống trong một căn hộ cao cấp ở Manhattan hay là một thổ dân sống trong một túp lều ở châu Phi; Jung cho rằng bất luận bạn là ai, bạn đều có cùng một hành vi nguyên mẫu được gắn chặt trong con người bạn.

Jung tin rằng các nguyên mẫu đó của hành vi con người xuất hiện trên bề mặt ý thức thông qua các biểu tượng, nghi lễ và thần thoại. Ông cho rằng những mô thức nguyên mẫu này lý giải tại sao chúng ta lại nhìn thấy những mô típ và biểu tượng tương tự trong các nghi lễ và những câu chuyện thần thoại khắp các nền văn hóa. Ví dụ, hình tượng Chúa chết/hồi sinh có thể tìm thấy trong các câu chuyện và thần thoại của người Hy Lạp cổ đại, Sumer cổ đại, người theo đạo Thiên Chúa và người Da Đỏ.

Niềm tin của Jung về vô thức tập thể được phản ánh qua các biểu tượng và nghi lễ cũng có thể giải thích niềm đam mê của ông ấy với những điều huyền bí và bí truyền. Ông là một sinh viên nghiêm túc của các lĩnh vực như giả kim thuật, chiêm tinh học, giải mộng và tarot, dù không phải vì chúng tuyên bố có khả năng đoán được tương lai hay biến chì thành vàng. Đúng hơn là, ông tìm hiểu về những truyền thống bí truyền đó vì ông tin rằng chúng có thể giúp cá nhân con người đột nhập vào vô thức tập thể và khám phá những hành vi nguyên mẫu tồn tại bên trong.

Được rồi, vậy thì Jung tin rằng nguyên mẫu nào đang tồn tại trong mỗi người? Mặc dù Jung đề xuất một số nguyên mẫu mang tính phổ quát, bốn nguyên mẫu chính đó là: Đại ngã, Bóng âm, Tính Nam và Tính nữ, và Mặt nạ. Vì mục đích của bài viết này nên tôi không đi sâu vào chi tiết cả bốn nguyên mẫu ấy. Nếu đó là thứ bạn hứng thú thì tôi khuyên bạn nên tự tìm hiểu về các nguyên mẫu đó.

Nguyên mẫu không phải là kiểu tính cách. Jung không tin rằng bạn có thể phân loại một người thành một nguyên mẫu cụ thể. Một người không thể làm một bài test cho biết rằng anh ta là một nguyên mẫu “Bóng âm”. Mà đúng hơn, các nguyên mẫu chỉ đơn giản là những kiểu hành vi và suy nghĩ, hoặc “năng lượng” có thể tìm thấy ở tất cả mọi người với mức độ khác nhau.

4 nguyên mẫu của Nam tính Trưởng thành: Nhà Vua, Chiến binh, Nhà ảo thuật và Người Yêu

Nhà tâm lý Robert Moore đã lấy khái niệm về nguyên mẫu của Jung và dùng nó để tạo ra một khuôn khổ nhằm giải thích về sự phát triển của Sự Nam tính trưởng thành và toàn vẹn ở đàn ông. Moore cho rằng những vấn đề mà chúng ta nhìn thấy ở đàn ông ngày nay–bạo lực, lười nhác, hèn kém, lãnh đạm–là kết quả của việc đàn ông thời hiện đại không khám phá hoặc tiếp xúc đầy đủ với những nguyên mẫu nam tính, nguyên thủy tồn tại bên trong họ. Giống như Jung, Moore tin rằng đàn ông và phụ nữ sở hữu cả hai kiểu nguyên mẫu nam tính và nữ tính–đây là tính anima (nữ tính) và animus (nam tính).

Vấn đề với đàn ông hiện đại đó là xã hội phương Tây đè nén animus (tính nam) hay nguyên mẫu nam tính trong họ, và thay vào đó khuyến khích đàn ông tìm tới “khía cạnh mềm mại hơn” hay anima (tính nữ) của họ. Moore cho rằng không có gì sai khi đàn ông phát triển những hành vi nữ tính, nhẹ nhàng và nuôi dưỡng đó. Trên thực tế ông còn khuyến khích điều đó. Vấn đề chỉ nảy sinh khi sự phát triển của tính nữ phải trả giá bằng việc hy sinh tính nam.

Theo Moore, tâm lý học nam tính được tạo thành từ 4 nguyên mẫu chính: Nhà Vua, Chiến binh, Phù thủy và Người yêu. Một người đàn ông muốn đạt được sức mạnh và năng lượng nam tính trưởng thành thì anh ta phải kết nối được với cả 4 nguyên mẫu đó.

Cấu trúc của các Nguyên mẫu

Moore cho rằng mỗi nguyên mẫu Nam bao gồm 3 phần: Biểu hiện trọn vẹn và tối cao của nguyên mẫu và hai bóng âm rối loạn chức năng lưỡng cực của nguyên mẫu. Để hiểu rõ hơn về điều này, Moore miêu tả mỗi nguyên mẫu là một hình tam giác. Đây là một ví dụ về nguyên mẫu Nhà Vua:

Nguyên mẫu Nhà Vua

Các góc dưới cùng của hình tam giác đại diện cho sự phân chia-bóng âm lưỡng cực trong Bản ngã nguyên mẫu. Theo Moore, mục tiêu của mỗi đàn ông là hòa giải và hợp nhất hai bóng âm lưỡng cực này để đạt đến sự biểu hiện trọn vẹn nhất của nguyên mẫu, được biểu diễn ở đỉnh của tam giác.

Hơn nữa, mỗi nguyên mẫu đều có một dạng trưởng thành và chưa trưởng thành. Moore gọi những dạng trưởng thành của các nguyên mẫu nam tính là “Tâm lý học Đàn ông” và những dạng chưa trưởng thành là “Tâm lý học Bé trai”. Những nguyên mẫu nam tính trưởng thành là 4 cái mà chúng tôi vừa đề cập: Nhà Vua, Chiến binh, Phù thủy và Người yêu. Còn những nguyên mẫu bé trai chưa trưởng thành là Đứa trẻ Thần thánh, Người Hùng, Đứa trẻ Phát triển sớm, và Đứa trẻ Oedipal. Mỗi nguyên mẫu chưa trưởng thành này đều có cấu trúc ba phần giống như các nguyên mẫu trưởng thành. Chúng đều có biểu hiện tối cao và trọn vẹn nhất cùng với hai bóng âm rối loạn chức năng lưỡng cực của chúng.

Trước khi một cậu bé có thể tiếp cận nguyên mẫu Nhà Vua, anh ta phải phát triển nguyên mẫu Đứa trẻ Thần thánh; trước khi anh ta có thể tiếp cận nguyên mẫu Chiến Binh, anh ta phải phát triển nguyên mẫu Người Hùng v.v..

Wow. Có rất nhiều thứ để tiếp thu và tiêu hóa. Điều này nghe thì phức tạp nhưng tôi nghĩ nếu bạn xem quan điểm của Moore về 4 nguyên mẫu nam tính và sự phát triển từ nam tính chưa trưởng thành đến nam tính trưởng thành trong biểu đồ, thì nó khá là dễ hiểu:  

Chúng ta sẽ xem xét từng nguyên mẫu và đưa ra những đề xuất về cách thức phát triển chúng trọn vẹn hơn trong cuộc sống của bạn. 

• Nguyên mẫu Bé Trai
• Nguyên mẫu Nhà Vua
• Nguyên mẫu Chiến binh
• Nguyên mẫu Phù thủy
• Nguyên mẫu Người Yêu
• Cách tiếp cận đến Nguyên mẫu  

4 nguyên mẫu nam tính của Moore sẽ không phải ai cũng thích. Một số quan điểm và ý tưởng của ông thì rất cực đoan. Tuy nhiên, tôi mong bạn có một thái độ cởi mở về nội dung này. Tại sao? Chà, đầu tiên, tôi nghĩ là việc tìm hiểu về một ý tưởng từng có sức ảnh hưởng to lớn đến sự nam tính ở Mỹ thì thật thú vị và hữu ích.

Thứ hai, khuôn khổ KWML là một công cụ hữu ích giúp bạn trở thành một người đàn ông tốt hơn. Dù tôi không tán đồng với tất cả mọi thứ mà Moore đưa ra trong KWML, nhưng cá nhân tôi thì thấy khung này khá hữu ích cho việc khám phá và phát triển sự nam tính trưởng thành ở bản thân tôi. Có lẽ bạn cũng sẽ giống tôi. 

4 nguyên mẫu của Nam tính Trưởng thành: Nguyên mẫu bé trai (phần 1)    

Để hiểu được 4 nguyên mẫu của Nam tính trưởng thành, trước tiên chúng ta cần khám phá về các tiền thân của chúng. Có 4 nguyên mẫu bé trai phát triển thành nguyên mẫu nam tính. Tiếp cận và khai thác đúng năng lượng của chúng là điều thiết yếu cho sự phát triển đầy đủ của một cậu bé. Những nguyên mẫu này gieo vào các bé trai cảm giác ngạc nhiên, vui chơi và năng lượng–những đặc điểm cần thiết cho việc học tập và phát triển.

Và những nguyên mẫu thời thơ ấu này không rời bỏ chúng ta khi chúng ta lớn lên, tiến bộ và tiếp cận với những nguyên mẫu nam tính trưởng thành. Trong khi mỗi nguyên mẫu trong số bốn nguyên mẫu thời thơ ấu làm phát sinh bốn nguyên mẫu nam tính, chúng không bị loại bỏ một khi chúng ta tiếp cận được chúng; các nguyên mẫu bé trai vẫn như các khối vật liệu xây dựng trong cấu trúc của sự nam tính của chúng ta

Trong khi Moore và những người theo trường phái Jung khác khuyến khích đàn ông  kết nối với các nguyên mẫu bé trai của họ, song họ cho rằng chúng ta không nên làm thế với cái giá phải trả là sự phát triển của Nam tính Trưởng thành trong chúng ta. Theo Moore, một trong những vấn đề lớn nhất mà đàn ông ở phương Tây phải đối mặt là hầu hết đàn ông vẫn bị cai trị bởi nguyên mẫu bé trai và chưa chuyển sang khai thác sự nam tính trưởng thành. Kết quả là, chúng ta có một xã hội của những người đàn ông hành động và suy nghĩ như thanh thiếu niên. Như Moore nói, họ là "những cậu bé giả làm đàn ông."

Việc khám phá các nguyên mẫu bé trai là hữu ích bởi hai lý do. Đầu tiên, đó là một lời nhắc nhở rằng chúng ta đừng bao giờ quên đi tính trẻ con đầy sinh lực từng tồn tại trong mỗi chúng ta. Tiếp cận với nhiệt huyết sống trẻ thơ đó làm cuộc sống trở nên thú vị và cho phép chúng ta gắn bó với con trai của chúng ta hoặc những cậu bé khác mà chúng ta có thể đang có trách nhiệm với chúng. Thứ hai, khám phá những nguyên mẫu bé trai, đặc biệt là bóng âm lưỡng cực của chúng, sẽ giúp ta ý thức được bất kỳ lối suy nghĩ trẻ con nào mà chúng ta vẫn đang mắc phải, những mô thức có thể kìm hãm sự phát triển của chúng ta khi trưởng thành.

Đứa trẻ thần thánh

Theo Moore, nguyên mẫu Đứa trẻ Thần thánh thường là nguyên mẫu đầu tiên của các nguyên mẫu bé trai được phát triển. Đối với những người theo trường phái Jung thì Đứa trẻ Thần thánh là cội nguồn của nhiệt huyết sống trẻ thơ. Đó là nguyên mẫu bên trong chúng ta tạo ra cảm giác hạnh phúc, bình an và niềm vui, cũng như đam mê phiêu lưu. Bất cứ khi nào bạn có cảm giác phấn khích và khao khát trước một khởi đầu mới mẻ thì ấy là nguyên mẫu Đứa trẻ Thần thánh đang hiển lộ trong cuộc đời bạn.

Đứa trẻ Thần thánh về nhiều phương diện vừa bất lực và toàn năng. Bất lực là vì cậu ấy vẫn còn là một đứa trẻ và phụ thuộc vào người lớn để thỏa mãn nhu cầu của mình, và toàn năng vì cậu ấy thu hút mọi sự chú ý của những người xung quanh cậu. Sự chú ý mà cậu giành được là đôi bên cùng có lợi: Đứa trẻ Thần thánh được thỏa mãn nhu cầu về sự chú ý, đồng thời giúp người khác vui vẻ và truyền cảm hứng. Nếu bạn là một bậc cha mẹ đang quan sát con mình hoàn thành một số cột mốc quan trọng thì bạn sẽ hiểu động lực này.

Chúng ta thấy nguyên mẫu của Đứa trẻ Thần thánh được phản ánh trong nhiều truyền thống tín ngưỡng và thần thoại trên khắp thế giới–nổi bật nhất là câu chuyện Giáng sinh. Chúa Kitô là một nguyên mẫu Đứa trẻ Thần thánh. Cha cậu là Chúa. Cậu ấy đến với thế giới như một hài nhi yếu đuối, nhưng mọi người nhìn vào cậu với sự kính sợ và hy vọng về một khởi đầu mới. Cậu mang lại hòa bình và trật tự cho trái đất.

Những câu chuyện tương tự tồn tại ở các nền văn hóa khác. Câu chuyện về sự chào đời của những nhân vật như Zoroaster, Moses, Phật và Krishna kể về những sự kiện thần kỳ hoặc huyền bí báo trước sứ mệnh lớn lao mà họ phải làm trên trái đất. Những đứa trẻ đặc biệt này có tiềm năng to lớn, nhưng chúng cũng dễ bị tổn thương như bất kỳ trẻ sơ sinh nào

Nếu được nuôi dưỡng đúng cách, nguyên mẫu Đứa trẻ Thần thánh sẽ trưởng thành trở thành nguyên mẫu Nhà Vua nam tính. Nếu bị bỏ bê, Đứa trẻ Thần thánh có thể bị tách ra thành một trong những bóng âm của cậu và cuối cùng trở thành một nguyên mẫu Nhà Vua bóng âm 

Những bóng âm của Đứa trẻ Thần thánh 

Hãy nhớ rằng mọi nguyên mẫu đều có sự phân tách bóng âm lưỡng cực của nó. Hai bóng âm này là hệ quả của việc nguyên mẫu không được sáp nhập vào một cậu bé/người đàn ông theo cách lành mạnh và cố kết. Hai bóng âm của Đứa trẻ Thần thánh là Bạo Chúa Tối cao và Hoàng tử Yếu đuối.

Bạo chúa Tối cao. Giống như Đứa trẻ thần thánh, Bạo chúa Tối cao cần sự chú ý. Nhưng không giống như Đứa trẻ thần thánh, Bạo chúa Tối cao không đền đáp lại gì. Anh ta không truyền cảm hứng–mà chỉ biết đòi hỏi. Và ngay cả khi nhu cầu của anh ta được đáp ứng, sự quan tâm thường không đáp ứng được những kỳ vọng vô lý của anh ta, vì vậy anh ta nổi cơn tam bành. Khi Gus (con tôi) chuyển sang ăn thức ăn đặc và ngồi trên ghế ăn dặm, tôi đã thấm thía nguyên mẫu này. Thằng nhóc đói bụng, chúng tôi cho nó ăn, nhưng đôi lúc sau khi cắn vài miếng, thằng nhóc bắt đầu đẩy tay bạn ra và khóc. Còn thức ăn thì bắn tung tóe lên khắp người cha nó. 

Bạo chúa Tối cao là hiện thân của sự đặc quyền, kiêu ngạo và ái kỷ. Anh ta muốn nhận được sự chú ý, nhưng anh ta không muốn động một ngón tay để có được nó. Anh ta tin rằng mình xứng đáng với nó.

Chúng ta nhìn thấy sức ảnh hưởng của Bạo chúa Tối cao không chỉ ở các cậu bé, mà còn ở những người đàn ông chưa chuyển sang Nam tính Trưởng thành. Khi còn là đứa bé sơ sinh, thế giới, hay chí ít là cuộc sống của ba mẹ bạn xoay quanh bạn và những nhu cầu của bạn. Nhưng khi một người đàn ông trưởng thành, anh ta phải  nhận ra mình không nằm ở trung tâm vũ trụ! Nếu không anh ta sẽ không thể trút bỏ được tính ái kỷ trẻ con của mình.      

Một người đàn ông trưởng thành vẫn còn bị cai trị bởi Bạo chúa Tối cao sẽ bực bội khi mọi chuyện không diễn ra theo ý mình, không chịu trách nhiệm cho hành động của mình, và thiếu khả năng chấp nhận sự chỉ trích. Sự kiêu ngạo của anh ta có thể khiến anh ta mù quáng trước thực tế và khiến anh ta vấp ngã. Bạn có thể nhìn thấy Bạo chúa Tối cao biểu hiện ở những ngôi sao, người nổi tiếng và chính trị gia tin rằng họ quá đặc biệt đến nỗi họ không chỉ xứng đáng được hưởng đặc quyền buông mình vào những chuyện như ngoại tình và lừa dối, mà họ sẽ không bị bắt quả tang.

Chúng ta cũng nhìn thấy Bạo chúa Tối cao trong cuộc sống của mình khi chúng ta chỉ mong đợi sự hoàn hảo từ bản thân và giày vò bản thân nếu chúng ta không đáp ứng được những kỳ vọng vô lý, tự áp đặt đó. Giọng nói trong đầu bảo rằng bạn không đủ tốt chính là đứa nhóc khó chịu trong bạn đang đập chiếc thìa của nó lên bàn và la hét. Mặc kệ nó đi.

Hoàng tử Yếu đuối. Hoàng tử Yếu đuối không nổi cơn tam bành giống như Bạo chúa Tối cao, nhưng anh ta đưa ra những đòi hỏi của riêng mình. Anh ta không có đam mê với cuộc sống, không nhiệt huyết, và không sống ở thế chủ động, do đó cần được người khác chiều chuộng. Anh ta là bậc thầy trong việc đóng vai nạn nhân; khi vấn đề hay thách thức nổi lên thì đó không bao giờ là lỗi của Hoàng tử yếu đuối, và cha mẹ anh ta có bổn phận lao vào cứu anh ta. Anh ta là đứa trẻ mắc chứng nghi bệnh, lúc nào cũng tìm ra thứ để than vãn.

Nguyên mẫu Hoàng tử Yếu đuối vẫn có thể ảnh hưởng đến người đàn ông ở tuổi trưởng thành. Nó thường có dạng “Hội chứng Trai ngoan.” Một người đàn ông cho phép nguyên mẫu Hoàng tử Yếu đuối chi phối cuộc đời anh ta thì là người thiếu động lực và uể oải. Anh ta không thể chủ động cho người khác biết nhu cầu của anh ta, nhưng sẽ nổi giận khi họ không đáp ứng những kỳ vọng của anh ta. Anh ta là hoàng tử của sự thụ động-xung hấn.

Tiếp cận Đứa trẻ Thần thánh như một người đàn ông 

Tích hợp Đứa trẻ Thần thánh vào cuộc đời bạn như một người đàn ông đảm bảo rằng ngay cả khi bạn già đi thì bạn vẫn giữ được sự trẻ trung trong tâm hồn; nguyên mẫu này giúp cuộc đời luôn tươi mới, truyền cảm hứng cho bạn với một tầm nhìn về những khả năng của bạn, thúc đẩy tính sáng tạo của bạn và khuyến khích bạn phiêu lưu mạo hiểm. Một người đàn ông không giữ lại được một số khía cạnh của Đứa trẻ Thần thánh trong anh ta thì mất dấu tiềm năng vĩ đại của anh ta và tự mãn với bản thân chỉ là một kẻ tầm thường. Việc tích hợp thành công nguyên mẫu Đứa trẻ Thần thánh bao gồm việc vẫn nhớ đến những khả năng thần thánh của bạn, đồng thời có lòng khiêm tốn để nhận ra suy cho cùng thì bạn chỉ là người phàm.

Đứa trẻ Phát triển sớm

Nguyên mẫu thời niên thiếu tiếp theo được phát triển là Đứa trẻ Phát triển sớm. Nếu được nuôi dưỡng đúng cách, Đứa trẻ Phát triển sớm cuối cùng sẽ phát triển thành nguyên mẫu Nam tính trưởng thành: Phù thủy. Nguyên mẫu Đứa trẻ Phát triển sớm biểu lộ khi một cậu bé háo hức tìm hiểu về thế giới xung quanh nó. Tính tò mò và ngạc nhiên bắt nguồn từ nguyên mẫu này. Khi con bạn đặt ra những câu hỏi “tại sao” gây khó chịu–Tại sao bầu trời lại có màu xanh? Tại sao mặt trời chiếu sáng? Tại sao mọi vật lại chết?–đấy là Đứa trẻ Phát triển sớm đang biểu hiện. Điều tương tự cũng đúng với những cậu bé đọc sách hàng giờ, tham gia một dự án nghệ thuật hoặc thử nghiệm khoa học, hoặc chú tâm cải thiện kỹ năng thể thao của chúng.

Đứa trẻ Phát triển sớm thúc đẩy chúng ta phát triển tài năng của mình và mang đến cho chúng ta tia sáng nam tính đó để khám phá và điều tra, để tìm hiểu cách thế giới vận hành và điều gì khiến mọi người khó chịu. Anh ta suy ngẫm về những bí ẩn của cuộc sống và suy ngẫm, suy xét nội tâm, mặc dù không chống đối xã hội, vì anh ta yêu thích việc chia sẻ những điều anh ta học được với người khác với hy vọng giúp đỡ được họ. Một người đàn ông kết nối với nguyên mẫu thời niên thiếu này thì vẫn duy trì được óc tò mò và ngạc nhiên trẻ thơ của anh ta về thế giới. Anh ta từ chối để sự hoài nghi làm thối rữa nội tâm mình.

Những bóng âm của Đứa trẻ phát triển sớm 

Kẻ lừa đảo Biết-tuốt. Như cái tên của nó, năng lượng nam tính chưa trưởng thành này là nơi nảy sinh những trò nghịch ngợm của các cậu bé (dù ngây thơ hay ranh ma). Nó bắt nguồn từ cảm giác vượt trội hơn hết thảy mọi người của một cậu bé–sự thượng đẳng mà cậu ta cảm thấy thôi thúc muốn chứng tỏ và thể hiện theo nhiều cách khác nhau.

Kẻ lừa đảo Biết-tuốt biết cách dùng sự quyến rũ của mình để thoát khỏi rắc rối. Anh ta rất thạo việc lừa dối và thao túng, sẽ lấy được lòng tin của những người xung quanh anh ta, chỉ phản bội nó vào lúc họ ít ngờ tới nhất.   

Kẻ lừa đảo Biết-tuốt cũng là nguồn gốc của những hành động khôn lỏi từ người trẻ. Những cậu con trai (và một số đàn ông) để cho Kẻ lừa đảo Biết-tuốt chi phối tâm hồn họ thì có xu hướng nói quá nhiều. Đây có thể là một điều tích cực–kẻ Lừa đảo sẽ chỉ ra những lỗi lầm và nói rằng nhà vua không mặc quần áo trong khi những người khác thì sợ sệt. Nhưng các cậu con trai dưới quyền lực của bóng âm Biết-tuốt có thể khá tự mãn và thích đe dọa người khác bằng lời nói của họ.

Kẻ lừa đảo mất kết nối với Đứa trẻ Thần thánh, và do đó không cảm thấy bản thân anh ta có có sự vĩ đại ở mức độ nào đó. Vì cảm giác vượt trội của anh ta thường không dựa trên bất cứ điều gì thực chất, nên anh ta thấy bất an và hay ganh tỵ, và điều này được bộc lộ qua nhu cầu khoa trương, “nâng mình lên” và chà đạp người khác và những ý tưởng của họ. Anh ta thích phá hủy chứ không thích tự mình xây dựng.

Kẻ lừa đảo tập trung vào việc giữ thể diện. Những người đàn ông bước vào tuổi trưởng thành song vẫn còn chịu ảnh hưởng của nguyên mẫu chưa trưởng thành này sẽ biến thành “triệu phú đôla có thu nhập $40,000 một năm.” Họ không kiếm được nhiều tiền nhưng họ chắc chắn sẽ chi tiêu và hành xử như thể họ là triệu phú. Một lần nữa, tất cả chỉ là một nỗ lực lừa gạt người khác nghĩ rằng kẻ lừa đảo Biết-tuốt tốt đẹp hơn con người thực của anh ta, và quan trọng nhất là, anh ta tốt đẹp hơn người khác.

Thần thoại đầy rẫy những nhân vật kẻ Lừa đảo. Odysseus trong truyền thuyết Hy Lạp được biết đến như một “người đàn ông có nhiều mưu chước.” Mưu chước giúp anh ta sống sót trong chuyến đi dài trở về nhà, nhưng cái miệng ồn ào cũng làm anh ta vướng vào nhiều rắc rối khiến cho chuyến đi kéo dài hơn. Trong các nền văn hóa của người Da Đỏ, kẻ vô lại thường đảm nhận vai Kẻ Lừa đảo trong các thần thoại của họ.

Người Ngốc nghếch. Những cậu bé bị chi phối bởi bóng âm Người Ngốc nghếch  dường như không phối hợp, ngây thơ, thiếu sức sống trẻ thơ, và chậm hiểu. Theo Moore, “sự kém cỏi của người Ngốc Nghếch…thường thiếu trung thực.” Anh ta thực sự có thể hiểu nhiều hơn những gì mà anh ta để lộ, nhưng giả vờ ngu ngốc để đánh lừa những người xung quanh và né tránh rủi ro của việc phấn đấu và thất bại. Nói ngắn gọn, bóng âm Người Ngốc Nghếch có một bóng âm kẻ Lừa đảo bí mật lẩn khuất bên trong anh ta. Một nguyên mẫu nằm trong một nguyên mẫu.

Tiếp cận Nguyên mẫu Đứa trẻ Phát triển sớm như một người đàn ông 

Một người đàn ông hợp nhất thành công Nguyên mẫu Đứa trẻ phát triển sớm thì vẫn giữ lại được óc tò mò của anh ta đối với thế giới và chuyên tâm với chuyện học tập suốt đời. Anh ta cho phép mình chiêm nghiệm về những bí ẩn của cuộc đời và luôn luôn tìm kiếm tri thức lớn lao hơn. Nhưng anh ta không dùng việc tích lũy kiến thức để cảm thấy vượt trội hơn người hay thao túng và lừa dối họ. Thay vào đó, anh ta hết lòng chia sẻ những hiểu biết của mình với tư cách người cố vấn và giáo viên.  

Đứa trẻ Oedipal 

Ban đầu bạn có hơi giật mình khi đọc tên của nguyên mẫu này không? Rất dễ khi đọc “Đứa trẻ Oedipal” và nghĩ đến “Phức cảm Oedipus.” Bạn biết rồi đấy, ý tưởng của  Freud rằng các bé trai có một ham muốn tình dục bị kìm nén đối với mẹ chúng. Kinh quá, phải không? Chà, chờ một chút.

Đúng, Moore cho rằng khát khao của một cậu con trai đối với “Người Mẹ xinh đẹp biết quan tâm chăm sóc, có lòng nhân hậu vô hạn,” là nguồn gốc của nguyên mẫu này. Nhưng khao khát này không phải dành cho người mẹ thực sự của một cậu con trai, mà đúng hơn là đối với nguồn năng lượng nữ tính của “Người mẹ Vĩ đại–Nữ thần mang nhiều hình dáng trong thần thoại và truyền thuyết của nhiều dân tộc và nền văn hóa.”

Được rồi, điều đó có lẽ cũng không giúp được gì nhiều. Đây là một trong những chỗ mà Moore và Gillette mang tư tưởng Thời đại mới hơi quá đối với tôi, và nơi mà bài văn xuôi của họ có thể tạo ra khoảng cách giữa những ý tưởng của họ và nhiều người đàn ông thời hiện đại.

Cách tôi nghĩ về nguyên mẫu Đứa trẻ Oedipal là liên hệ nó với triết lý của thời kỳ Lãng mạn, mà tôi thực sự rất thích. Hãy nghĩ về Ralph Waldo Emerson. Những người theo chủ nghĩa lãng mạn khám phá cuộc sống nội tâm của họ, tôn vinh sức mạnh của trí tưởng tượng và trực giác, tìm cách cảm nhận và trải nghiệm cuộc sống một cách sâu sắc, đồng thời tán tụng những đức tính của đam mê và sự tự do ngôn luận. Họ tìm cách khai thác năng lượng phát ra từ Mẹ Thiên nhiên. Nguyên mẫu Đứa trẻ Oedipal cũng mang đến cho một cậu bé khao khát tạo dựng mối quan hệ với người khác và tình cảm, sự ấm áp để nuôi dưỡng những mối quan hệ đó. Vì vậy, trung tâm của các nguyên mẫu này là mong muốn kết nối - kết nối với chính mình, với những sức mạnh sâu xa hơn của cuộc sống, với thiên nhiên và với người khác. Bằng cách này, nguyên mẫu Đứa trẻ Oedipal chứa đựng những hạt giống tâm linh của một người đàn ông.

Thấy không? Đó là một điều tốt! Ít nhất là khi nó được nuôi dưỡng thành nguyên mẫu Người yêu trưởng thành bởi năng lượng nam tính. bằng không-kết quả là những bóng âm sau đây: 

Những bóng âm của Đứa trẻ Oedipal 

Kẻ bám váy Mẹ. Thay vì kết nối với nguồn năng lượng nữ tính tích cực gắn liền với   “Người mẹ Vĩ đại”, kẻ bám váy mẹ bám lấy nguồn năng lượng được hiện thân bởi người mẹ ruột của anh ta (và những phụ nữ khác); anh ta quá gắn bó với mẹ. Jung cho rằng nguyên mẫu bóng âm này giành quyền kiểm soát khi vắng bóng người cha, hoặc một người cha nhu nhược trong gia đình.    

Bóng âm của kẻ bám váy mẹ biểu lộ qua nhiều cách khác nhau. Cách rõ ràng nhất là cậu con trai (hay người đàn ông) “bám váy mẹ.” Anh ta không bao giờ muốn xúc phạm, làm tổn thương hay làm mẹ lo lắng. Anh ta sống để làm vui lòng người mẹ già thân yêu, ngay cả khi điều ấy đồng nghĩa với đặt mong muốn của mẹ lên trên mong muốn của anh ta. Không gì mang lại thỏa mãn cho anh ta nhiều hơn được nghe mẹ khen “Thật là một cậu bé ngoan.”

Nhiều người đàn ông không bao giờ thoát khỏi ảnh hưởng của bóng âm Cậu bé bám váy mẹ. Họ luôn luôn phục tùng mong muốn của mẹ và đặt nó lên trước những mong muốn của vợ (và của bản thân họ). Những người đàn ông này không bao giờ học được rằng đàn ông được sinh ra để rời khỏi vòng tay cha mẹ và chỉ gắn bó với vợ anh ta.

Những cách khác mà Bóng âm cậu bé bám váy mẹ lộ diện trong người đàn ông trưởng thành đó là chim chuột với nhiều phụ nữ và xem phim đen quá mức. Một ham muốn gắn bó với mẹ quá mức và không thể khai thác nguồn năng lượng nữ tính theo cách lành mạnh sẽ khiến người đàn ông tìm cách lấp đầy khoảng trống đó và tìm thấy mối gắn kết đó ở những phụ nữ phàm tục. Nhưng tất nhiên là những người phụ nữ phàm tục đó không bao giờ có thể lấp đầy vai trò như một nguyên mẫu Người mẹ. Vì vậy một người đàn ông dưới quyền kiểm soát của bóng âm Cậu bé bám váy mẹ đi từ mối quan hệ tệ hại này sang mối quan hệ tệ hại khác, hoặc dành vô số thời giờ mỗi tuần để xem phim đen, với hy vọng rằng anh ta sẽ tìm được một phụ nữ sẽ thỏa mãn nhu cầu của mình.

Người Mơ mộng. Bóng âm thụ động của nguyên mẫu Đứa trẻ Oedipal chính là Người Mơ mộng. Thay vì tìm kiếm sự gắn kết với người khác (đặc biệt là với Người Mẹ), kẻ Mơ mộng lại hờ hững lạnh lùng. Trong khi nguyên mẫu Đứa trẻ Oedipal tích cực thúc đẩy tính tâm linh của cậu con trai thì Người Mơ mộng đẩy cái khao khát về thế giới khác đến mức cực đoan. Anh ta cắt đứt mối quan hệ với những người khác vì anh ta muốn ở một mình với những suy tư của bản thân hơn. Mặc dù chắc chắn không có gì sai với chuyện ở một mình và suy xét nội tâm, nhưng đầu óc của cậu bé dưới sự ảnh hưởng của bóng âm Kẻ Mơ mộng thường xuyên ở trên chín tầng mây và xa rời thực tế. Anh ta dành quá nhiều thời gian để mơ mộng, và không đủ thời gian cho việc học cách xây dựng mối quan hệ với người khác, và do đó phát triển các kỹ năng xã hội cần thiết để biến ước mơ của anh ta thành sự thật. Anh ta cằn cỗi và mất kết nối.

Tiếp cận với nguyên mẫu Đứa trẻ Oedipal như một người đàn ông 

Một người đàn ông hợp nhất thành công Đứa trẻ Oedipal vào tâm hồn anh ta thì hiểu được phần dịu dàng của việc làm một quý ông lịch lãm. Anh ấy có thể xử xử nồng ấm, thậm chí “ngọt ngào” với người khác, và anh ta thậm chí có thể tự suy xét nội tâm và hướng về tâm linh, đồng thời vẫn giữ được đầu óc thực tế của mình. Anh ta không sợ kết nối với nguồn năng lượng “nữ tính”, nhưng anh ta không bị nó thống trị. Anh ta yêu thương mẹ mình, và học hỏi được nhiều điều từ bà, nhưng anh vẫn dứt khoát trở thành người đàn ông theo cách của riêng mình.

Đọc tiếp phần 2 ở đây

Nguồn: Art of Manliness