4 Nguyên mẫu của Nam tính trưởng thành - Tâm lý học Carl Jung (Phần 6)

Đây là phần 6 của loạt bài viết gồm 6 phần về các nguyên mẫu của nam tính trưởng thành, dựa theo cuốn sách King, Warrior, Magician, Lover của Robert Moore & Douglas Gillette. Bạn nào muốn đọc bản tiếng Anh thì inbox cho page nhé.

Đọc 5 phần trước ở đây

Nhà Vua

Nguyên mẫu Nhà Vua là nguyên mẫu quan trọng nhất trong 4 nguyên mẫu nam tính trưởng thành. Nguyên mẫu Nhà Vua kết hợp 3 nguyên mẫu nam tính trưởng thành khác một cách hài hòa hoàn hảo. Một người đàn ông tiếp cận được nguyên mẫu Nhà Vua ở mức độ trọn vẹn thì cũng sẽ tiếp cận được Nguyên mẫu Chiến Binh, Pháp sư và Người Yêu. Vì thế mà nguyên mẫu Nhà Vua thường là nguyên mẫu cuối cùng trong các nguyên mẫu nam tính trưởng thành được phát triển trong cuộc đời một người đàn ông. Theo cách này, nó thực sự là đỉnh chóp tột cùng của những nguyên mẫu khác, nguồn năng lượng mang đến cho người đàn ông cảm giác về tiềm năng trọn vẹn của anh ta, tựa như thần thánh.   

Những đặc điểm của Nhà Vua ở mức trọn vẹn  

Anh ta ở vị trí trung tâm. 

Trong suốt lịch sử, các nền văn hóa thường đặt vua ở vị trí trung tâm vũ trụ. Từ anh ta tỏa ra mọi sự tồn tại. Nếu bạn nhìn vào cách mà các nền văn minh cổ đại quy hoạch thành phố của họ, chúng ta thường thấy nơi ở của vua hoặc nhà lãnh đạo thường ở vị trí trung tâm.

Ngoài vai trò là trung tâm địa lý của vương quốc mình, nhà vua thời cổ đại còn đại diện cho trung tâm tâm linh của nó. Ông ta là trung gian giữa trời và đất. Thông qua sức mạnh thần thánh của mình, nhà vua mang lại trật tự cho vũ trụ bằng cách dung hòa các thế lực đối lập. Có nhiều huyền thoại về các vị vua chiến đấu với lũ ác quỷ và lập lại trật tự trong hỗn loạn.

Khi một người đàn ông đang sống với nguyên mẫu Nhà Vua ở mức trọn vẹn, anh ta cảm thấy sức mạnh trung tâm tương tự đó nơi bản thân mình. Không phải anh ta tin rằng thế giới xoay quanh mình, mà đúng hơn là sự tự tin, mục đích sống và hạnh phúc của anh ta mang lại cảm giác cân bằng tuyệt đối cho anh ta. Ngay cả khi thế giới xung quanh trở nên hỗn loạn, anh ta vẫn giữ được sự bình thản, trầm tĩnh và tự chủ. Anh ta hành động hơn là phản ứng. Anh ta là tảng đá trong cơn khủng hoảng. Một người đàn ông hoàn toàn kết nối được với nguồn năng lượng Nhà Vua tích cực thì hiện diện trọn vẹn như một người đàn ông. Vì vị trí của anh ta nằm ở trung tâm mọi thứ nên anh ta có thể khảo sát mọi chuyện đang diễn ra, tiếp nhận tất cả, và sau đó có cái nhìn bao quát về mọi việc. Quan điểm bao quát này cho phép anh ta giữ được sự vững vàng cương quyết khi đối mặt với những thứ hời hợt, thoáng qua bên ngoài. 

Anh ta là người quyết đoán.

Nhà Vua là người điều hành của các nguyên mẫu khác, và như vậy chịu trách nhiệm đưa ra quyết định. Khả năng quyết đoán của anh ta bắt nguồn từ 2 điều. Đầu tiên, anh ta là ai và anh ta ủng hộ cho điều gì; giá trị cốt lõi của Nhà Vua tập trung vào các nguyên tắc vững chắc và không thay đổi. Vì vậy khi khủng hoảng xảy đến, anh ta không nao núng vì anh ta đã xác định được con đường đi của mình. Thứ hai, Nhà Vua đưa ra các quyết định dựa trên kinh nghiệm. Kinh nghiệm của anh ta mang đến cho anh trí tuệ thực tiễn: tri thức về cách làm điều đúng đắn, đúng thời điểm và đúng lý do.  

Anh ta sống chính trực.

Từ chính trực có liên quan đến những gốc của từ như “hợp nhất” và “toàn thể.” Trong tiếng Tây Ban Nha, nó được dịch là “integro,” nghĩa là toàn thể. Do đó chính trực ám chỉ trạng thái trọn vẹn, không bị chia tách, nguyên vẹn và không bị gián đoạn. Chính trực là mối liên kết tất cả các đức tính khác của một người lại với nhau; đó là dấu ấn của một người đã tích hợp thành công mọi nguyên tắc tốt đẹp. Cuộc đời anh là một thể thống nhất. 

Nhà Vua không chỉ hợp nhất tất cả các nguyên mẫu khác, mà còn tìm kiếm sự toàn vẹn này ở những lĩnh vực khác trong cuộc đời mình. Anh ta hàn gắn các mối quan hệ đổ vỡ, giữ lời, hành động trung thực và chịu trách nhiệm cho hành động của mình. Anh ta là kiểu người mà anh ta tuyên bố mình là; anh ta không có một bộ nguyên tắc dành cho các ngày Chủ nhật và một bộ nguyên tắc dành cho những ngày còn lại trong tuần.

Anh ta bảo vệ vương quốc của mình.

Về mặt lịch sử, một trong những chức năng chính của nhà vua là bảo vệ lãnh thổ của ông ta. Khi kẻ thù xâm phạm lãnh thổ của ông ta, nhà vua sẽ hành động một cách không khoan nhượng. Ngay cả thời nay, chúng ta vẫn coi các nhà lãnh đạo của chúng ta như người bảo vệ. Tổng thống Hoa Kỳ là tổng tư lệnh quân đội, được giao trách nhiệm bảo vệ an ninh quốc gia.

Mặc dù một người đàn ông có thể không phải là nhà lãnh đạo của một quốc gia, nhưng anh ta chắc chắn có những lãnh địa riêng mà anh ta chịu trách nhiệm bảo vệ–cho dù sự bảo vệ đó là phương diện thể chất, tinh thần, tình cảm hay tâm linh. Nếu bạn đã lập gia đình và có con, thì gia đình bạn là một cõi, một nơi bạn muốn trở thành nơi trú ẩn khỏi những ảnh hưởng tiêu cực. Bộ phận mà bạn chịu trách nhiệm tại nơi làm việc là một địa hạt khác mà bạn dốc sức bảo vệ nhân viên của bạn khỏi các cuộc đấu đá, sự tầm thường và nguy cơ bị sa thải. Và tinh thần cùng ranh giới cá nhân của bạn là những chủ quyền mà bạn phải bảo vệ và bảo vệ một cách sốt sắng.

Dù lãnh thổ, vương quốc của bạn là gì, khi bạn tiếp cận trọn vẹn nguyên mẫu Nhà Vua, bạn làm những việc phải làm để bảo vệ chúng, và điều này thường đòi hỏi tiếp cận được phương diện gây hấn của nguyên mẫu Chiến Binh.

Anh ta thiết lập trật tự.

Xuyên suốt lịch sử, các vị Vua là những nhà lập pháp. Người đầu tiên và có lẽ nổi tiếng nhất trong số những vị vua/nhà lập pháp này là vua Babylon thời cổ đại, Hammurabi. Bộ luật của ông ta đại diện cho một trong những bộ luật thành văn đầu tiên trong lịch sử. Những điều luật này đề cập đến tất cả các lĩnh vực đời sống của người Lưỡng Hà cổ đại, bao gồm thương mại, tôn giáo và nghĩa vụ quân sự. Các vị vua/nhà lập pháp nổi tiếng khác bao gồm Solon của Athens cổ đại, Lycurgus của Sparta cổ đại và Moses (trên lý thuyết thì không phải là vua, Moses là một thủ lĩnh của người Do Thái cổ đại).

Cũng giống như những vị vua thời cổ đại thiết lập trật tự cho xã hội của họ, một người đàn ông tiếp cận được nguyên mẫu Nhà Vua cũng thiết lập trật tự trong cuộc sống của anh ta và của những người xung quanh anh ta. Chúng ta nhìn thấy nguyên mẫu Nhà Vua hiển lộ trong ta khi chúng ta thiết lập các quy tắc, nguyên tắc và hướng dẫn cho người khác tuân theo. Một người đàn ông tiếp cận được nguồn năng lượng Nhà vua tích cực thì không tạo ra quy tắc nhằm đạt được sự thỏa mãn khi thấy mọi người tuân theo anh ta. Đúng hơn là, các quy tắc của anh ta mang lại cấu trúc, cho phép người khác phát triển lớn mạnh. Tìm được cách tạo ra các quy tắc có lợi cho sự tiến bộ của mọi người thay vì cản trở chúng đòi hỏi kiểu suy tư chín chắn nhờ tiếp cận được nguyên mẫu Pháp sư.

Để hợp nhất hoàn toàn nguyên mẫu Nhà Vua vào cuộc sống của chúng ta, việc khuyên nhủ người khác nên sống như thế nào là chưa đủ; một người đàn ông cũng phải sống theo những sắc lệnh đó. Trước khi chúng ta có thể thiết lập trật tự cho người khác, bản thân chúng ta phải trở thành con người của tinh thần kỷ luật. Như General George S. Patton từng khuyên con trai:

“Những người lính, trên thực tế thì tất cả đàn ông đều tôn thờ bậc anh hùng. Những sĩ quan nắm quyền chỉ huy nhận ra điều này và nhấn mạnh về cách cư xử, ăn mặc, và đi đứng của họ, những phẩm chất mà họ tìm cách tạo ra ở những binh lính của họ. Khi tôi còn là một thiếu úy, tôi có một đại úy rất chi là luộm thuộm và thường đi muộn, nhưng anh ta chỉ trích những người khác vì chính những lỗi lầm đó; anh ta là kẻ thất bại.”

Anh ta là người sáng tạo và truyền cảm hứng sáng tạo cho người khác 

Theo Moore, các vị vua trong thần thoại thường gắn liền với khả năng sinh sản và sáng tạo. Nhiều nền văn hóa cổ đại tin rằng khả năng sinh sản của vua quyết định số phận mùa màng. Nếu nhà vua hùng dũng, đầy ham muốn, và sinh nhiều con cháu thì mùa màng sẽ bội thu. 

Nhưng chúng ta không cần phải là cha của cả một đội bóng để tiếp cận nguyên mẫu Nhà Vua. Bất cứ khi nào chúng ta tham gia vào hành động sáng tạo nào, dù đó là sáng tác một bài hát, khởi sự kinh doanh, hoặc, vâng, làm cha, thì nguyên mẫu Nhà Vua đang biểu hiện trong cuộc sống chúng ta. 

Tuy nhiên, để hợp nhất trọn vẹn nguyên mẫu Nhà Vua vào cuộc sống, ta cũng phải truyền cảm hứng sáng tạo cho người khác. Một người đàn ông tiếp cận được nguyên mẫu Nhà Vua thì hiểu rằng quyền lực và sức ảnh hưởng của anh ta trong thế giới sẽ tăng lên khi anh ta khuyến khích người khác phát huy được hết tiềm năng của họ.

Anh ta ban phước lành cho cuộc sống của người khác   

“Một vị minh vương vui mừng khi tìm ra và bổ nhiệm những người tài đức vào những vị trí quan trọng trong vương quốc của ông ta. Ông ấy tổ chức buổi lễ vốn không phải để người khác chiêm ngưỡng ông, mà là để tự mình chiêm ngưỡng, thán phục, và vui vầy cùng với thần dân của mình, để ban thưởng và khoản đãi họ.” 

             – Moore, KWML

Một trong những chức năng của các vị vua cổ đại là ban phước cho những người mà họ dẫn dắt. Là người đóng vai trò trung gian giữa thần linh và trái đất, nhà vua có quyền năng ban phước cho con dân của ông ta để họ có được thành công, phồn thịnh. Trong Kinh Thánh, chúng ta có thể đọc được nhiều câu chuyện về các tộc trưởng vĩ đại để lại phước lành của cha cho hậu thế trước khi qua đời.

Chúng ta thường liên kết “phước lành” với một hành động tôn giáo. Mặc dù một người đàn ông chắc chắn tiếp cận được nguyên mẫu Nhà vua bằng cách ban phước lành của cha cho con cháu ông ta, giống như Jacob và Isaac đã làm, anh ta cũng có thể ban phước cho những người xung quanh mình theo những cách khác mà không nhất thiết phải là tôn giáo.

Đơn giản chỉ cần công nhận và tôn vinh người khác vì những thành tựu của họ cũng là cách chúng ta có thể chúc phúc cho người khác. Khi chúng ta già đi, tôi cho rằng chúng ta đã coi thường sức mạnh mà một lời nói tử tế đối với cuộc sống của một người trẻ. Nhưng hãy nghĩ lại trải nghiệm của chính bạn. Còn nhớ khi bạn là một thanh niên chứ? Bạn cảm thấy thế nào khi một người lớn tuổi, đặc biệt là một người đàn ông mà bạn ngưỡng mộ, khen ngợi bạn hoặc công nhận một thành tích của bạn? Nếu bạn giống tôi, điều đó khiến bạn cảm thấy rất tuyệt vời. Bạn có thể hơi ưỡn ngực tự hào hoặc bước đi một cách đầy hạnh phúc và tự tin. Bạn có thể vẫn nhớ chính xác những điều họ đã nói với bạn. Đó là sức mạnh của phước lành trong hành động. Nó khích lệ và nâng đỡ tinh thần người khác.

Chúng ta cũng có thể ban phước cho người khác bằng cách trở thành một người cố vấn. Trước đây chúng tôi đã nhiều lần nói về tầm quan trọng của sự hướng dẫn, nhưng một trong những lý do khiến nhiều đàn ông trẻ ngày nay gặp khó khăn là do họ thiếu sự dẫn dắt tích cực từ đàn ông lớn tuổi. Moore cho rằng:

“Đàn ông trẻ ngày nay đang khao khát phước lành từ đàn ông lớn tuổi, đang thèm khát phước lành từ năng lượng Nhà Vua. Đây là lý do tại sao họ không thể “có hành động tích cực.” Họ cần được ban phước. Họ cần được ghi nhận bởi Nhà Vua, vì nếu họ nhận được thì một điều gì đó bên trong họ sẽ tụ họp. Đó là tác dụng của việc ban phước; nó chữa lành và nâng đỡ con người. Đó là những gì xảy ra khi chúng ta được ghi nhận, đánh giá và tưởng thưởng vì tài năng và năng lực chính đáng của chúng ta.”

Khi chúng ta già dặn hơn, khôn ngoan hơn và tiếp xúc nhiều hơn với nguyên mẫu Nhà Vua, trách nhiệm của chúng ta với tư cách một người đàn ông là phải ban phước và hỗ trợ những người đàn ông trẻ hơn trên con đường đi đến nam tính trưởng thành.

Anh ta để lại di sản.

Các vị vua trong suốt lịch sử bị ám ảnh bởi di sản. Trong việc gây dựng đế chế, xây dựng dinh thự, soạn luật, và thay đổi nền văn hóa, họ muốn trở nên bất từ và để lại thứ gì đó có thể nhắc nhở hậu thế về cuộc đời và sự vĩ đại của họ.

Khao khát để lại di sản là một công tắc của bản lĩnh đàn ông không thể bỏ qua. May mắn thay, việc tạo dựng một di sản không cần phải là những thứ to tát như xây dựng các kim tự tháp vĩ đại, mà có thể đến từ bất kỳ ý tưởng, kinh doanh, truyền thống, mối quan hệ hoặc tư tưởng,…bất cứ thứ gì làm thay đổi một con người, thế giới, chỉ cần một chút thôi và được truyền lại, bất cứ thứ gì lâu bền.

Những bóng âm của nguyên mẫu Nhà Vua  

Bạo Chúa

Không giống như nguyên mẫu Nhà Vua sáng tạo và ban phước lành cho người khác, Bạo Chúa tìm cách hủy diệt và phá đổ. Bị chi phối bởi tính ái kỷ, anh ta cho rằng mình đang ngồi ở trung tâm vũ trụ. Bạo Chúa lầm tưởng rằng quyền lực là hữu hạn; anh ta mang tâm lý khan hiếm. Anh ta không hiểu được sự thật–rằng quyền lực và sức ảnh hưởng càng tăng lên khi bạn càng chia sẻ nó với người khác. Do đó, cái gánh nặng của việc duy trì ảo tưởng mong manh về quyền lực tuyệt đối làm anh ta rất bất an; bất kỳ mối đe dọa nào đến quyền lực và thẩm quyền tối cao của anh ta đều khiến anh ta nổi giận và kích động anh ta bạo hành –thể xác, cảm xúc hoặc tinh thần.

Khi bạo Chúa không xem người khác như mối đe dọa thì anh ta lại coi họ như đối tượng để bóc lột vì lợi ích cá nhân; anh ta sẵn sàng phản bội bạn bè gia đình và nhân viên để đạt được mục tiêu của mình. Chúng ta thấy bóng âm Kẻ Bạo Chúa biểu lộ theo cách này khi các doanh nhân hay chính trị gia đánh đổi quyền lợi của những người dưới quyền quản lý của họ để thăng tiến trong sự nghiệp.

Kẻ Yếu đuối

Kẻ Yếu đuối là bóng âm thụ động của nguyên mẫu Nhà Vua. Thay vì nắm quyền kiểm soát cuộc đời mình và kiên quyết đưa ra quyết định, một người đàn ông bị chi phối bởi bóng âm Kẻ yếu đuối thường nhường ngai vàng của anh ta cho kẻ khác, giao nộp quyền lực, trách nhiệm và quyền kiểm soát cuộc đời anh ta cho họ. Đây là người đàn ông, dù đã trưởng thành, nhưng vẫn để mẹ hoặc cha quyết định thay anh ta. Đây là người đàn ông khúm núm trước mọi ý thích của vợ hoặc sếp của anh ta.

Đây cũng là người đàn ông từng bị bạo hành khi còn bé, và khi anh ta trưởng thành và leo lên được vị trí quyền lực, sẽ tận dụng cơ hội để đảo ngược tình thế và trở thành kẻ bắt nạt. “Bây giờ thì tôi đang nắm quyền lực, mọi chuyện sẽ thay đổi ở đây!” Nhưng ngay cả khi đang ở vị trí quyền lực, nỗi bất an của Kẻ Yếu đuối vẫn thắng được anh ta; anh ta trở nên hoang tưởng rằng mọi người đang tìm cơ hội để hãm hại anh ta–và họ thường làm vậy vì anh ta là một thằng khốn. Chứng hoang tưởng này khiến anh ta ngày càng độc ác và ưa kiểm soát hơn.

Moore tin rằng bóng âm Kẻ Yếu đuối và Bạo Chúa hoạt động song hành với nhau. Rất hiếm người đàn ông nào bị cai trị bởi bóng âm này và không bị thống trị bởi bóng âm kia. Bên dưới mỗi bóng âm Bạo chúa đang đỏ mặt tía tai là một bóng âm Kẻ yếu đuối đầy sợ hãi. Và bên dưới bóng âm Kẻ Yếu đuối hèn nhát là một Bạo Chúa đang chực chờ bùng nổ.

Làm sao để tiếp cận Nguyên mẫu Nhà vua  

Nhà Vua tìm cách hợp nhất tất cả các nguyên mẫu khác và những nguyên tắc tốt đẹp nhằm phát huy được trọn vẹn tiềm năng của anh ta–để anh ta có thể dùng nguồn năng lượng này vì một mục đích cao quý hơn và ban phước lành cho cuộc sống của người khác.

• Tạo dựng nhiều hơn, tiêu thụ ít đi (ý là đàn ông trưởng thành thì phải tạo ra nhiều của cải hơn là tiêu thụ)
• Để lại di sản 
• Phát triển trí tuệ thực tiễn  
• Trở thành một cố vấn/người thầy thông thái 
• Tìm một cố vấn/người thầy thông thái
• Thiết lập các giá trị cốt lõi của bạn  
• Phát triển đức tính trật tự   
• Thoát khỏi cái bóng của mẹ  
• Xây dựng một kế hoạch cuộc sống  
• Phát triển các đặc điểm của nhà lãnh đạo thực thụ  
• Bảo vệ tính tôn nghiêm của những tư tưởng của bạn  
• Trở nên quyết đoán
• Tránh bị tha hóa bởi tiền bạc, quyền lực và tình dục   
• Sống chính trực

Kết luận 

Điều này kết thúc loạt bài viết của chúng tôi về các nguyên mẫu của nam tính trưởng thành. Tôi hy vọng bạn thu được điều gì đó hữu ích.   

Vậy bạn nên dành bao nhiêu sự tin cậy và quan tâm cho những nguyên mẫu này? Rõ ràng là người ta chưa thể chứng minh được sự tồn tại của chúng–mà chỉ có thể suy đoán thôi. Và tôi tin rằng trọng tâm chính trong cuộc đời một người đàn ông nên là những phương pháp thực tế để hành động. Nhưng việc suy xét đến những thứ bí truyền là cái hướng dẫn bạn trong việc quyết định hành động của mình. Những nguyên mẫu này đại diện cho một cách rất hữu đích để sắp xếp những suy tư cân nhắc đó và có thể dẫn bạn đến một khám phá hữu ích về bạn là ai và bạn muốn trở thành kiểu đàn ông nào.

4 Nguyên mẫu của Nam tính trưởng thành

Nguyên mẫu bé trai (phần 1)    

Nguyên mẫu bé trai (Phần 2)

Nguyên mẫu Người yêu

Nguyên mẫu Chiến binh

Nguyên mẫu Pháp sư

Nguyên mẫu Nhà vua

Nguồn: Art of Manliness